Morgunblaðið - 13.03.1982, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MARZ 1982
Heimsókn á þemaviku í Grunnskóia í>orlákshafnar:
„Krakkarnir
blómstruðu út
með tækifærum
skapandi máttar“
segir Bjarni
Eiríkur Sigurðs-
son skólastjóri
I’að var ys og þys í Grunnskóla
I>orlákshafnar þegar við heimsóttum
skólann fyrir skömmu þegar eldri
nemendur skólans unnu að ýmsum
verkefnum í sambandi við þemaviku
sem stóð yfir, en þá var brugðið út af
braut hefðbundins náms og unga
fólkið fékk að spreyta sig á fjöl-
breyttum verkefnum tengdum
heimabyggðinni, fortíð, nútíð og
framtíð. I'að var stórskemmtilegt að
fylgjast með áhuga krakkanna,
hugmyndum og starfsvilja. Fyrst var
grunnurinn lagður og á einni viku
tóku þau snarlega til hendinni og
árangurinn var líklega mesta gagna-
söfnun sem átt hefur sér stað á
þennan hátt í sögu hins unga bæjar
'félags, sem segja má að sé það
yngsta á landinu, aðeins rétt liðlega
30 ára gamalt.
Skólafólkið skipti sér niður á
verkefnin, einn hópurinn fjallaði
um sögu staðarins, annar um at-
vinnumál, sá þriðji um lífríkið og
landafræði, einn um félags- og
menningarmál, einn fjallaði um
höfnina, brúin var verkefni eins
hópsins, stjórnun og blaðaútgáfa
var einnig á dagskrá svo nokkuð
Þorri nemenda sem unnu verkefni þemavikunnar í Grunnskóla Þorlákshafnar ásamt nokkrum kennurum sínum, en lengst til vinstri er Bjarni Eirfkur
Sigurðsson skólastjóri. I.jósmyndir Mbl. Kagnar Axelsson.
Þorlákshafiiarkrakkarnir
stokkuðu upp spO plássins
sé nefnt. Allt var þetta unnið í
skemmtilega samhentri vinnu
nemenda og kennara sem studdu
við bakið á unga fólkinu í þessari
nýstárlegu vinnu á vegum skólans.
Það var til dæmis skemmtilegt að
sjá hve unga fólkið var ekkert að
tvínóna við að byggja brú yfir Ölf-
usárósa og eftir viku vinnu var sá
hópur búinn að byggja forláta brú
sem svo sannarlega ætti að vera
til fyrirmyndar fyrir stjórnvöld
landsins.
Fjörkippur í byggð
borlákshafnar
Við ræddum nokkuð við unga
fólkið um starf þess þemavikuna,
og komu margar fróðlegar upplýs-
ingar í ljós. Hópurinn sem fjallaði
um landnám Þorlákshafnar kann-
aði ýmis gögn, bæði gömul og ný,
en Þorlákshöfn var á sínum tíma
metin hærra verði sem jörð en
heilir hreppar og árið 1922 var
jörðin Þorlákshöfn með 12 hekt-
ara túni metin á 118 þús. kr.-Fyrr-
um sögðu krakkarnir að vertíð-
armenn hefðu dvalizt í 'Þorláks-
höfn oft um M vikur á vetri og
búið þar í.sjóbúðum, en aðallega
var þar um að ræða sjómenn úr
nærliggjandi sveitum þótt oft
væru*einnig margir lengra að
komnir. _Oft voru 14—16 menn í
sjóbúð, en þær voru 25 þegar þær
vorir flestar á ofantfferðri 19. öld.
Fyrstu heimildir um sjósókn og
byggð í tengsium við útræði frá
Þorlákshöfn eru frá 14. öld. Utn
1930 hafði útræði frá Þorlákshöfn
minnkað niður í æði smáan hlut
frá því sem hafði oft verið áður, en
upp úr 1920 og til 1934 var jörðin í
eigu ríkisins eða þar til Kaupféiag
Arnesinga keypti hana. Áður en
ríkið eignaðist jörðina hafði Þor-
leifur Guðmundsson átt hana frá
1910. Gekk hún þannig kaupum og
Bjarni Eiríkur Sigurðsson skóla-.
stjóri.
sölum um hríð. Þorlákshafnar-
samfélagið keypti síðan jörðina ♦
árið-1950. en árið 1951 voru býj&ð*
þrjú húsa»í *plássin> og þá lár
byggð lítil brjfggja#einnig,^en árið*
«t950 gerði Meitillinn út 5 tíat8*fn^
Þorlákshöfn. Skóli var starfrækt-*
ur fyrst áriS 1951,og þaiya^einnj
ig koyin smáverzlun með helztu
^Tiatiðsynjar. Allur bakstíu'átfi ?ér
þ^i stað ^Reimahúsum* og bllJr
voru ekki meðal þess sem hver*
maður átti. í kring um 1962 var all
tflikið um nýbyggingar í plássinu,
en í kjölfar Heimaeyjargossins
tók byggð Þorlákshafnar mesta
fjörkippinn frá upphafi og má
segja að húsabyggingar og hafn-
argerð tengd eldgosinu í Eyjum
hafi valdið byltingu í uppbyggingu
Þorlákshafnar að sögn unga fólks-
ins og þá var gert grunnskipulag
að bænum, enda hefur íbúum
fjölgað í Þorlákshöfn um 68% frá
eldgosinu 1973 til ársloka 1981, úr
600 íbúum 1973 í 1007 árið 1981 og
hefur engin byggð á íslandi búið
við eins mikla fjölgun, en segja má
að lykillinn að þessari framþróun
hafi verið stóraukin og bætt hafn-
araðstaða.
Elja borlákshafnarbúa kom
unga fólkinu á óvart
Um langt árabil var sandfok
helzta vandamál íbúa í Þorláks-
höfn, en með stóraukinni upp-
græðslu á landflæminu kring um
byggðina hefur það vandamál
minnkað stórlega.
Krakkarnir sögðu að það hefði
komið þeim á óvart að íbúar Þor-
lákshafnar hefðu aðeins verið 4
talsins árið 1950 og þau kváðu það
hafa vakið undrun og aðdáun hve
íbúar Þorlákshafnar á þessum ár-
um hefðu lagt mikið á sig til þess
að byggðin risi upp við erfiðar að-
stæður. Nefndu þau sem dæmi að
slík hefði aðstaðan verið að fólk
hefði stundum labbað til Hafnar-
fjarðar til innkaupa og algengt
var að fara í slíkar ferðir til Eyr-
arbakka.
Sem dæmi um annan þátt sem
unga fólkið tók fyrir í þemavik-
unni var þátturinn um lífríkið og
landafræðina. Þau teiknuðu gróð-
urkort, fjölluðu um gróðurvernd,
hvað væri ræktað og hvað væri
mögulegt að rækta að auki, hvaða
nytjajurtir, skrautjurtir og hvern-
ig væri hægt að koma endanlega í
veg fyrir vandamál af völdum
sandfoks, en það var þó mun
meira áður en melarnir við byggð-
ina voru ræktaðir. Það kom í ljós
að um 86 tegundir úr flóru íslands
eiga bústað í landi Þorlákshafnar,