Morgunblaðið - 21.11.1980, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. NÓVEMBER 1980
17
á Alþingi i gær
Harðar umræður á Alþingi í ga>r
Harðar umræður á Alþingi í £ær
ekki, þá er það svar sem einnig
skilst.
• Halldór Blóndal (S) tók undir
spurningu Jóhönnu. Hann spurði:
Vill félagsmálaráðherra lýsa því
yfir, skýrt og skorinort, að hann
muni standa upp úr flosmjúkum
ráðherrastóli, ef ráðgerðar aðgerðir
í efnahagsmálum ganga á kjör
ASÍ-fólks, skv. samningum? Já eða
nei.
• Karl Steinar Guðnason (A) sagði
óhjákvæmilegt, að fulltrúar á ASI-
þingi spyrji sömu spurninga og hér
hafa verið viðraðar. Þessar spurn-
ingar áttu að leiða fram vitneskju
um atriði, sem þjóðin öll og ekki sízt
launafólk á heimtingu að fá vitn-
eskju um. Vill nú ekki einhver
ráðherranna taka af tvímæli með
því að standa hér upp og lýsa því
yfir, að ekki verði breytt verðbóta-
ákvæðum launa eða gengið á um-
samin kjaraatriði?
• Friðrik Sophusson (S) sagði
stjórnarandstöðu til viðtals um að-
gerðir sem miðuðu að verðbólgu-
hjöðnun og jafnvægi í efnahagsmál-
um. I þeirri viðleitni á ríkisstjórnin
ekki óvini meðal stjórnarandstæð-
inga. I þeirri viðleitni eru óvinir
hennar innanborðs í stjórnarskút-
unni.
• Karvel Pálmason (A) vildi fá
hreint borð um það, hvort ráðherrar
Alþýðubandalagsins hefðu skrifað
upp á það stóra nei, sem ríkisstjórn-
in sendi ASI-þingi nú. Gott er að fá
svar hreint út — en þögn er líka
sama og samþykki.
• Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, vildi nú einnig fá að taka
þátt í spurningagerð. Hann spurði
hvort Karvel vildi ekki bera fram
þau kjaraskerðingaratriði á ASI-
þingi, sem falist hefðu í drögum
Alþýðuflokksins að málefnasamn-
ingi í janúar sl.
• Pétur Sigurðsson (S) sagði kaup-
mátt launa hafa lækkað um 11VÍ>%
frá því Svavar Gestsson settist í
ráðherrastól og viðskiptaráðherra
spáði áframhaldandi kaupmáttar-
rýrnun.
• Sverrir Hermannsson (S) sagði
alrangt, að stjórnarandstaða hefði
spillt fyrir kjarasamningum. Krafð-
ist hann rökstuðnings og dæma um
slíka fullyrðingu. Ella yrði að líta á
þessi ráðherraorð sem markleysu.
En hvað á sú ríkisstjórn að gera,
samkvæmt þingræðisreglum, sem
engum árangri nær í sínum helztu
viðfangsefnum? Er ekki tímabært
að bera fram vantraust á þessa
ráðleysisstjórn?
• Ólafur Ragnar Grímsson (Abl)
sagði mótsögn í málflutningi stjórn-
arandstöðu. Ýmist væri stjórin án
stefnu — eða hún vildi fela hana
fyrir almenningi. Ól.R.Gr. sagði
viðskiptaráðherra hafa fallið í þær
freistingar að taka upp „nýja stæl-
inn“ frá Alþýðuflokknum.
• Árni Gunnarsson (A) sagði
niðurstöðu þessara umræðna þá, að
ríkisstjórnin sæti uppi svaralaus.
Ólafur Ragnar ræðst ítrekað á þann
ráðherra, sem þó talar af hvað
mestri ábyrgð um vandann. Fram-
sóknarráðherrarnir standa nú ná-
kvæmlega í þeim sporum sem Al-
þýðuflokkurinn stóð í, er hann sá
þann kost vænstan að rjúfa ríkis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar. Hann
tók undir það, að rétt væri að bera
fram vantraust á ríkisstjórnina.
• Geir Hallgrímsson (S) minnti á
stefnumið Alþýðubandalags, sem
hæst hefði verið haft um, „samning-
ana í gildi", andstaða gegn gengis-
lækkunum o.s.frv. Gengislækkun
hefur aldrei verið örari en eftir að
Aiþýðubandalagið komst í ríkis-
stjórn. Verðbólgan hefur heldur
ekki vaxið örar — og enn er von á
stóru stökki í vexti hennar. Hann
minnti á að kaupmáttur almennra
launa hefði verið 10% hærri eftir
febrúar-maí-lögin 1978, en hann
væri nú, eftir að „samninga-í-gildi-
menn“ hefðu ráðskast með stjórnvöl
þjóðarskútunnar.
• Fleiri þingmenn töluðu, sumir
oftar en einu sinni, en frekari svör
frá ráðherrum við spurningum
þingmanna komu ekki fram.
Halldór Blöndal
— þakkaði Gunnari fyrir svörin,
þótt innihaldið hefði verið nánast
ekkert
Halldór Blöndal:
Halldór Blöndal (S) sagði verð-
bólguvöxt nú vera a.m.k. 55—56%
en yfir 60% ef ekki hefðu komið til
skammtíma niðurgreiðslur til að
skekkja reiknigrundvöll og fá út
skárri niðurstöðu á pappír en væri í
reynd. Sýnt væri hvert stefndi eftir
komandi mánaðamót og því ekki
óeðlilegt, með hliðsjón af „hol-
skeflu" viðskiptaráðherra og ráð-
gerðri myntbreytingu, að þingmenn
vildu skýlaus svör um stefnu og
markmið stjórnarinnar.
Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra. las úr stefnuræðu sinni,
hvar heitið var ráðstöfunum, sam-
hliða myntbreytingu, til að treysta
stöðu nýkrónunnar. Sagði hann
rækilega könnun fara nú fram á
efnisþáttum og hugmyndum varð-
andi þessar ráðstafanir, sem ekki
væri vitað hvenær lyki, svo ógern-
ingur væri að gefa yfirlýsingar um
það sem fyrirspurnin fæli í sér.
Ilalldór Blöndai (S) þakkaði
svarið, þó innihaldið hefði nánast
ekki verið neitt.
Geir Hallgrímsson (S) sagði rýra
eftirtekju 10 mánaða leitar að
efnahagsmálastefnu, enda væri hún
ófundin enn. Verðlagsmálaráðherra,
Tómas Árnason, hefði sagt í morg-
unpósti, að stefndi í 70% verðbólgu
1981 og að búið væri að hlaða
verðbólgubyssuna. En hverjir
hlóðu? Það gerði ríkisstjórnin sjálf.
Hún gaf forskrift í BSRB-samning-
um, sem stjórnuðu framhaldi.
Holskeflan, sem verðlagsmálaráð-
herra talar títt um að skelli yfir upp
úr komandi mánaðamótum, er
ávöxtur stjórnarsamstarfsins.
Spurning er, hvort verðbólgubyssan,
sem ráðherra segir hlaðna, beinist
að lífshagsmunum landsmanna eða
lífi stjórnarinnar sjálfrar, nema
hvoru tveggja komi til.
Tómas Árnason:
Pétur Sigurðsson
— hvergi á Islandi verður næstu
fjögur ár að finna jafn fjölmennan
hóp fulltrúa launþega og á ASl-
þingi
Benedikt Gröndal (A) sagði sér-
fræðinga og efnahagsnefndir hafa
setið að störfum langar stundir frá
myndun þessarar ríkisstjórnar en
þau svör fengjust þó ein, varðandi
stærstu vandamálin, sem ekkert
fælu í sér. Ráðleysi veldur þjóðinni
óvissu og eykur verðbólgubálið.
Ótvírætt er að stjórnleysi ríkir í
efnahagsmálum, hvað sem líður
fréttafölsunum í tilkynningum frá
ríkisstjórninni um þróun verð-
lagsmála.
Albert Guðmundsson (S) beindi
þeirri spurningu til forsætisráð-
herra, hvort ekki væru nákvæmlega
sömu forsendur fyrir ákvörðun um
myntbreytingu og framkvæmd
hennar og þá er ákvörðunin var
tekin. Hver ráðlagði þessa breyt-
ingu? spurði Albert, og hvaða for-
sendur fylgdu ákvörðun? Ef þær
forsendur hafa breytzt og um það
spyr ég, þá er fylgjandi frestun
myntbreytingar.
Sverrir Ilermannsson (S) sagði
enn svara vant hjá rikisstjórn um
viðfangsefni, sem hún hafi verið, að
sögn, stofnuð til að leysa. Forsætis-
ráðherra vitnar sí og æ í stefnu-
ræðu, sem ekkert hefur að geyma.
Ekki dygðu rangar reikningsfor-
sendur í fréttatilkynningu ríkis-
stjórnar til að leggja verðbólgu að
velli. Viðskiptaráðherra segði stefna
í 70% verðbólgu upp úr miðju
komandi ári. Ókyrrð væri komin í
þinglið Framsóknar þó ekki væri
mikið upp úr þeim iðraþrautum
leggjandi.
Friðrik Sophusson (S) vitnaði til
orða Tómasar Árnasonar í morgun-
pósti um 6% kjararýrnun til sama
tíma að ári. Á hvaða könnun eru
þessir spádómar byggðir? Hann
sagði engan taka lengur mark á tali
um niðurtalningu. Opinberar stofn-
Geir Hallgrímsson
— sagði árás formanns þingflokks
Alþýðubandalags á ráðherra Fram-
sóknarflokks dæmigerða fyrir
ástandið í ríkisstjórninni
anir væru reknar með stórhalla.
Þær þyrftu hækkun þjónustugjalda
sem aftur myndu hækka verðlags-
stigið og vísitöluna. Sama myndi
leiða af hugsaðri gengislækkun.
Stjórnarliðar tala um afnám sjálf-
virkni og breyttan vísitölugrund-
völl. Hvar stendur það mál og hvað
felst í þessu? Er hægt að ganga
þessa braut án þess að skerða kjör?
Eyjólfur Konráð Jónsson (S)
sagði Albert Guðmundsson hafa
borið fram háttvísa fyrirspurn. Þó
forsætisráðherra virti ekki þing-
menn almennt svara ætti hér í hlut
sá, sem ekki væri að vísu stjórnar-
sinni, sem betur færi, en hefði lofað
að verja stjórnina falli að öllu
óbreyttu. EKJ endurtók spurningu
Alberts og ítrekaði, að ekki væri við
hæfi að hunza eðlilegar spurningar
hans.
Geir Hallgrímsson (S) sagði fjár-
lagaforsendur 1981 byggja á 42%
meðaltalsverðbólgu það ár, Við-
skiptaráðherra segði hins vegar að
stefndi í 70% verðbólgu. Getur
Alþingi afgreitt fjárlög og láns-
fjáráætlun komandi árs, sem
grundvallast á 42% verðbólgu hið
mesta, án þess að fá vitneskju um,
hvern veg ríkisstjórn hyggst ná
verðlagsþróuninni niður úr 70%
vexti, eins og nú horfir skv. spá
Þjóðhagsstofnunar, niður í 42%, eða
ætlar ríkisstjórnin að fresta af-
greiðslu fjárlaga og lánsfjáráætlun-
ar fram yfir áramót? Og hvað
hyggst ríkisstjórnin fyrir með
vaxtaákvæði Ólafslaga um nk. mán-
aðamót?
Gunnar Thoroddsen. forsætis-
ráðherra, vitnaði enn til stefnuræðu
sinnar, þar sem sagt væri að
stjórnin myndi beita sér fyrir fram-
lengingu — um eitt til tvö misseri —
á aðlögunarfresti að vaxtaákvæðum
Ólafslaga. Þó spáð væri 70% verð-
bólgu 1981 miðaðist slík spá við
óbreytt ástand, en ríkisstjórnin
hefði margyfirlýst, að hún hefði í
undirbúningi margháttaðar aðgerð-
ir í viðnámi gegn verðbólgu.
Sverrir Hermannsson (S) sagðist
halda að ráðherrar myndu tjá Al-
þingi hverjar væntanlegar efna-
hagsráðstafanir yrðu, ef þeir vissu
það sjálfir. Talað væri um íslenzku
krónuna sem jafningja Norður-
landagjaldmiðils upp úr áramótum.
En hvað um gengislækkunina, sem
rétta á af útflutningsatvinnuveg-
ina? Og hvað með hið lofaða samráð
við launastéttir í landinu?
Halidór Blöndai (S) sagði verð-
bólgu á hraðri uppleið, öfugt við
fréttatilkynningu stjórnvalda.
Hann sagði núverandi ráðherra
telja sig hæfari kratastjórninni sem
sat yfir áramótin síðustu. Þá var
verðbólga frá 1. nóvember til 1.
febrúar um 42%. Sýnt er að núver-„
andi ríkisstjórn verður stórum lak-
ari á þessum vettvangi.
ólafur Itagnar Grímsson (Abl)
sagði þingmenn Sjálfstæðisflokks
dansa stríðsdans umhverfis hinar
og þessar yfirlýsingar viðskiptaráð-
herra. Lét hann að því liggja að
yfirlýsingar þessa ráðherra undan-
farnar vikur hefðu verið réttar
metnar af Geir Hallgrímssyni í
Mbi., sem hefði, að sögn Ólafs
Ragnars, talið þær lítils virði, en af
Sverri Hermannssyni hér, enda
væru þeir í kommissarabandalagi.
Vel má vera, sagði Ólafur Ragnar,
að verðbólgubyssur hafi verið
hlaðnar undanfarið, en það hefur þá
gerzt í þeim málaflokkum sem
heyra undir viðskiptaráðherra.
Geir Hallgrimsson (S) sagði árás
formanns þingflokks Alþýðubanda-
lagsins á ráðherra Framsóknar-
flokksins dæmigerða fyrir ástandið
í ríkisstjórninni og þann ágreining
sem þar blómstraði. Ég hefi ekki
dregið í efa lýsingar viðskiptaráð-
herra á verðbólguþróun framundan,
heldur sagt, að hann hafi áður talað
í sömu veru en koðnað niður er á
reyndi. Langt er síðan ríkisstjórnin
kunngerði að hún stefndi að lengri
aðlögunartíma varðandi vaxta-
stefnu Ólafslaga en dæmigert er
fyrir vinnubrögð hennar, ekkert
bólar á frumvarpi þar um. Ég spyr
bankaráðherra: Hækka vextir um
komandi mánaðamót til samræmis
við Ólafslög?
Friðrik Sophusson (S) sagði um-
mæli Ólafs Ragnars, þingflokks-
formanns, um Tómas Árnason, sem
hlæði verðbólgubyssur eigin mála-
flokkum, minna á önnur ummæli
sama þingmanns um formann
Framsóknarflokksins: „Að blaðrið í
Steingrími" væri stærsta efnahags-
vandamálið. Undir þessu mega
Framsóknarráðherrar sitja þegj-
andi.
Benedikt Gröndal (A) sagði þing-
flokksformann Alþýðubandalagsins
vega úr launsátri að ráðherra, sem
Alþýðubandalagið styður. Hann
sagði skyldu stjórnarandstöðu að
krefja stjórn svars um aðgerðir í
helzta vandamáli þjóðarinnar. Rík-
isstjórn sýndi þingi og þjóð van-
virðu með þögn í jafn afgerandi
máli.
borvaldur Garðar Kristjánsson
(S) sagði peningaveltu mesta í
desember en mun minni á fyrstu
mánuðum þar á eftir. Hann vitnaði
til þjóðhagsskýrslna hér að lútandi.
Sitt mat væri að hægt væri að
fresta myntbreytingu nú — og rétt,
ef hliðarráðstafanir væru engar,
enda væri staðhæfing um vöntun
gjaldmiðils hæpin.
Tómas Árnason, viðskiptaráð-
herra, sagði það mat Seðlabanka, að
ekki væri hægt að fresta myntbreyt-
ingu, enda yrði þá seðla vant í
þjóðarbúskapnum. Hann sagði skilj-
anlegt að stjórnarandstaða gerði
hríð að ráðherrum. Torskildara
væri að formaður þingflokks Al-
þýðubandalagsins „skemmti skratt-
anum“ með dylgjum í garð ráð-
herra.
Fleiri tóku þátt í þessari umræðu
þó ekki verði frekar rakið hér og nú.
f _
Olafur Ragnar „skemmtir skrattan
um“ með dylgjum í garð ráðherra
Þingmenn vilja skýr
svör um stefnu og
markmið stjómarinnar
MEGA þingmcnn gera ráð fyrir því að þeir fái að sjá á borðum sinum.
áður en þeir fara heim í jólaleyfi, boðaðar tillögur ríkisstjórnarinnar um
ráðstafanir, sem hún telur nauðsynlegt að gera vegna myntbreytingar um
áramót? Þannig hljóðaði fyrirspurn Halldórs Blöndal i Alþingi i gær.
Forsætisráðherra svaraði því til að unnið væri að könnun ýmissa
efnisþátta þessa máls og hugmynda, sem fram hefðu komið, en ekki væri
hægt að tímasctja hvenær ráðstafanir rikisstjórnarinnar yrðu lagðar
fyrir Alþingi.