Morgunblaðið - 16.07.1980, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ1980
23
Kristín G. Björns
dóttir - Minning
Fædd 19. júlí 1904
Dáin 9. júlí 1980
Nú er hún Stína okkar Björns
látin og engum, sem til þekkir
kom lát hennar á óvart. En þvert á
móti mætti segja, að við vinir
hennar hefðum búist við því fyrir
löngu.
Nú er löngu og erfiðu sjúk-
dómsstríði lokið. Og ber frekar að
þakka endalokin en harma. Hver
var svo Stína Björns?
Fullt nafn hennar var Kristín
Guðrún Björnsdóttir, fædd á ísa-
firði 19. júlí 1904 og var því
tæplega 76 ára, þegar hún lést að
Hátúni lOb hér í borg.
Foreldrar hennar voru Sigur-
fljóð Sigurðardóttir og Björn
Jónsson og rek ég ekki frekar
ættir hennar. Hún ólst upp á
ísafirði og að einhverju leyti í
Reykhólasveit. Hún giftist 27. des.
1925 Magnúsi Jensen, sem var
færeyskrar ættar. Þau eignuðust
átta börn og náðu fjögur þeirra
fullorðinsaldri, en fjögur dóu í
frumbernsku. Magnús lést 1937 og
frá þeim tíma bjó hún ein með
börnum sínum, þar til þau flugu
hvert af öðru úr hreiðrinu. Hún
fluttist til Reykjavíkur 1947 og bjó
þar og í Kópavogi uppfrá því, utan
tvö ár, er hún dvaldi á Akureyri.
Þetta er í stuttu máli lífshlaup
hennar, en segir auðvitað ekkert
um alla þá baráttu fyrir lífi sínu
og barna sinna og síðustu árin við
erfiðan sjúkdóm. Atvikin höguðu
því þannig, að hausið 1937 sett-
umst við hjónin, þá nýgift, að á
Öldunni á ísafirði. I húsi þessu
bjuggum við á neðstu hæðinni, en
Stína (en svo var hún alltaf nefnd
af vinum og kunningjum og svo
mun ég einnig gera nú, er ég kveð
hana hinstu kveðju) og maður
hennar, Magnús, bjuggu á efstu
hæðinni ásamt börnum sínum.
Stuttu síðar í árslok 1937 dynur
ógæfan yfir. Magnús, maður
Stínu, deyr og Stína situr eftir
ekkja með fjögur börn á aldrinum
fjögurra til ellefu ára. Á þessum
árum var síður en svo bjart yfir
efnahags- og atvinnumálum ís-
firðinga, og afkoma almennings
því mjög bágborin. Ekkja með
fjögur börn á framfæri gat síður
en svo litið björtum augum til
framtíðarinnar. En Stína lét ekki
hugfallast, þvert á móti tókst hún
á við örðugleikana með djörfung
og þrótti, eins og ekkert hefði í
skorist. Hún stundaði alla þá
vinnu, sem mögulegt var að fá og
hlífði sér hvergi. I vinahópi var
hún manna glöðust rétt eins og
ekkert hefði breyst. Viss er ég um
það, að hennar létta lund hefur
áreiðanlega þá og síðar verið sá
eiginleiki, sem best dugði henni á
lífsleiðinni. Erfiðleikunum mætti
hún með brosi á vör.
Þrátt fyrir alla erfiðleikana
kom hún öllum börnum sínum til
manns og síðar á ævinni sá hún
þau verða hið nýtasta fólk. Og átti
hún eftir að uppskera ávöxt þraut-
seigju sinnar og þolgæðis, er hún
hin síðustu ár, er hún háði sitt
langvinna dauðastríð varð aðnjót-
andi umhyggju þeirra og ástúðar.
En þau ræktu þá skyldu sína við
móður sína af einstakri prýði, og
ber þeim fagurt vitni, sem margir
mættu taka sér til fyrirmyndar.
Eftir að Stína fluttist hingað
suður, stundaði hún ýmis störf
fyrstu árin, meðal annars annað-
ist hún um eins árs skeið heimili
bróður síns, Jóns, í forföllum
húsmóðurinnar og um tveggja ára
skeið vann hún á Akureyri.
1952 hóf hún störf á Kópavogs-
hæli og bjó þar í starfsmannahús-
inu. Þá hygg ég að hafi hafist
ánægjulegasti kaflinn í lífi hennar
og undi hún sér þar vel og naut
þess að hlynna eftir mætti að
viswnönnunum, og veit ég að
henni var einkar hlýtt til hús-
bænda sinna þar, þeirra hjóna
Björns Gestssonar og Ragnhildar
Ingibergsdóttur. Einnig mat hún
mikils þáverandi hjúkrunarkonu
hælisins, Hrefnu Ólafsdóttur, sem
nú er látin, sem annaðist Stínu af
sérstakri alúð þann tíma sem hún
lá sjúk á heimili sínu á Kópavogs-
hæli og sleit aldrei sambandi við
hana meðan báðar lifðu.
Árið 1977 lætur hún af störfum
sínum á hælinu og nokkru síðar
sama ár leggst hún inn á sjúkra-
hús, og átti ekki afturkvæmt af
sjúkrahúsi síðan. Nú hefst erfið-
asti kaflinn af ævi Stínu, sem nú
er lokið eftir þriggja ára stríð.
Hún leggst inn á Landspítalann
vegna dreps, sem hafði hlaupið í
annan fótinn. Hún er dæmd til að
missa fótinn. Þrjár aðgerðir fara
fram áður en komist er fyrir
meinið. En ekki var allt búðið enn,
að ári liðnu missir hún hinn fótinn
og nú var þessi léttfætta, glað-
væra kona, bundin við rúmið og
hjólastólinn, það sem eftir lifði
ævinnar. En þrátt fyrir allt þetta
sem löngum fylgdu sárar þrautir,
þá lifði ennþá í gömlum glæðum,
hún tók vinum sínum og vanda-
mönnum með sömu glaðværðinni
eins og áður, eins og ekkert hefði í
skorist. Andlegu jafnvægi sínu
hélt hún til hinstu stundar.
Eftir að Stína lagðist hinn á
sjúkrahús kom ég nokkrum
sinnum í heimsókn til hennar.
Hún tók mér ávallt með sömu
glaðværðinni, jafnvel gáska, eins
og í gamla daga og við skegg-
ræddum lífið og tilveruna í gamni
og alvöru. Þessar heimsóknir
færðu mér heim sanninn um það,
hversu vinsæl Stína var. Ég held
að ég hafi aldrei komið svo í
heimsókn til Stínu að ekki væri
einn eða fleiri vinir hennar eða
venslamenn hjá henni ásamt mér.
Og sýnir það best, hve traust
vinaböndin voru og hefur það
áreiðanlega stytt henni stundirn-
ar. Sem dæmi um það vil ég nefna
þetta. Ég held að ég hafi aldrei
komið svo í heimsókn til Stínu að
ekki væri þar annað hvort þeirra
hjóna, Björn, sonur hennar eða
Svanhvít eða þá eitthvert barna
þeirra. Þetta fannst mér vera
einstaklega fagurt dæmi um rækt-
arsemi og þá umhyggju sem hún
varð aðnjótandi af hendi skyld-
menna og vina.
Börn þeirra Stínu og Magnúsar,
sem upp komust eru þessi: Mar-
geir Jón, sem látinn er fyrir
nokkrum árum á besta aldri,
kvæntur var hann Sesselju Har-
aldsdóttur, synir þeirra voru Sig-
urður og Magnús. Elísa, hjúkrun-
arkona, sem giftist úti í Englandi
pólskættuðum manni Valek
Kwaszenko að nafni, sem nú er
látinn fyrir nokkrum árum og
börn þeirra eru Magnús og Soffía.
Jensína, hjúkrunarkona, búsett í
Englandi, gift Jim Hutton, börn
þeirra Stephen og Martin. Björn
Magnússon, sem er yngstur þeirra
systkina búsettur í Garðabæ,
kvæntur Svanhvíti Gunnarsdótt-
ur, börn þeirra Gunnar, Kristín,
Auður og Axel.
Allt þetta fólk er hið mesta
efnisfólk, sem sýnt hefur Stínu
sérstaka ástúð og umhyggju, og
áreiðanlega mat hún umhyggju
þeirra að verðleikum.
Stína tók nokkurn þátt í félags-
málum, meðal annars í verkalýðs-
hreyfingunni. Hún var um margra
ára skeið virkur þátttakandi í
starfsstúlknafélaginu Sókn, og sat
um nokkurt skeið í trúnaðarráði
félagsins. Hún aðhylltist snemma
róttækar stjórnmálaskoðanir og
vann að framgangi þeirra mála
allt sem hún mátti.
Segja má að ekki verði héraðs-
brestur, þótt gömul kona, sárþjáð,
falli í valinn, en öll eigum við
okkar sögu. Lífsganga okkar er
jafn mismunandi eins og einstakl-
ingarnir eru margir. Lífsganga
Stínu var þyrnum stráð, en þrátt
fyrir alla þá erfiðleika, sem hún
varð að takast á við og sigrast á,
þá laðaði hún fólk að sér með
glaðværð sinni og léttu lund, enda
mörg vináttubönd, sem entust
ævilangt. Og nú að leiðarlokum
munu ótrúlega margir minnast
Stínu með vinsemd og virðingu.
Við hjónin viljum nú er leiðir
skiljast, þakka vinkonu okkar ára-
langa vináttu, sem aldrei bar
skugga á. Við þökkum órofa
tryggð hennar og hjálpsemi henn-
ar í okkar garð. Þökkum allar þær
gleðistundir er við áttum með
henni. Börnum hennar, tengda-
börnum og öðru venslafólki flytj-
um við innilegar samúðarkveðjur,
umleið og við þökkum þessu fólki,
allt það er það var vinkonu okkar,
þegar hún þurfti mest á að halda.
Blessuð sé minning Kristínar
Guðrúnar Björnsdóttur.
Guðmundur Bjarnason.
Far þú í Iriði.
friður Guðs þix blessi.
hafðu þökk fyrir allt <>k allt.
Gekkst þú með Guði.
Guð þér nú fyltti.
hans dýrðarhnoss þú hljðta skait.
Hún er að kveðja hún Stína
frænka, þetta er hinzta kveðja.
Við söknum hennar sárt, ættingj-
ar og vinir, en þó getum við unnt
henni þess, eftir þá hörðu lífsbar-
áttu og veikindi sem hún er búin
að eiga í. Það hlýtur að hafa verið
orðin langþráð stund eftir þriggja
ára sjúkdómslegu, að ganga til
fagnaðarfunda við herra sinn og
meistara handan landamæra lífs
og dauða.
Mín fyrstu kynni af Stínu eru
orðin nokkuð gömul, en ég man
eftir henni frá þeim árum er ég
var lítil telpa og pabbi og mamma
voru að koma í heimsókn til
Isafjarðar, þar sem amma og
Stína bjuggu. En faðir minn átti
móður á Isafirði, sem einnig var
móðir hennar, þau voru nefnilega
alsystkin. Stína frænka á einnig
tvær systur eftirlifandi, sem voru
dætur afa míns frá síðara hjóna-
bandi og veit ég að þar er söknuð
líka að finna.
Á heimili frænku minnar fannst
manni vera öryggi að finna, og
hljóp þar út og inn fullur gleði og
lífsfjörs. Þá skildi maður ekki
hvað áhyggjur og erfiðleikar lífs-
ins voru, hjá fólki sem stóð eitt
uppi í lífinu með fjögur börn sem
þurftu mat og fatnað.
Stína frænka fékk snemma að
reyna hvað var alvara lífsins og
harða baráttu þess. Hún missti
manninn frá öllum börnunum
ungum. Átta börn átti hún alls,
fimm börn missti hún, þar af
fjögur á unga aldri. Kjarkurinn og
þrekið voru óbifanlegt, svo hún
stóð alltaf upprétt.
Stína var glaðlynd, kát kona og
hefur það áreiðanlega hjálpað
henni mikið í erfiðleikunum. Þrátt
fyrir það að hún berðist áfram ein
síns liðs, til að sjá börnum sínum
farborða, átti hún samt þrek og
vilja til að hjálpa öðrum, og var
oftast manna fyrst til að bjóða
aðstoð sína ef hún vissi að einhver
þurfti einhvers með. Hún flutti
hingað til Reykjavíkur árið 1947,
þá fyrst til að hjálpa bróður sínum
á heimili hans, en ílentist hér
fyrir sunnan. Hún var góður
heimilisvinur móður minnar og
ævinlega boðin og búin til að
greiða fyrir henni og hjálpa ef á
þurfti að halda. Það var svo fyrir
þremur árum sem sjúkdómurinn
fór að gera vart við sig á ósköp
sakleysislegan hátt í byrjun, en
smá jókst og lagði hana alveg í
rúmið. Þannig að hún fór að þurfa
mikillar hjúkrunar og umönnunar
við. Það er erfitt fyrir konu sem
hefur barizt sjálfstæð gegnum
lífið með miklum dugnaði að þurfa
svo allt í einu að vera háð hjálp
annarra að öllu leyti, þó kærieiks-
ríkar hendur séu að verki. Held ég
því að frænka mín hafi verið farin
að þrá það að ganga inn til
fagnaðar við herra sinn.
Við kveðjum hana kært.
Vigdís, Björn, Hanna Kol-
brún
og fjölskylda.
Húmid þótt hylji sitt.
heióraó er nafnid þitt,
hjá þeim, sem mannvíildió meta.
Raunir þú stódst meó snilld.
sterk. en þó jffff mild.
Fari þeir framar. sem «eta.
(byrnar — Þ. Erl.)
Þessi orð uppáhaldsljóðskálds
tengdamóður minnar, Kristínar
G. Björnsdóttur, vildi ég gjarnan
gera að mínum. Okkar samleið
hefur varað nær þrjátíu ár. Fyrstu
árin má segja, að ég og mín
fjölskylda höfum átt hana ein, því
báðar dæturnar, Elísa og Jensína,
giftust og settust að í Englandi.
Lísa er alkomin heim, en Jensína
er enn búsett ytra.
Hlotnaðist mér því öll sú ást og
umhyggja, sem fjarlægðin mein-
aði ömmu Stínu að gefa dætrum
sínum. Tók hún mig, kornunga,
undir sinn verndarvæng og hlúði
að mér og mínum öll sín bestu
æviár.
Amma Stína var mér mikið
meira en tengdamóðir. Hún var
trúnaðarvinur minn og félagi í
gleði og sorg og hjálparhellan
mín, ef eitthvað bjátaði á, sem var
ekki ósjaldan á þeim árum.
Til að lýsa ömmu Stínu, vil ég
láta skáldið hennar hafa orðið:
Ok þó þaó sé best hann sé þrekinn «k «tór.
sem þjóðleió um uróir vill brjóta.
þá hræóstu þaó ei. aó þinn armur er mjór.
því oft veróur lítió tii bóta.
Viö þjóóbrautir alda um aljaröar skeið
aó iðju þótt marKÍr sé knáir,
þá velta þó fleiri þar volum úr leið,
sem veikburöa eru ok smáir.
(Þyrnar — Þ. Erl.)
Amma Stína hræddist ei, að
armurinn var mjór, sem urðir
þurfti að brjóta og hún velti
mörgum völum úr leið, þó veik-
burða væri og smá.
Að ytra atgervi var hún mjög
smávaxin og fíngerð, en hið innra
var hún „þrekin og stór“. Það
sýndi sig best í því nöturlega
veikindastríði, sem hún háði s.l.
þrjú ár. En hún háði það ekki eitf
og yfirgefin. Vinir og vandamenn
reyndu að létta henni byrðina og
ber þar hæst fórnarlund Lísu.
Hún umvafði móður sína ást og
umhyggju allan þennan tíma og
heimsótti hana daglega, þó lífs-
barátta hennar sjálfrar krefðist
síns tíma. En hún átti ekki langt
að sækja ræktarsemina og þessa
sönnu góðvild, því þær voru eins
og steyptar í sama mót, mæðgurn-
ar.
Amma Stína var mjög trúuð og
kom það best fram í æðruleysi
hennar gegn ósköpunum, sem yfir
dundu. Hún trúði því, að ekki væri
meira á hana lagt en hún gæti
borið, þó hafði hún einu sinni á
orði, þá sárþjáð: „Lengi skal
manninn reyna." Stundum efaðist
maður um góðvild Guðs, þegar
hún lá svona kvalin og enginn
mannlegur máttur gat hjálpað. En
skammaðist sín fyrir að efast,
þegar maður leit í augu hennar og
sá ekkert nema blíðu og umhyggju
speglast þar. Því þar gekk kona á
Guðs vegum.
Ok börn þín «k frændur. som fjær eru «k
nær.
viö fóKnum þvi öll, aö þín hvild er nú
vær
frá kvöldrókkri komandi nætur.
(>K hvíldu nú hlessuö í bólinu þvi.
sem blóm koma aó prýóa hvert sumar á ný
«K s<*Kja. aö þinn blundur sé sætur.
(Þyrnar — Þ. Erl.)
Að leiðarlokum þakka ég elsku
ömmu Stínu minni allt, sem hún
var okkur hér í Silfurtúninu.
Tengdadóttir.
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minningar-
greinar verða að berast blaðinu með góðum fyrirvara.
Þannig verður grein, sem birtast á í miðvikudagsblaði,
að berast í siðasta lagi fyrir hádegi á mánudag og
hliðstætt með greinar aðra daga. Greinar mega ekki
vera í sendibréfsformi. Þess skal einnig getið, að
marggefnu tilefni, að frumort ljóð um hinn látna eru
ekki birt á minningarorðasíðum Morgunblaðsins. hand-
rit þurfa að vera vélrituð og með góðu línubili.
t Faöir okkar og tengdafaöir,
GUOMUNDUR PALSSON,
Hraunbraut 37, Kópavogi,
veröur jarðsunginn fimmtudaginn 17. júlí frá Fossvogskirkju kl.
10.30.
Pálhildur Guðmundsdóttir, Jón Ingi Júlíusson,
Jóhann Guömundsson, Lára Vigfúsdóttir,
Anton Guömundsson, Arnheiöur Jónsdóttir,
Sigurður Guðmundsson, Ingibjörg Arnadóttir,
Erla Guömundsdóttir, Leo Hoffman,
Engilráö Guðmundsdóttir, Gene Felegy.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og vináttu viö fráfall og útför
eiginmanns míns, fööur okkar, tengdaföður og afa,
SKÚLA OLAFSSONAR,
Stekkjarflöt 20, Garöabae.
Aðalbjörg Jónsdóttir,
Rafn H. Skúlason, Hallfríður Ingimundardóttir,
Steinunn Skúladóttir, Guöni Erlendsson,
Jón H. Skúlason, Margrét Óðinsdóttir,
Valgeröur M. Skúladóttir, Ingi Þ. Jóhannesson,
Sigríður R. Skúladóttir og barnabörn.
t
Innilegar þakkir fyrir samúö og vinarhug viö andlát og jaröarför,
EINARS PALSSONAR,
fyrrverandi bankaútibússtjóra,
Selfossi.
Laufey Lilliendahl,
Ágústa Einarsdóttir, Guöjón Styrkársson,
Gestur Einarsson, Laufey Guðjónsdóttir,
Péll Einarsson, Einar Guðjónsson,
Ragna Pálsdóttir, Þórdís Guðjónsdóttir.