Morgunblaðið - 06.09.1980, Side 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
LAUGARDAGUR 6. SEPTEMBER 1980
Prentsmioja Morgunblaosins.
Opinberun
tækniþekk-
ingar veldur
fjaðrafoki
MiddleburK. Virtrinlu,
5. september. — AP.
OPINBERUN Carterstjórnarinn-
ar á tækniþekkingu, sem gerir
orrustuþotur ósýnilegar i radar,
er nú orðiA eitt heista kosninga-
málið i Bandarfkjunum. Henry
Kissinger, fyrrum utanrikisráð-
herra sagði i kvöld, að þessi
þekking hefði verið álitin eitt
helsta leyndarmái Bandarikj-
anna i augum stjórnar Geralds
Fords, fyrrum forseta. Kissinger
hitti blaðamenn að máii eftir
tveggja klukkustunda langan
fund með Ronald Reagan. Hann
sagði, að Ford hefði álitið að allt
ætti að gera, til að halda þessari
þekkingu leyndri.
Ronald Reagan, forsetafram-
bjóðandi repúblikana hefur ásak-
að Carter um að hafa gert opin-
bert leyndarmál og þannig stefnt
öryggi Bandaríkjanna í hættu.
Ýmsir fyrrverandi herforingjar
hafa látið í ljósi vonbrigði með að
tækniþekking þessi skuli hafa ver-
ið gerð opinber, — kallað það brot
á öryggisreglum, og það gefi Sov-
étmönnum færi á, að svara þessari
nýju tækni.
Embættismenn Carterstjórnar-
innar hafa vísað þessari gagnrýni
á bug og sagt, að vonlaust hafi
verið að halda þessu leyndu vegna
leka, sem átt hafi sér stað.
Stórsókn Rússa í Afganistan:
Sprengigildrur Sovét-
manna drepa fjölda bama
Kúbanskur liðsafli sagður í landinu
Islamabad. 5. september. — AP.
SENDIMENN erlendra ríkja í Kabul, höfuðborg Afgan-
istans, eru nú að kanna óstaðfestar fréttir um að
kúbanskur liðsafli sé kominn til landsins til að hjálpa
aðþrengdri leppstjórn Karmals forseta, að því er haft er
eftir vestrænum sendimönnum í dag.
Haft er eftir afgönskum
heimildum, að skæruliðar hafi
setið fyrir og ráðist á 200
manna flokk Kúbumanna,
Rússa og afganskra stjórnar-
hermanna 26. ágúst sl. Umsátr-
ið er talið standa í sambandi við
mikla sókn Sovétmanna gegn
skæruliðum í Panjshir-dalnum
fyrir norðan Kabul.
Fréttir herma að bardagar
geisi nú á fjórum stöðum í
Afganistan en einkum þó í
Panjshir-dalnum. Vart hefur
orðið við mikla liðsflutninga
Rússa á þeim slóðum vegna
sóknarinnar gegn skæruliðum. í
mars síðastliðnum hlupust nær
allir afgönsku stjórnarher-
mennirnir í Panjshir-dalnum og
í nálægri herstöð undan merkj-
um og tóku upp baráttuna við
hlið landa sinna gegn sovéska
innrásarliðinu.
Haft er eftir áreiðanlegum
heimildum, að Rússar hafi tekið
upp á því aftur að varpa niður
úr flugvélum leikföngum og
öðrum smáhlutum, eins og
pennum, kveikjurum og vasa-
ljósum, sem springa þegar þeir
eru handleiknir. Það eru eink-
um börn sem hafa orðið fórnar-
lömb þessara dulbúnu sprengna
og er hermt að mörg hafi látizt
og slasazt í Wardak-héraði
Spáir allsherjarkreppu í
kommúnistaríkjunum
MUnchen. 5. septemher. — AP.
„ALLSHERJARKREPPA" er í uppsiglingu í fylgiríkjum Sovétríkj-
anna og eru verkföllin i Póllandi til marks um það, var haft eftir
tékkneska andófsmanninum Jiri Lederer í dag.
blaðamannafundi, sem hann hélt í
Múnchen í dag, lýsti hann skoðunum
sinum á ástandinu í Austur-Evrópu-
ríkjunum. ,Um er að ræða pólitíska,
efnahagslega en umfram allt hug-
myndafræðilega kreppu. Atburðirn-
ir í Póllandi munu ekki endurtaka
sig í Tékkóslóvakíu en sá dagur mun
koma, að allt kerfið staðnar og
hrynur saman eins og spilaborg,"
sagði hann.
Jiri Lederer, sem er 56 ára gamall
blaðamaður, var á sínum tíma fang-
elsaður fyrir andóf gegn tékkneskum
stjórnvöldum. Hann hyggst sækja
um pólitískt hæli í Vestur-Þýska-
iandi.
Lederer, sem er einn af upphafs-
mönnum Mannréttindaskrárinnar
'77, fór frá Prag sl. mánudag ásamt
pólskri konu sinni og dóttur. Á
Tékkneski andófsmaðurinn Jiri Lederer, einn af upphafsmönnum Mannréttindahreyfingarinnar ‘77, sést hér
á blaðamannafundi i Munchen i gær, þar sem hann skýrði frá ástæðunum fyrir því að hann yfirgaf land sitt
ásamt fjölskyldu. Til vinstri á myndinni er kona hans, Elzbieta, og i miðið er stórmeistarinn Ludek
Pachmann, sem einnig er útlægur.
Gierek settur af
Kania tekinn við formennsku
Varsjá. 5. sept. — AP.
MIÐSTJðRN pólska kommúnista-
flokksins ákvað i kvöid, að Stani-
slav Kania skyldi taka við embætti
fiokksleiðtoga af Edward Gierek,
sem nú er sagður vera á sjúkrahúsi
vegna hjartaáfalls. Þessar fréttir
voru hafðar eftir hinni opinberu
pólsku fréttastofu. Stanislav
Kania, sem er 53 ára, var yfirmað-
ur stjórnstöðvar kommúnista-
flokksins 1968—1971 þegar hann
varð ritari miðstjórnarinnar. Sem
slikur bar hann ábyrgð á aðgerð-
um lögreglunnar. hersins og ör-
yggiseftirlitsins.
Jozef Pinkowski, hinn nýji for-
sætisráðherra pólsku stjórnarinnar,
sagði í dag í ræðu, sem hann hélt í
pólska þinginu, að stjórnin ynni að
því að endurvekja traust þjóðarinn-
ar á stjórninni, en varaði jafnframt
við tilraunum til að grafa undan
kommúnismanum og tengslum við
Sovétríkin. Pinkowski hét því, að
staðið yrði við samkomulagið við
verkamenn og bar lof á kaþólsku
kirkjuna fyrir hennar þátt í að leysa
deilurnar.
Pinkowski hélt ræðu sína á fyrsta
fundi pólska þingsins frá því að
verkföllin hófust í Póllandi. Athygli
vakti, að Edward Gierek, leiðtogi
kommúnistaflokksins, var fjárver-
andi en síðla dags var skýrt frá því
að hann væri á sjúkrahúsi vegna
hjartaáfalls.
I ræðu sinni sagði Pinkowski, að
hlutverk verkalýðsfélaganna yrði
aukið en forðaðist að nota orðið
„óháð“ og „frjáls" um þau. Engin
hækkun verður á kjötverði, laun
verða hækkuð og úrval nauðsynja-
vara aukið. Ennfremur lofaði hann
því, að stjórnin mundi setja fyrir
árslok ný lög þar sem dregið yrði úr
ritskoðun.
Forsætisráðherrann bar mikið lof
á kaþólsku kirkjuna fyrir tilraunir
hennar til að binda enda á verkföll-
in. Hann sagði, að kirkjan „hefði
fært Póiverjum heim sanninn um
forsjálni hennar og einlæga föður-
landsást“. Hann sagði, að tengslin
við Sovétríkin væru afar „þýð-
ingarmikil“ og eru þau ummæli sett
í samband við það sameiginlega
verkefni pólskra fjölmiðla um þess-
ar mundir að sannfæra önnur
Varsjárbandalagslönd um að engin
frjálsræðistíð sé að renna upp í
Póllandi.
Lítill árang-
ur af útvarps-
truflunum
Moskvu, 5. «eptember. AP.
RÚSSAR. sem um hálfsmán-
aðarskeið hafa reynt að trufla
vestrænar útvarpssendingar
til Sovétrikjanna, hafa ekki
haft erindi sem erfiði, að þvi
er haft er eftir útvarps-
mönnum á Vesturlöndum og
rússneskum hlustendum.
Þrátt fyrir að Rússar leggi
ofurkapp á truflanirnar og noti
til þess mikinn mannafla og
geysidýr tæki, geta rússneskir
borgarar enn hlustað á út-
varpsstöðvarnar Voice of Am-
erica, BBC og Deutsche Welle,
sem útvarpa á rússnesku til
Sovétríkjanna. Truflanirnar
hófust 20. ágúst sl. í kjölfar
verkfallanna í Póllandi
Voice of America útvarpar til
allra héraða í Rússlandi á 10
bylgjulengdum samtímis og
gerir það rússneskum truflun-
arstöðvum ákaflega erfitt fyrir.
Norsk stjórnvöld vilja koma upp
Nato-vopnabúri í Þrændalögum
Ósló. 5. sept. — Frá fréttarltara Mbl.
NORSKA rikisstjórnin er sam-
þykk þvi, að á vegum Atlantshafs-
handalagsins verði komið fyrir
miklum vopnabirgðum. einkum
stórskotaliðsvopnum. i Þrænda-
lögum i Mið-Noregi. Hernaðarsér-
fræðingar NATO og Handaríkj-
anna hafa talið nauðsynlegt að
þessum vopnum yrði komið fyrir í
Norður-Noregi. Vopnin eru hugs-
uð fyrir bandariskan herafla sem
sendur yrði til Norcgs eí til
rússneskrar innrásar kæmi.
Norska Stórþingið hefur i raun
margsinnis samþykkt þá tilhög-
un.
Um síðustu helgi fóru Banda-
ríkjamenn fram á það við norsk
stjórnvöld, að þau tækju afstöðu til
þessa máls svo að hægt yrði að
ganga frá áætlunum um framlög
til varnarmála í Bandaríkjunum
fyrir árið 1981. Innan stjórnar-
flokksins, Verkamannaflokksins, er
mikil andstaða við vopnabúr í
N-Noregi og er samþykkt stjornar-
innar talin málamiðlun milli stríð-
andi fylkinga.
Norskir og bandarískir hernað-
arsérfræðingar gagnrýndu í dag
þessa málamiðlun stjórnarinnar
mjög harðlega og sögðu, að vopna-
búr í Þrændalögum kæmu að engu
haldi enda um 1000 km. frá landa-
mærum Noregs og Sovétríkjanna.
Fulltrúar borgaraflokkanna hafa
tekið í líkan streng.