Morgunblaðið - 02.12.1979, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 1979
43
” Þar hamast 13 ára drengir við að höggva kolin...
liggiandi á hliðinni eða sitjandi á hækjum sínum”
•VI # # ÍSiá barnabra
(Sjá barnabrælkun)
HERNAÐUR
AUÐUR
Inni í miðjum skógi í Vestur-Þýzkalandi, skammt
þaðan sem landamæri Austur-Þýzkalands liggja í
námunda við Rínarfljót, bogra brezkir hermenn yfir
sjónvarpstækjum. í tjaldi einu, sem er vandlega
falið og þakið haustlaufum, þrýstir Ronald Burnett
offursti á rauða, bláa og brúna takka á tækinu sínu
sem stendur á trégrind. Grænir stafir birtast á
skerminum. Þeir greina frá þvi, að vinveittar sveitir
séu á svæði sem brátt mun fuðra upp í kjarnorku-
árás Atlantshafsbandalagsins. — Þetta er liðið frá
Bath, — segir offurstinn fjörlega. — Það er í lagi að
gera að gamni sínu, því að þetta er aðeins æfing.
Síðan er ýtt á fleiri takka og í sama bili birtast
orðsendingar á sams konar skermum, sem hersveitir
á hættusvæðinu hafa hjá sér. í þessum orðsending-
um eru þær varaðar við því, að 20 kílótonna
kjarnorkusprengja muni springa á tilteknum stað og
tíma.
Brezki herinn í Þýzkalandi hefur um tveggja ára
orrustuvöllum, sendiboðar verða óþarfir og pappírs-
vinna leggst niður. Með þessu móti verður unnt að
færa aðalbækistöðvar herjanna á milli, þannig að
erfiðara verði en ella að ráðast á þær. Þessi
uppgötvun mun ef til vill leiða til þess, að
herforingjar framtíðarinnar geti setið í hægu sæti
fyrir framan sjónvarpsskerma og stjórnað liði sínu
langt frá vígvellinum og jafnvel í öðru landi.
Sá hluti tölvubankans, sem heyrir aðalbækistöðv-
unum til, verður færður milli staða í farartæki í
líkingu við skriðdreka eða jafnvel í stórum flutn-
ingabíl. Litlar herdeildir munu flytja sjónvarpstæki
sín með sér í Land Rover jeppum.
Ef viðvörunarboð berast, á meðan eitthvað annað
er á skerminum mun kvikna gult ljós og suð heyrast.
Sá hermaður, sem hefur umsjón tækisins með
höndum, verður þá að ýta öð'ru til hliðar og veita
boðunum viðtöku. Þá fyrst kemur í ljós, hvers eðlis
I Kuwait eru
allsnægtirnar
daglegt brauð
Sjón-
varpið
fer í
stríðið
skeið gert tilraunir með fyrsta tölvubankann í heimi
til notkunar á orrustuvelli.
í fyrstu mun banki þessi verða notaður til þess að
safna saman, flokka og dreifa upplýsingur um
sveitir bandamanna og fjenda. í síðara hópnum eru
hersveitir Rússa, rétt handan landamæranna, not-
aðar í tilraunaskyni. Snemma á næsta áratug á að
tengja bankann við nýtt fjarskiptakerfi, er nefnist
Ptarmigan. Þar með verða úr sögunni símar á
þau eru, hvort skriðdreki hefur festst í for og þarf á
hjálp að halda eða hvort kjarnorkuárás er í aðsigi.
Sumir sérfræðingarnir er vinna við tölvubankann
hafa komið auga á ýmsa vankanta. Ef hann kæmist
í óvinahendur yrði voðinn vís. Einn liðsforinginn
sagði : — Kannski hefðum við ekki hugmynd um
það, fyrr en hann segði einhverja vitleysu á
skerminn.
—IANMATHER.
í uppreisn, sem hermenn í Kuwait
gerðu fyrr á þessu ári, kom það
glögglega í ljós hvílíka velsæld
olíuauðurinn hefur skapað þjóðinni.
Hermennirnir kvörtuðu yfir
slæmri loftræstingu í herbúðunum,
þrengslum, slæmum mat og harð-
stjórn af hendi yfirboðara sinna.
Ríkisstjórn landsins gekk að öllum
kröfum þeirra, en ekki nóg með það,
heldur veitti hún hermönnunum
einnig verulegar launahækkanir.
Þegar herskyldu var komið á í
Kuwait, vakti það ekki einungis fyrir
stjórnvöldum að styrkja varnir
landsins heldur einnig það að herða
æskulýð landsins, sem gerðist stöð-
ugt kveifarlegri með árunum.
í Kuwait er 1/8 af olíulindum
heims, sem kommúnistar hafa ekki
yfirráð yfir. Hefur þjóðin fengið að
njóta ávaxtanna af olíugróða lands-
ins í ríkum mæli. í landinu býr 1,2
milljónir manna. Þar af eru inn-
fæddir í minnihluta eða 47%, en
gera má ráð fyrir, að stjórnvöld láti
sem svarar hálfri milljón dollara á
núverandi gengi renna til hvers og
eins að meðaltali alla þeirra ævi.
Til dæmis hefur fólk frían síma.
Ríkið greiðir kostnað við ferðir, sem
menn takast á hendur til útlanda til
þess að leita sér lækninga. Vatns er
aflað í landinu með ærinni fyrirhöfn
og miklum kostnaði, en hinn al-
menni borgari þarf ekkert að greiða
fyrir það, og gjald fyrir rafmagn er í
algeru lágmarki.
OLNBOGABORN
Reyndu að vekja máls á barna-
þrælkun í Bogota, höfuðborg Kól-
ombíu, og sannaðu til, svörin sem
þú færð eru í meira lagi loðin. „Jú,
hún fyrirfinnst víst einhvers stað-
ar úti á landsbyggðinni, en litlir
drengir í námunum? Nei, það er
nú alveg af og frá.“
Ég lagði leið mína til E1 Esta-
dio-námunnar í bænum Clarita,
nálægt Medellín, næststærstu
borg Kólombíu og höfuðborg
námahéraðsins. Vagninn frá Bog-
ota lagði upp í borgarhverfi þar
sem 13 ára gamlar skækjur líkjast
helst gömlum og slitnum konum.
A áfangastað var stansað innan
um óhrjáleg kofaræksni og í
útjaðri þorpsins mátti sjá múl-
asna brölta fram og aftur milli
árinnar og vegarins. Það var
þarna sem náman var. Sleipur
stígur lá að einu námaopanna,
fimm feta víðri, svartri holu, sem
hafði verið höggvin inn í klettinn.
í fjarska heyrðust hakahögg og
raddir.
Maður nokkur klifraði upp leir-
þrepin í námunni, másandi og
blásandi. Þetta var gamall maður,
ber niður að mitti. Þegar út var
komið varpaði hann af sér byrð-
inni, 50 kílóa kolapoka. Ég elti
hann inn í göngin með ljósfærin,
eitt kerti, í hægri hendi. Brátt
þrengdust göngin og mér varð
þungt um andardráttinn. 30—40
fetum fyrir neðan okkur heyrðum
við raddir, barnaraddir. Þar sem
við vorum komnir gátu aðeins
drengir á aldrinum 8—12 unnið,
fullvaxnir karlmenn komust þar
ekki fyrir.
Fyrstu drengirnir, sem ég hitti,
drógu á eftir sér kol á sleða eða
málmþynnu í átt að námuopinu.
Barna-
þrælkuná
bamaári
Á þessu ári nema rúmlega 3.000
námsmenn frá Kuwait við erlenda
háskóla. Þeir fá allan námskostnað
greiddan auk þess sem ríkið leggur
hverjum og einum til skotsilfur, sem
nemur 500 dollurum á mánuði. Þá fá
þeir að koma heim til að heimsækja
ættingja og vini einu sinni á ári, án
þess að þurfa að greiða eyrisvirði
fyrir.
Kuwait hefur ráð á því að búa vel
að þegnum sínum. Tekjur ríkisins af
olíuútflutningi nema allt að 10
milljörðum dollara á ári hverju.
Miklum hluta þessa fjár er varið til
velferðarmála í landinu.
í Kuwait er 14% af ríkisútgjöldum
varið til menntamála, en til saman-
burðar má nefna, að á Vesturlöndum
er að jafnaði varið 4% ríkisútgjalda
til þess málaflokks. En hins bera að
gæta, að margt er óunnið á sviði
menntamála í þessu hrjóstruga og
strjálbýla landi, þar sem 40%
íbúanna eru enn ólæsir.
Ekkert atvinnuleysi er í Kuwait.
Ef mönnum tekst ekki að útvega sér
vinnu á hinum frjálsa markaði,
útvegar ríkið þeim eitthvað að gera.
Árið 1949, er Kuwait var vernd-
arsvæði Breta, hafði ríkið fjóra
Þeir hefja vinnu kl. 5 að morgni og
eru að til kl. 2 e.h., að undanskildu
hálftíma matarhléi. Til að komast
göngin á enda varð ég að klöngr-
ast á fjórum fótum eftir röku
gólfinu og gæta þess jafnframt að
ekki slokknaði á kertinu. Það var
ekki nokkur vegur að snúa við fyrr
en botninum var náð, Þar hamast
13 ára gamlir drengir við að
höggva kolin úr stálinu, liggjandi
á hliðinni eða sitjandi á hækjum
sínum með höfuðið á milli
hnjánna.
Slysin gera sjaldnast boð á
undan sér. Eldar kóma upp, göng-
in hrynja saman eða fyllast af
vatni. Hætturnar eru á hverju
strái og fáar fjölskyldur sleppa við
einhver skakkaföll af þeirra völd-
um. Ef þú færir það hins vegar í
tal við þorpsbúana, eru þeir þöglir
sem gröfin. Að tala er að hætta á,
að útsendarar stjórnarinnar fari
að skipta sér af málunum.
Foreldrarnir hófu sjálfir störf í
námunum um 8 ára aldur svo
hvers vegna skyldi börnunum vera
það of gott? Það er líka á það að
líta, að 800 pesos, um 8500 kr., eru
góð búbót fyrir heimilið.
Kólombísk stjórnvöld gætu sem
hægast komið í veg fyrir barna-
þrælkunina en í þessum efnum
setja þau kíkinn fyrir blinda
augað til að forðast útistöður við
fjölskyldur námamannanna. í
námahéruðum Kólombíu er það
ekki skólinn sem er talinn hollast-
ur börnunum heldur náman. Það
er lögmál hinna fullorðnu og
börnin þekkja ekki annað boðorð.
Þess vegna halda þau áfram að
taka hálftíma hvíld á degi hverj-
um á botni námunnar þar sem
dauðinn bíður á næsta leiti.
- BENOIT GYSEMBERGH
lækna í þjónustu sinni. Nú hefur það
rúmlega þúsund lækna, en um það
bil 200 stunda sjálfstæð læknisstörf.
12 læknar eru því fyrir hverja
þúsund íbúa, og er það sambærilegt
við það sem gerist í Vestur-Evrópu.
Hins vegar vaknar sú spurning,
hvernig þetta viðamikla kerfi verki.
— Jú, hér er ókeypis tannlæknis-
þjónusta, en tannlæknarnir eru vísir
til þess að kjálkabrjóta mann, segir
óánægður Palestínumaður. Annar
útlendingur í Kuwait hefur svipaða
sögu að segja. — Maður þarf ekkert
að borga fyrir símann, en síminn er
líka oft í ólagi.
Hinir innfæddu í Kuwait, sem
njóta beztu ávaxtanna af velsæld-
inni, hafa miklu síður yfir nokkru að
kvarta. Ef þá vantar lóðir fyrir hús
eða fyrirtæki, geta þeir keypt þær af
ríkinu á nafnverði. Láglaunafólk fær
ókeypis húsnæði. Á nokkurra mán-
aða fresti afhendir Al-Sabah fjöl-
skyldan, sem er við völd í landinu,
nýjum eigendum ný og snotur hús
við hátíðlega athöfn.
En þrátt fyrir allt þetta, er
Kuwait ekkert draumaland. Eyði-
mörkin hefur ekki blómstrað. Það
vottar sjaldan fyrir brosi á andliti
heimamanna.
- JULIET PEARCE