Morgunblaðið - 08.02.1981, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. FEBRÚAR 1981
Helgi Guðmundsson
í Hoffelli
Fyrstu fregnir er mér bárust
þegar ég kom til starfa mánu-
dagsmorguninn 2. þ.m. voru þær,
að vinur minn og frændi Helgi í
Hoffelli væri látinn.
Hér sannaðist það sem endra-
nær, að enginn veit sína ævi fyrr
en öll er. Við útför Steinþórs á
Hala sá ég Helga í síðasta sinn,
hressan að vanda.
í upphafi vetrar kenndi Helgi
lasleika er leiddi til þess, að hann
fór um síðustu áramót til aðgerðar
á Landspítalanum í Reykjvík. Sú
aðgerð tókst ágætlega og voru
menn því sannarlega vongóðir um,
að Helgi hefði náð heilsu að nýju.
Hér hefur ef til vill eitthvað
brostið skyndilega því Helgi veikt-
ist um kvöldið og var örendur
stuttu eftir miðnætti.
Með Helga í Hoffelli er horfinn
af sjónarsviðinu sérstæður per-
sónuleiki atgervis og mannkosta.
Um miðja síðustu öld uxu upp í
Hoffelli þrír bræður: Þeir Jón í
Hoffelli, Eiríkur í Firði og Jón í
Þinganesi. A síðari hluta aldar-
innar eru þeir enn þrír bræður í
uppvexti, synir Jóns, þeir Björn í
Dilkanesi, Guðmundur í Hoffelli
og Hjalti í Hólum. Þriðji ættliður
þessa frændahóps eru svo synir
Guðmundar í Hoffelli. Skúli er
lést í æsku, Leifur og svo sú eikin
er síðast féll, Helgi í Hoffelli.
Þessir bræðrahópar hafa hver um
sig verið nefndir Hoffellsbræður
og þannig tekið nafn af æsku-
heimili sínu. Af þessum frænda-
hópi hefur farið mikið orð sakir
dugnaðar og mannkosta og hafa
niðjar þeirra reynst hið mætasta
fólk.
Amma Helga í föðurætt var
Halldóra Björnsdóttir frá Flugu-
stöðum, komin af þekktu sæmdar-
fólki. Valgerður móðir Helga var
stórbrotin kona með hlýtt hjarta-
lag. Hennar faðir var Sigurður á
Kálfafelli í Suðursveit, gildur
bóndi þar og oddviti. Kona hans
var Bergþóra Einarsdóttir frá
Horni. Að Helga stóðu sterkir
stofnar sæmdarfólks.
Helgi Guðmundsson var fæddur
að Hoffelli þann 14. apríl árið
1904. Þar ólst hann upp á fjöl-
mennu heimili, við fjölbreytt við-
fangsefni. Haustið 1925 fór hann
- Minning
til náms í bændaskólann að
Hvanneyri og lauk þaðan námi
árið 1927.
Skóladvölin á Hvanneyri hefur
án efa verið mikilvægt veganesti.
Eftir heimkomuna voru fengin að
Hoffelli jarðyrkjutæki, sem færðu
ræktunarstörfin til nýs horfs.
En Helgi lét ekki staðar numið
við námið á Hvanneyri. Árið 1930
fór hann til Reykjavíkur til að
læra á bifreið og ári síðar keypti
hann sér sinn fyrsta bíl og varð
þannig einn af fyrstu bifreiðareig-
endum í Austur-Skaftafellssýslu.
Um þann þátt í æviferli Helga í
Hoffelli væri margt hægt að segja,
eins og raunar annarra þeirra sem
brutust yfir óbrúuð vatnsföll og
vegleysur í Austur-Skaftafells-
sýslu á þeim árum. Helgi var með
þeim fyrstu er óku bifreiðum frá
Reykjavik sunnan jökla til Horna-
fjarðar og geta menn getið sér til
um hverjum hyggindum og áræði
menn hafa þurft að beita í slíkum
ferðum. Frásagnir eru enn á
vörum fólks um ferðir Helga á
þessum árum sem bera dugnaði
hans og útsjónarsemi vitni og þá
kannske ekki sízt því sem sérstæð-
ast var í fari hans, æðruleysi og
jafnvel gamansemi þótt á bjátaði.
Fyrstu árin eftir að Helgi eignað-
ist bifreið sína var oft ófært frá
Hoffelli þar sem þangað hafði
ekki verið lagður vegur. Helgi kom
sér þá upp skýli yfir bílinn við
Hestakamba og lét sig ekki muna
um þótt hann þyrfti að ganga að
og frá bílnum tveggja klukku-
stunda gang.
Ymis fleiri verkefni tók Helgi
sér fyrir hendur, sem tengdust
bifreið hans. Um árabil var hann
vegaverkstjóri í sveit sinni, jafn-
framt því sem hann sá um viðhald
vega þar. Eftir að hann hafði aflað
sér réttinda til að kenna á bifreið
sóttu margir til hans kennslu,
janfvel úr öðrum landshlutum.
Þessir menn dvöldu oftast í Hof-
felli og munu þeir áreiðanlega
eiga góðar minningar frá þeirri
dvöl. Sem bifreiðarstjóri átti
Helgi farsælan starfsferil. Man ég
ekki til að honum hafi í því starfi
hlekkst hið minnsta á.
Til allra verka átti Helgi yfir
mikilli fjölhæfni að ráða. Hann
t
Elsku sonur okkar, bróöir og barnabarn,
ÖLVIR GUNNARSSON,
Reykjabraut 14,
Þorlékahöfn,
sem lést af slysförum 3. febrúar, veröur jarösunginn frá
Strandarkirkju Selvogi, þriöjudaginn 10. febrúar kl. 14.
Valgeröur Ölvisdóttir, Gunnar Snorrason,
Kristín Svava, Kristbjörn Hrólfur,
Kristín fré Vogsósum,
Kristbjörg, ölvir, Þjórsértúni.
t
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaöir og afi,
GUDNI ERLENDUR SIGURJÓNSSON,
Hrísateig 15,
veröur jarösunginn frá Fossvogskirkju, mánudaginn 9. febrúar kl.
10.30 f.h. Ragnhildur Davíðsdóttir,
Hermann Guönason, Elsa Níelsdóttir,
Léra Guönadóttir, Ásgrímur Kristjénsson,
Daviö Guönason, Halldóra Halldórsdóttir,
Einar Guönason,
Sveinn Guönason, Ólöf Halldórsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t Þökkum auösýnda vinsemd og samúö viö andlát og útför
ÁRNA ÞÓRIS HALL.
Katrín Hall,
Ragnheiður Hall,
Frank E. Hall, Guölaug Magnúsdóttir,
Þórir Jón Hall, Sigríöur Vigfúsdóttir,
Hrafnkell Hall, Guörún Ólafsdóttir,
Sigurður L. Hall, Svala Ótafsdóttir,
Ragnheiður Hall,
Sigurveig S. Hall,
Jóna Hall, Guömundur Eiríksson,
og barnabörn.
var mikill smiður, bæði á tré og
járn, kunni góð skil á vélum og
viðgerðum á þeim og raunar leysti
hann af hendi alla fagvinnu við
byggingarstörf.
Þessi störf Helga voru ekki
einvörðungu bundin við fram-
kvæmdir í Hoffelli, heldur vann
hann einnig að slíkum verkefnum
utan heimilis, t.d. var hann yfir-
smiður við byggingu félagsheimil-
isins Mánagarðs.
Við á Seljavöllum megum sann-
arlega muna og þakka hans mörgu
og stóru handtök er hann lagði af
mörkum á þeim árum, sem við
vorum að reisa það býli. Helgi átti
yfir miklu hugviti að ráða og ber
handbragð hans í Hoffelli þess
gleggst vitni. Þannig smíðaði
hann af smekkvísi ýmislegt það,
sem prýddi heimilið, svo sem
heimreiðarhliðið og girðingar,
heim við bæi, svo dæmi séu nefnd.
Á þeim tíma sem heyskapur fór
fram á engjum, útbjó hann skúffu
er fest var við sláttuvélargreiðuna
og safnaði grasinu saman í flekki
svo ekki þurfti að raka ljá.
Eftir að dráttarvélar komu til
sögunnar smíðaði hann ýtur, sem
auðvelduðu mjög vinnu við hirð-
ingu á heyjum. Enn fremur smíð-
aði hann tönn er hann tengdi á
lyftubúnað dráttarvéla til að jafna
með í flögum.
Þegar litið er yfir hið mikla
starfssvið í ævi Helga í Hoffelli
kemur manni á óvart að nokkur
tími skyldi vera aflögu til annarra
verkefna. En hugðarefni átti
Helgi mörg og fjölbreytileg. Helgi
var bókhneigður. Fljótlega eignað-
ist hann íslendingasögurnar, sem
hann kunni á góð skil, ásamt
ýmsum öðrum bókmenntum.
Helgi var mikill náttúruunn-
andi, sem m.a. kom fram í mikilli
þekkingu á grösum og gróðri.
Hann kom sér upp góðu plöntu-
safni, sem vakti athygli sérfróðra
manna.
1 Hoffellsfjöllum er mikil fjöl-
breytni í bergtegundum og margs
konar steina er þar að finna.
Guðmundur í Hoffelli var þekktur
fyrir þekkingu sína á þessu sviði
og námurekstur. Þegar hans naut
ekki lengur við tóku synir hans við
og komu sér upp snotrum steina-
söfnum. Á síðari árum komst
Helgi í gott samband við áhugam-
enn um steinasöfnun, sem hann
hafði mikla ánægju af að kynnast.
Helgi hafði prýðilega söngrödd,
enda var hann einn af félögum í
Karlakór Hornafjarðar, sem
starfaði undir stjórn Bjarna
Bjarnasonar í Nesjahreppi til
mikils menningarauka fyrir
byggðarlagið. Fátt hygg ég að
þeim, er minnast Hoffellsheimilis-
ins frá fyrri árum, sé minnisstæð-
ara en þegar Helgi tók lagið og
Leifur lék undir á orgel. Á þessum
árum lágu leiðir margra að Hof-
felli, m.a. skipshafna af sjóróðra-
bátum, sem stunduðu útgerð frá
Höfn. Tók Helgi þá jafnan lagið
öllum er á hlýddu til mikillar
ánægju.
Helgi starfaði í UMF Mána á
fyrstu árum þess. í skólanefnd
átti hann sæti um árabil og í
sýslunefnd fyrir sveit sína um
langan tíma.
Svo sem skaphöfn Helga stóð til
var hann alla tíð mikill og einlæg-
ur stuðningsmaður Sjálfstæðis-
flokksins.
Á þeim tímum sem hið eiginlega
félagskerfi Sjálfstæðisflokksins
byggðist á ákveðnum trúnaðar-
mönnum víðs vegar um landið var
Helgi einn í þeirra hópi. Það er
sannarlega þess virði fyrir sjálf-
stæðismenn í Austur-Skaftafells-
sýslu að minnast verka þeirra
mætu flokksmanna, sem stóðu þá í
forsvari fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Óvíst er að sá árangur sem unnist
hefur á síðari árum hefði orðið að
veruleika ef þeirra hefði ekki notið
við.
Helgi var mikill göngumaður og
fór þá ýmsar þær leiðir, sem aðrir
þurftu frá að hverfa. Tvítugur að
aldri tók hann sér ferð á hendur
ásamt þeim Sigurbergi Árnasyni í
Svínafelli og Unnari Benedikts-
syni frá Einholti. Gengu þeir
norður yfir Vatnajökul allt til
Akureyrar og síðan aftur til baka.
Þegar á það er litið hve útbúnaður
til slíkra ferða í þá daga var
ófullkominn, er augljóst að hér
var um mikið afrek að ræða, sem
vakti verðskuldaða athygli.
Auk þeirra verkefna sem að
framan eru greind var Helgi
gildur þátttakandi í búskap í
Hoffelli, í fyrstu í sambýli við
föður sinn og bróður, en frá árinu
1945 fékk Guðmundur í Hoffelli
sonum sínum öll búsforráð í hend-
ur. Bjuggu þeir í sambýli til ársins
1954, en um það leyti hóf tengda-
sonur Leifs, Þrúðmar Sigurðsson,
búskap á nýbýli sínu, Miðfelli, sem
leiddi til sambýlis þeirra Leifs og
Þrúðmars. Á síðari árum byggði
Helgi upp öll gripahús, girti lönd
sín og jók ræktun til mikilla
muna. Ber allt það starf því vitni,
að þar var til framtíðarinnar
horft.
Árið 1942 kvæntist Helgi bráð-
myndarlegri ungri stúlku, Heið-
veigu Guðlaugsdóttur, fósturdótt-
ur þeirra hjóna Jóns ívarssonar
kaupfélagsstjóra og Guðríðar
Jónsdóttur.
Þau Helgi og Heiðveig eignuð-
ust fimm börn, Jón bifreiðarstjóra
á Höfn kvæntan Júlíu Óskarsdótt-
ur, þau eiga tvö börn, Sigurbjörgu
gifta Friðrik Sveinssyni og eiga
þau eitt barn, heimili þeirra er á
Höfn. Úlfar kvæntan Vilborgu
Jónsdóttur og Guðmund, sem er
ókvæntur. Þeir Guðmundur og
Úlfar hafa nýlega tekið við búi af
föður sínum. Einnig eignuðust þau
dóttur er fæddist andvana.
Tæpast getur það dulist neinum,
sem til þekkir, hvert umhverfi
maður sem Helgi í Hoffelli skapar
í kringum sig. Eldri systkini mín
minnast þeirra daga er Helgi var í
leikjum með unga fólkinu á túninu
í Hoffelli. Þar sem Helgi var að
starfi ríkti jafnan góður andi,
hygg ég að leitun sé á manni sem
jafn eftirsóknarvert var að vinna
með. I hans augum voru allir
jafningjar og félagar, sem til
verka gengu. Þetta reyndi ég
sjálfur auk þess sem athygli mína
vakti hve synir Helga gengu ungir
til verka með honum og hve allur
sá félagsskapur var náinn og kær.
Hið sama var um dótturina, sem
var yngst þeirra barna. Við bú-
störfin á síðari árum var Sigur-
björg jafnan önnur hönd föður
síns.
Tvær systur átti Helgi, þær
Halldóru í Akurnesi og Þóru í
Svínafelli. Ragna ekkja eftir þann
horfna heiðursmann Leif í Hof-
felli og Sigurbjörg föðursystir
þeirra systkina búa þar enn.
Þessar fjórar konur eiga nú á bak
að sjá kærum bróður og vini.
Helgi hafði um nokkurt skeið
haft um það áform að byggja upp
kirkjuna í Hoffelli, sem þar á sér
langa sögu. Ýmsir þeir sem hafa
dvalið í Hoffelli á bernskuárum
hafa rætt um að ganga til liðs við
það málefni. Má nú ekki lengur
dragast, að til þess verks verði
gengið. Enda hlýtur hér að vera
kærkomið tækifæri til að heiðra
minningu látins sæmdarfólks.
Helgi var mikill faðir fjölskyldu
sinnar, þar er því orðið skarð fyrir
skildi. Engan mann hef ég þekkt á
lífsleiðinni, sem búið hefur yfir
meira jafnaðargeði og skapstyrk. í
túninu í Hoffelli þar sem blóm
gróa að vetri liðnum, skal nú
varðveita þessa sérstöðu persónu-
töfra látins vinar. Minningu hans
til heiðurs og heilla þeim er
garðinn byggja.
Egill JónsHon
Nú er sá maður fallinn í valinn,
sem við öll þekkjum sem kátan og
lífsglaðan mann, sem fjöll og jökla
ei hræddist, og hann sem var
hraustur og stór og gladdi hvern
einasta mann, hvar og hvenær
sem var. Hérna er átt við Helga
Guðmundsson, bónda í Hoffelli í
Nésjum, Hornafirði, sem nú er
allur. Hann lést 3. þ.m.
Helgi Guðmundsson fæddist að
Hoffelli í Nesjahreppi í Austur-
Skaftafellssýslu þann 14. apríl
1904, en eftirlifandi kona hans er
Heiðveig Guðlaugsdóttir frá
Snældubeinsstöðum í Reykholts-
dal í Borgarfjarðarsýslu, fædd
þann 13. sept. 1919. Þau eignuðust
4 börn, Jón, bifreiðarstjóra, bú-
settan á Höfn, Úlfar, bifreiðar-
stjóra og ábúanda í Hoffelli,
Guðmund, bifreiðarstjóra og ábú-
anda í Hoffelli, og Sigurbjörgu,
sem er húsfreyja á Höfn. Ég sem
rita þessar línur er búinn að
þekkja Helga meira en 35 ár eða
síðan árið 1945, er ég kom þá í
fyrsta sinn í Hoffell sem ungur
drengur. Síðan hafa leiðir okkar
Helga legið saman. Margt væri
hægt að skrifa honum til hróss, en
ég ætla mér að skrifa það sem mér
finnst að hann eigi hjá mér, því að
alltaf leit ég á hann sem góðan
uppalanda þeirra manna sem hjá
honum hafa verið. Það sem mér er
nú minnisstæðast um Helga er
ekki bara hversu góður uppalandi
hann var, heldur góður þeim sem
voru fréttaþyrstir og vildu vita um
hann og ferðir hans, sem ekki voru
svo fáar um jökulinn og fjöllin
með öðrum og líka einförum. Það
eru ekki margir nútímamenn sem
myndu ganga frá Hoffelli yfir
Vatnajökul og til Akureyrar og til
baka á einni viku, eins illa búnir
og þeir sem fóru þá ferð.
Margt er mér minnisstætt frá
þeim árum, sem ég var í Hoffelli
sem barn, jafnt af Helga og Leifi
bróður hans, sem nú er látinn, og
öllu því fólki sem þar hefur verið
og ég þekkti. Helgi var einstaklega
laghentur maður, jafnt á tré sem
járn. Margt sá ég hann smíða og
finna upp, sem engum hafði dottið
í hug. Alltaf er mér minnisstæð-
ast, er Helgi smíðaði hefilinn
undir traktorinn og sagði við
mann nokkurn, sem spurði hvaðan
hann hefði fengið hugmyndina:
Hugmyndina hafði ég sjálfur. Og
það var rétt, hugmyndina átti
hann sjálfur eins og margar aðrar
hugmyndir.
Fjöllin heilluðu Helga, og svo er
um flesta þá sem hafa verið í
Hoffelli, enda ekki skrýtið þar
sem fjöllin og jökullinn eru alveg
við bæjardyrnar. Og margar hug-
myndir hafa menn fengið af snert-
ingu við fjöll og jökla, en engan
held ég hafa fengið slíka snertingu
eins og Helgi í Hoffelli, því að þar
fór maður jökla og fjalla, jafnt
einn sem og með öðrum.
Ég votta konu hans, börnum og
barnabörnum mínar innilegustu
samúð og geymi endurminningar
um góðan mann í huga mínum,
sem svo margir gætu líkst.
Jón Gunnar Jónsson
Kínverjar
leita til
hjálpar-
stoínana
Genl, 6. febrúar. — AP.
SENDINEFND Sameinuðu
þjóðanna skýrði frá þvi i dag,
að 20 milljónir Kinverja
væru i nauðum staddar þar
sem uppskera þeirra hefði
eyðilagst i flóðum og þurrk-
um til skiptis.
Verst hafa orðið úti héruðin
Hubei í suðurhluta landsins
og Hebei í norðurhlutanum.
Nefndin fór til Kína að
beiðni stjórnarinnar í Peking,
sem áður hafði ekki farið
fram á aðstoð alþjóðlegra
hjálparstofnana þegar hörm-
ungar hafa dunið yfir þjóðina.