Morgunblaðið - 02.12.1979, Side 13

Morgunblaðið - 02.12.1979, Side 13
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 1979 Jóhann á ÚT ER komin hjá Rabén & Sjögren í Svíþjóð bókin Landet vilar i egen dikt — ljóðasafn eftir Jóhann Hjálmarsson, þýtt af Christer Eriksson. Bókin skiptist í fjóra kafla með rösklega fjörutíu ljóðum alls. Eriksson ritar skýr- ingar og inngang. í innganginum kynnir hann skáldið á persónu- legan og skemmtilegan hátt, geng- ur um borgina (það er að segja Bókmenntlr eftir ERLEND JÓNSSON Reykjavík) og hlítir leiðsögn skáldsins sem bendir honum á ýmis yrkisefni sín. — Eriksson er sjálfur ljóðskáld og bókmennta- maður og hefði verið innan hand- ar að skrifa lærðan inngang með skírskotunum í áhrif og stefnur og form og aðferðir, en sem betur fer hefur hann valið geðfelldari kost- inn — að kynna ljóðin, bakgrunn þeirra og höfund, á alþýðlega vísu. Ég trúi ekki öðru en sænskir ljóðalesendur hafi gaman af að lesa þennan inngang Erikssons. Hann er eins og blaðamennska af besta tagi. Eða eins og rabb yfir borðið. Og þá eru ljóðin, hvernig hefur tekist að velja þau? Að flestu leyti vel. Að vísu sakna ég að ekki skuli vera þarna eitt besta ljóð Jóhanns, Marsdagur í Dagbók borgaralegs skálds. Þar eru líka sum önnur ágætustu ljóð Jóhanns. En jafn- klárasta bók hans er þó Athvarf í himingeimnum. Eriksson hefur líka valið mest úr henni. Einnig eru þarna örfá sýnishorn úr eldri bókum Jóhanns og yfirhöfuð þannig valin að þau falli vel að hinu sem tekið er upp úr seinni bókunum. Mörg geðþekkustu ljóð Jóhanns frá seinni árum eru landslagsmyndir þar sem skáldið lætur náttúruna kalla fram ljóð- ræna stemmingu. Meðal slíkra ljóða, sem Eriksson hefur tekið upp í safnið, má nefna: Strönd, Sumar- kvöld við Langavatn, Vetur í Hrútafirði og Heiðin — allt úr Athvarfi í himingeimnum. Ur goðheimum GOÐ, MENN OG MEINVÆTTIR ÚR GRÍSKUM SÖGNUM eftir Michael Gibson. Sigurður A. Magnússon þýddi. Giovanni Caselli myndskreytti. Bókaforlagið Saga 1979. GOÐ OG GARPAR ÚR NORRæNUM SÖGNUM eftir Brian Branston. Sigurður A. Magnússon þýddi og endursagði. Giovanni Caselli myndskreytti. Bókaforlagið Saga 1979. ÞESSAR tvær bækur sem fjalla um gríska og norræna goðheima eru báðar úr fj ölþj óðlegri útgáfu og þýddar af Sigurði A. Magnús- Bókmenntlr eftir JÓHANN HJÁLMARSSON syni. Goð og garpa úr norrænum sögnum hefur Sigurður að nokkru leyti endursagt. Hér er á aðgengi- legan hátt sagt frá því sem sett hefur hvað mestan svip á það menningarsvæði sem kallað er vestrænt. Án þess að vita deili á því sem stendur á þessum bókum geta menn naumast sagt að þeir hafi notið menntunar, að minnsta kosti hljóta þeir að eiga í erfið- leikum með að skilja klassískar bókmenntahefðir. Þorskur á þurru landi er sá sem reynir að átta sig á sígildum bókmenntum og hefur ekki einhver inngrip í goðafræði. Þetta gildir ekki síður um nútíma- bókmenntir. Bókaforlagið Saga vinnur að mínu mati þarft verk með að koma þessum bókum á framfæri við íslenska lesendur, einkum ættu þær að vera börnum og unglingum kærkomnar. Hitt er svo annað mál að deila má um vinnubrögð höfundanna og kannski ekki síst myndskreyt- ingarnar sem eru í vinsælum stíl til að þóknast sem flestum og marklitlar frá listrænu sjónar- miði þótt handbragð sé gott. Ég tel að Goð, menn og mein- vættir sé fremri Goðum og görp- um. Michael Gibson hefur gott vald á efninu. Aftur á móti þykir mér Brian Branston fletja um of út norrænar sagnir sem eru í eðli sínu hnitmiðaðar, en þola illa skýringar. Þýðandinn hefur unnið sitt verk samviskusamlega, enda vel að sé' í grískum sagnaheimi og síður en svo ókunnur hinum norræna. Hann hefur til dæmis leiðrétt ýmsar villur Brian Branstons og er gott til þess að vita. Ég get þó ekki varist þeirri hugsun að á stöku stað hefði ekki sakað að Sigurður færi meira eftir frum- heimildum. En sjálfsagt hefði það verið vandasamt nema skrifa bók- ina að einhverju leyti upp á nýtt. Sigurður er maður orðhagur, en þó finnst mér stundum málfar einum of hversdagslegt. Það hefur að vísu sína réttlætingu í því að allt þarf að vera ljóst í útgáfu af þessu tagi. Hún verður að höfða til almennra lesenda. Þrátt fyrir ýmsar efasemdir sem vakna þegar þessum bókum er flett er hinu ekki að leyna að þær eru líklegar til að vekja áhuga. Hugsanlega geta þær stuðlað að því að leitað sé til frumheimilda. 45 sænsku Christer Eriksson Að þýða ljóð er að enduryrkja það. Eriksson fer nokkuð frjálst með frumtextann ef svo ber undir, t.d. tekur hann fyrsta hlutann af alllöngu ljóði, Páskar í Borgar- firði, og þýðir og birtir sem sérstakt ljóð undir heitinu Pásk vid fjorden. Annars eru þýð- ingarnar víðast hvar afar ná- kvæmar og vandaðar og stundum virðist mér þýðandinn meira að segja setja ljóðin betur upp en gert er í frumtextanum. Þar sem ljóðlínur frumtextans eru nokkuð langar hefur þýðaiidinn t.d. á stöku stað tekið sér það bessaleyfi að skipta j)eim og sýnist mér það fara vel. Eg tek sem dæmi Skáld- ið, tekið upp úr Athvarfi í himin- geimnum, svona í frumtexta: t bernsku minni var skáldið sá. sem talar við öldur og hal og finnur sjóndeildarhringinn i brjósti sinu. Jóhann Hjálmarsson Ég sat á ströndinni og ljóðið kom orðlaust til min: sjávarniður gagntók Hf mitt. I þýðingu Erikssons lítur þetta svona út: I min barndom var skalden en som kunde tala med hav och vágor oeh kánna synranden i sitt bröst. Jag satt pá stranden dá dikten ordlöst kom och tog mig med: Havets ton! Sem dæmi um íslenska lands- lagsstemmingu yfirfærða til sænskrar tungu langar mig að tilfæra hér Vinter i Hrútaf jord: Vi kommer frán heden, vi ser fjorden framför oss, en orm i grá vinterhud. Nágra fáglar över mjuka kuliar. Gulbruna strán ur snön mot grön himmel. Násta morgon, vágen sköljer bort vára drömmar. Ejdrar simma pá sin stilla yta. Fár lapa salt frán strandens stenar. Legendkyrkan avlágsen ren och vit som tid Ég hygg að dæmi þessi.ættu að nægja til að sýna hvernig Eriks- son vinnur. Annars fæst hann við fleira en skáldskap og ritstörf. Hann er líka áhugasamur ljós- myndari, meðal annars hefur hann tekið tvær myndir af skáld- inu sem prentaðar eru aftan og framan á kápu þessarar bókar. Bókin er hluti af seríu eða ritröð sem Christer Eriksson ritstýrir og nefnist «Dikt i Norden*. Jóhann Hjálmarsson er þar í félagsskap sem íslenskt skáld getur vel við unað. Erlendur Jónsson. EF ÞAÐ ER FRETT- NÆMTÞÁERÞAÐÍ MORGUNBLAÐINU AÚGLYSINGA- SÍMINN ER: Virtustu og beztu pick-up nálar í heimi. \ BUOIN 29800 ' Skipholti19

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.