Morgunblaðið - 20.01.1980, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 1980 7

r?
Umsjónarmaöur Gísli Jónsson
34. þáttur
Talsverð umræða hefur
spunnist út af orðasambönd-
unum að langa í og langa til.
Ég varði það og taldi geta
verið gamalt, að langa í væri
notað um fleira en ílöngun
matar og drykkjar. Ég taldi
mig til dæmis ekki sekan um
málvillu, þótt ég segði: Mig
langar í sokka í afmælisgjöf.
Ég hélt því einnig fram að
skilin á milli orðasamband-
anna að langa í og langa til
væru óljós og vitnaði í
Blöndalsorðabók þessu til
staðfestingar. Til þess að fá
frekari vitneskju hringdi ég
til Orðabókar háskólans, og
dæmið, sem þar var haft um
orðasambandið að langa í,
sýnir að langt er síðan slíkt
gátu menn sagt um fleira en
það, sem verður étið eða
drukkið. Jón Vídalín biskup
gaf út lærdómskver 1729.
Þar stendur: „Að langa í það
illa, svo sem orðið almenni-
lega hljóðar, að girnast."
Eigi að síður hvarflar ekki að
mér að bera brigður á sann-
indi orða þess fólks sem alist
hefur upp við skarpari
skilsmun þess að langa í og
langa til en ég hef vanist. I
ágætu bréfi frá Ragnheiði 0.
Björnsson á Akureyri kemur
meðal annars þetta fram og
segir sína sögu: „Af því að ég
hefi lifað lengi (síðan 1896),
er því af aldamótakynslóð-
inni og gamall ungmennafé-
lagi, hefir mér aldrei verið
sama um móðurmálið okkar.
Þá er tilefnið „að langa í“.
Mér þykir furðulegt að heyra
fólk segja, að það langi í, í
stað þess að það langi að fá
eða langi að eiga eða eignast.
Mér virðist þetta fyrir tiltöl-
ulega stuttu hafa skollið á.
Fyrst fyrir fáum árum fóru
börn að segja þetta og voru
ætíð leiðrétt af þeim, sem
eldri voru. I mínum eyrum er
þetta vandræðaleg málvilla.
Er ekki „mig langar í bólið“
stytting af „mig langar að
fara í bólið“?“
Hér lýkur brefi Ragnheið-
ar og trúlega hafa fleiri
eitthvað til málanna að
leggja um þetta.
I gömlu dóti rakst ég á
sögukorn, þar sem víða virð-
ist vera „hallað réttu máli“.
Ég ætla til gamans og til-
breytingar að láta sögu-
greyið flakka. Lesendur geta
þá, ef þeir nenna, breytt
málfarinu eftir smekk
sínum:
Sagan af brúnu
dansmærinni
Mig hafði lengi hlakkað til
að sjá myndina um brúnu
dansmærina sem hafði verið
það mikil aðsókn að að að-
göngumiðarnir runnu út í
sandinn strax og húsið opn-
aði. Nú var búið að slá því
föstu að endursýna hana
aftur á nýjan leik og þrátt
fyrir það að það væri alltaf
verið að margstaglast á því í
mér að myndin væri ekki á
unglinga færi, þá virti ég
svoleiðis ráðabrugg til vork-
unar, skellti mér að kvik-
myndahúsinu og fór að bíða í
biðröðinni. Persónulega
fannst mér myndin svo sem
ekkert gaman fyrir minn
smekk. Upphafið byrjaði á
því að sýna hvernig allt lífið
í þorpinu byggðist á eintóm-
um fiskiðnaði og brúnu
dansmærina sá maður fyrst
niður á bryggju, þegar sjó-
mennirnir lönduðu aflanum
á land úr fiskibátunum um
eftirmiðdaginn upp úr há-
deginu.
Þetta var mesta eymdar-
þorp, enginn skóli starfrækt-
ur á framhaldsskólastigi og
meðal tekjur venjulegt lág-
tekjufólks langt innan við
milljón krónur á ársgrund-
velli. Svo að ég víki aftur að
dansmærinni, að þá dansaði
hún í þannig drykkjukrá þar
sem alls konar lýður safnað-
ist saman og svo á milli
atriða voru alls konar menn
að stíga í fjörurnar við hana,
og hún var að látast vera
tilkippileg í tuskið, þegar
karlinn sem starfrækti
krána, sem dansmærin sem
myndin var um, dansaði á,
kom og byrjaði að skammast
yfir því hvað hún gerði sér
farborða um að láta ljós sitt
undir mæliker við gestina.
Og hún svaraði heldur betur
fyrir sig svo að ég hef ekki
ósjaldan heyrt annað eins.
Hún hafði jú aldeilis vaðið
fyrir neðan nefið.
Nú hef ég fengið fyrirheit
um miklar og merkar upplýs-
ingar um nafnið Selma og
bíður það næsta þáttar.
Allar geröir af
pktymobil
þroskaleikföngunum vinsælu
Póstsendum
[nbjöí
leikfangabúðin
lönaöarhúsinu — Hallveigarstíg 1
Sími 26010.
ÞARFTU AÐ KAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?

Þl’ ALGLYSIR l'M ALLT LAND ÞEGAR
Þl' AIGLÝSIR I MORGUNRLAÐINL
Erum fluttír i
ÁRMÚLA 22
nýtt símanúmer
83022
[MÆUSIhflyS KJARAIM D=ai?|
UMBODS-& HEILDVERZLUN
Lang
ódýrustu vélarnar
65 ha
65 ha m/upphituðu húsi
85 ha
85 ha m/fjórhjólsdrifi
120 ha m/fjórhjóladrifi
Verö ca.
2.200.000
2.800.000
4.500.000
5.500.000
8.500.000
AFSLATTUR
5% bjóöum við af URSUS vélum ef þær eru
greiddar innan mánaöar frá afhendingu.
ATH.: TAKMARKAÐ MAGN.
4% af sturtuvögnum
— meö sömu skilmálum.
Verð 1.175.000 án afsl.
Einnig fyrirliggjandia
Votheysskerar fyrir
ámoksturstæki ca. 995.000
Jardtætarar vinnsiu-
breidd 60 tommur ca. 385.000'
t\
VXIAICIi
Sundaborg 10, símar 86655 og 86680