Morgunblaðið - 30.08.1981, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. ÁGÚST 1981
57
Frá Hreðavatni var ferðinni
haldið áfram lengra norður,
stundum með áætlunarbílum og
stundum með mjólkurbílum. Þeir
gistu ýmist á bóndabæjum eða
litlum gististöðum á leiðinni. Aud-
en skoðaði ostagerð, spítala og
snæddi með lækni og fylltist af
kvefi. Þann 20. júlí koma þeir
félagar til Akureyrar og fengu þá
á ný fréttir úr umheiminum. „Var
núna fyrst að heyra að borgara-
styrjöld hefði brotizt út á Spáni,“
skrifar hann í dagbók sína.
Viðbrögð hans við fréttum af
borgarastyrjöldinni birtast í ljóði
sem hann orti, „Journey to Ice-
land“ og var játning hans um það,
að þrátt fyrir skemmtan ferðar-
innar, gæti hann ekki snúið baki
við afganginum af heiminum.
„Evrópa er fjarlæg. Þetta er eyja
og þess vegna/óraunveruleiki“
skrifaði hann. En þrátt fyrir það
„er heimurinn, er nútíðin, er
lygin." Hann gat ekki flúið frá
neinu.
Frá Akureyri héldu þeir Ragnar
með ströndinni, síðan suður yfir
öræfin til Grímsstaða og það var í
bíl á þessari leið, að samtímis því
að Auden sagði að „kvefið bullaði í
sér eins og hver“ fékk hann
hugmynd um ferðabók. Sú hug-
mynd var væntanlega vakin af því
að hafa lesið Byron á leiðinni frá
Englandi.
„Allt í einu hugkvæmdist mér
að ég gæti skrifað honum (Byron)
bréf, um allt sem mér dytti í hug,
Evrópu, bókmenntir, sjálfan mig.
Hann er, að ég hygg, rétta persón-
an, því að hann var borgarbarn og
var ekki uppnæmur fyrir náttúru-
og landslagsgaspri og það gezt
Auden við lestur á Hobbit.
mér vel. Bréfið í sjálfu sér mun
ekki snerta ísland, en vera öllu
heldur lýsing á þeim áhrifum sem
maður verður fyrir þegar ferðazt
er til fjarlægra staða.“ Upp úr
þessu fór að þróast með honum
uppbygging bókarinnar. Ljóðið
eða bréfið til Byrons átti að „vera
rauði þráðurinn í bókinni, en ég
mun tengja við það önnur bréf til
alls konar fólks og þar verður
meira fjallað um ísland. Ég hef
ekki ákveðið hvaða fólki ég skrifa
þessi bréf enn þá, en það verður að
vera fólk sem skiptir einhverju."
Hann byrjaði síðan skömmu síðar
að vinna að fyrsta kaflanum í
„Bréfi til Byrons lávarðar."
Síðustu dagana í júlí var Auden
á bóndabænum Egilsstöðum,
miklu myndarsetri. Hann hafði þá
kvatt Ragnar sem hélt ferðinni
áfram. Hér fékk hann að ríða
gæðingum bóndans. „Jafnskjótt og
við komum út á veginn hleyptum
við hestunum ... bóndinn sagði:
Þú hefur sjálfsagt riðið oft í
Englandi." Þann 2. ágúst ók bónd-
inn honum til Seyðisfjarðar, eins
helzta þorpsins á Austfjörðum, og
eini gististaðurinn sem stóð hon-
um til boða þar var á „heimili
fyrir ellihrumar konur.“ Eftir þrjá
daga sté hann svo um borð í Nova
og sigldi meðfram norðurströnd-
inni og var sú sjóferð „svo leiðin-
leg, að ég man ekki hætis hót úr
henni.“ Sunnudaginn 9. ágúst var
hann kominn til Reykjavíkur. Þar
beið hans vinur hans Louis Mac-
Neice.
Einhvern tímann meðan undir-
búningur ferðarinnar stóð yfir —
Auden mundi ekki nákvæmlega
hvenær — hafði hann minnzt á
það við MacNeice að hann hitti sig
á íslandi og ynni með sér að
ferðabókinni. MacNeice hafði ver-
ið aðdáandi ljóða Audens árum
saman og iðulega skrifað um þau
af mikilli hrifningu. í ljós kom, að
þeir urðu fyrirtaks góðir ferðafé-
lagar og Auden sagði að MacNeice
væri „skemmtilegur, eftirtektar-
samur, umburðarlyndur og góð-
lyndur" og klykkti út með: „Eg hef
sjaldan á ævi minni skemmt mér
jafn vel og þessar vikur, sem við
vorum samvistum."
MacNeice var um þessar mundir
að skilja við konu sína og hann
átti að taka við nýju starfi við
Bedford College í London. Eins og
Auden hafði hann komið til ís-
lands með þær vonir í farangrin-
um „að finna fókusinn í lífinu"
með því að breyta algerlega um
lifnaðarháttu nokkra hríð. Hann
og Auden voru viku í Reykjavík,
meðan Auden undirbjó næsta
áfanga ferðarinnar, sem var í
fylgd með Bryanston-piltunum.
Piltarnir fjórir og kennari þeirra
Bill Hoyland komu þann 17. ágúst
og var snarlega lagt af stað
ríðandi frá Reykjavík. Ferðinni
var heitið í kringum Langjökul.
Auden hafði útvegað leiðsögu-
menn og hesta. Hann varð mjög
óhress yfir því að uppgötva, að
MacNeice hefði komið án þess að
hafa með sér nokkurn viðleguút-
búnað og féllst á það með tregðu
að deila með honum tjaldinu. Það
kom líka i ljós að tjaldið var of
stutt og þröngt fyrir þá báða.
Fyrstu nóttina byrjaði að rigna og
tjaldið var ekki burðugra en svo,
að það lagðist hálfvegis saman
yfir þá. Bryanston-piltarnir sem
voru með réttan útbúnað áttu
þurra nótt og þegar þeir vöknuðu
næsta morgun sáu þeir hvorugt
skáldið, aðeins flatt tjaldið á
jörðinni. „Kannski þeir hafi farið
á bæ að fá sér kaffi,“ sagði Yates.
Þá komst hreyfing á hrúgaldið og
tvö rennblaut andlit komu í ljós.
Ferðin umhverfis jökulinn hófst
nú fyrir alvöru. Tveir leiðsögu-
menn fóru fyrir hópnum og sautj-
án hestar voru til reiðar og til að
bera farangurinn. Auden leit svo á
að hann væri orðinn hinn ágætasti
reiðmaður en spaugilegur klæða-
burður hans dró verulega úr því að
hægt væri að bera fyrir honum
djúpa virðingu. Hann var í nátt-
fötum innst, síðan tvennum skyrt-
um, tveim jökkum, flauelsbuxum
og reiðbuxum þar yfir og síðan
frakka og yzt í gulri regnúlpu.
„Þegar hann gengur," sagði Mac-
Neice „hreyfir hann sig ámóta og
sjávardýr í vatni."
Ferðin kringum jökulinn tók
átta daga. Þeir fóru um hraun-
fláka og komust að jöklinum
sjálfum og skoðuðu hann. Auden
hafði lítinn áhuga á landslaginu,
sem hann líkti við „það er svona
svipað því og gleymzt hafi að taka
til við veizlulok." Hann hafði
meiri áhuga á að fylgjast með Bill
Hoyland og með því hvernig pilt-
arnir brugðust við þessu frum-
stæða lífi. Hann stríddi þeim
þegar þeir kvörtuðu og sagði, að
þar eö þeir hefðu komið hingað til
að sýna hreysti sína skyldu þeir
nú aldeilis gera það, „þótt ham-
ingjan megi vita af hverju ykkur
langar til þess.“ Þeim fannst
þróttur hans með ólíkindum.
Hann fór eldsnemma á fætur á
hverjum morgni og hann var
túlkur fyrir Hoyland, því leiðsögu-
mennirnir gátu talað dálitla
þýzku. Og svo hljóp hann um og
tók myndir. Hann fullyrti að
ljósmyndun væri hin lýðræðislega
list, þar sem engrar tækniþekk-
ingar væri krafizt til að menn
gætu tekið góðar myndir. „Hann
skrönglaðist um hraunið eins og
fornaldardýr," sagði Yates „og tók
myndir af furðulegustu mótívum,
bakhluta á hesti, afturenda leið-
sögumannsins, stígvéli eða ein-
hverju ámóta." Þegar ferðabókin
var loks gefin út voru í henni
nokkrar óvenjulega skrítnar
ljósmyndir.
Eftir hörmungarástandið fyrstu
nóttina tókst /iuden og MacNeice
betur upp, en einn morguninn var
þó komið að þeim skáldunum hvar
þeir sváfu með hausana út úr
tjaldinu.
Prímus Audens, sem var eini
hitagjafi þeirra, bilaði og eftir það
urðu þeir að borða einvörðungu
kaldan mat. Þeir voru satt bezt að
segja harla glaðir að komast aftur
til Reykjavíkur þann 25. ágúst.
Bill Hoyland og þrír piltanna
fóru til Englands tveimur dögum
síðar, en Michael Yates og Mac-
Neice voru um kyrrt og tóku þátt í
þriðja áfanga ferðarinnar og þeim
síðasta. Eftir að hafa dvalið af
nóttina á geðveikrasjúkrahúsi
bæjarins í boði yfirlæknisins, sem
talaði við þá á latínu, fóru þre-
menningarnir sjóleiðina upp í
Borgarnes og síðan að Hreðavatni.
Þar voru þeir í fáeina daga en
héldu þá aftur suður. Þeir fóru þar
næst með Dettifossi til ísafjarðar.
Auden fannst það fegursti staður-
inn sem hann hafði séð af íslandi,
en þarna var lítið við að vera:
hann og MacNeice og Yates sváfu
á gistiheimili Hjálpræðishersins
og tókst að smygla inn flösku af
spönsku koníaki, sem brezki vara-
ræðismaðurinn hafði gefið þeim.
Þeir fóru í þriggja daga ferð frá
ísafirði, lengst að Melgraseyri og
héldu síðan suður. Þann 10. sept-
ember stigu þeir enn um borð í
Dettifoss, en nú var ferðinni heitið
til Hull. Á skipinu vann Auden að
„Bréfi til Byrons lávarðar" og lauk
því eftir að heim kom.
Sem leyfi og sem tilbreyting
hafði ferðin verið lánlega heppn-
uð. En hvort metnaðaraömum
markmiðum öðrum var náð skal
ósagt látið. Auden hafði viðað að
sér mikilli þekkingu um ísland. En
hann skynjaði að hann gat ekki
dregið sig út úr lífinu. Fréttin um
atburðina á Spáni hafði hrifið
hann aftur til raunveruleikans.
„Við erum öll of tengd Evrópu til
að geta -é eða vHja — komist
undan,“ skrifaði hann.
(Jóhanna Kristjónsdóttir þýddi
lauslega og stytti ögn.)
Humphrey Carpenter:
W.H. Auden — A Biography.
Útg. George Allen & Unwin.
38 feta 20 tonna fiskibátur geröur úr mjög þykku
plasti (GPR) meö þéttum bitum, samþykktur af
Lloyds.
Dekkaöur með húsi og hvalbak, olíutankar. Járn á
kili og stefni, gluggar og hurö á stýrishúsi o.fl., o.fi.
Til afgreiöslu í nóvember.
Fyrirliggjandi 80 ha. Ford Mermaid dieselvél meö
öllum búnaði.
Verö ca. 48.000,- (án tolla).
Gísli Jónsson & Co. h.f.
Sundaborg 41, sími 86644.
adidas -i-
Regngallar
Bláir, Ijósbláir/dökkbláir,
rauöir/ bláir.
Jakki kr. 241,-.
Buxur kr. 152,-.
■ ■ ■ ® ▲ ®
adidas #
m mm AA mm. mrn
"ipi vua-
\um
í Glæsibæ, sími 82922.