Morgunblaðið - 11.07.1982, Blaðsíða 16

64
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JÚLÍ 1982
„Annars líst mér
vel á bresku frúna — svona
sem kvenmann“
Rætt vid Pál Báröarson einbúa í Holti, Álftaveri
Viðtal: Garðar Sverrisson/ myndir: Guðjón Birgisson
„Hér hef ég búið einn síðan móðir mín dó. Við vorum tvö eftir hér á Holti þegar hún fór árið 1952. Ef
hér væri einhver mannskapur, eins og á árunum fyrir 1918, þá er Holtið náttúrulega ágætis jörð.“ Þrjátíu
ára einseta hefur ekki hvatt Pál Bárðarson til að yfirgefa húsið sem hann byggði sér og móður sinni í
Alftaverinu sumarið 1937. Þaðan af síður hefur einveran gert hann innhverfan og ómannblendin. Hann
tók okkur opnum örmum þegar við renndum í hlaðið í síðustu viku.
„Nei, ég er ekki einmana, strák-
ar mínir. Hvernig á ég að vera
einmana með bæði útvarp og sjón-
varp? Skárra væri það. Eg hlusta
æði á útvarp og sjónvarp. Það er
góður félagsskapur. Helst eru það
fréttirnar sem ég legg mig eftir.
Þegar ég hef hlustað á kvöldfréttir
í útvarpi finnst mér það árétta
mikið að sjá þær aftur með mynd
í sjónvarpi. Annars er ekki alltaf
ánægju að hafa af þessum mynd-
um. Sáuð þið til dæmis myndirnar
frá Beirút í gær? Þarna var bless-
að fólkið ýmist dautt eða hálf-
dautt, eignalaust og allslaust. Þeir
sprengja bara allt í loft upp, eign-
ir og hvaðeina. Alveg er furðulegt
að þetta geti átt sér stað með öllu
því kristniboði sem orðið er. Krist-
ur er nú talinn hafa verið uppi, en
það er eins og það sé ekki búið að
koma því til skila sums staðar."
Þegar Páll Bárðarson fæddist í
Holti fyrir 77 árum voru þrír ábú-
endur þar og alls fjörutíu manns.
Hann man því tímana tvenna og
víst kveðst hann sakna þess fjöl-
mennis sem var. Félagsskapur út-
varps og sjónvarps er honum því
meira virði en við aðkomumenn
fáum í fljótu bragði skilið.
„Hingað koma engin blöð því ég
sé ekkert orðið til að lesa. Ég
þurfti að leggjast inná Landakot.
Þeir voru að doktora annað augað.
Þeir sögðu að komin væri gláka á
það, en það er víst einhver augn-
sjúkdómur. Eftir þessa meðferð sá
ég æði með auganu, enda voru
þarna fjári myndarlegar stúlkur
sem fóru vel með mig. Annars er
lítið kvennastúss á mér hér í sveit,
en maður komst nú ekki hjá
kvennastússi í útverinu hér áður
fyrr.“
— Voru þær aðgangsharðari þá
en nú?
„Ekki segi ég það nú, en því
skildi mannfólkið vera öðruvísi en
aðrar verur. Láta kýrnar ekki vita
af sér? Ég veit ekki betur. Sem
ungur maður var ég sautján ver-
tíðar hjá Gunnari Ólafssyni í Eyj-
um. Hann var göfugur maður og
mikill burgeis. Asamt Gísla heitn-
um Johnsen var hann talinn einn
mestur höfðingja í Eyjum — nán-
ast konungur staðarins."
Sá sem fer í flokk
er ekki frjáls
Páll fræðir okkur nú um fisk-
vinnu og samskipti kynjanna í
Vestmannaeyjum á þriðja ára-
tugnum. Fyrir Páli virðast þetta
hafa verið nokkurs konar útlönd.
Þarna skemmti hann sér eins og
ungum mönnum er tamt. Enn
þann dag í dag lætur hann engan
bilbug á sér finna, jafnvel þótt
kominn sé undir áttrætt.
„Ég á marga vini í Reykjavík og
þangað finnst mér skrambi gott
að koma, því þeir gefa mér alltaf
svona staup og staup. Þeir vita
sem er, og því verður seint neitað,
að mér þykir reglulega gott í
staupinu. Fyrst eftir að ég byrjaði
á vertíð í Eyjum var ekkert nema
„spánari" þar til að gleðja hjartað
með, en þetta var tómt glundur,
kostaði sjö eða átta krónur. Það
rættist ekki úr þessu fyrr en með
sterku vínunum uppúr 1930.“
Einveran aftrar Páli ekki frá að
opna hug sinn og ræða málin af
hreinskilni. Hann er jafnvel
opinskárri en títt er um okkur
þéttbýlisfólkið. Pólitískur er hann,
þó ekki sé auðvelt að skilgreina
pólitík hans hugmyndafræðilega.
Ef við gerðum tilraun, mætti
segja að skoðanir hans væru ein-
hvers konar sambland af anark-
isma og þjóðlegri íhaldssemi.
Annars er þetta bara hugmynda-
fræðin hans Páls í Holti, svo það
fer best á að láta hann sjálfan
skilgreina.
„Þó ég sé sjálfstæðismaður og
kjósi þá jafnan, hef ég aldrei vilj-
að í flokkinn. Sá sem fer í flokk er.
ekki frjáls maður. Þessir flokkar
voru ekki þegar kristnitakan átti
sér stað á Þingvöllum um árið.
Hefðu þeir verið þessir stjórn-
málaflokkar, þá hefði þetta tekið
lengri tíma, kostað málæði og
mikið þref. Ég er bæði sjálfstæðis-
maður og þjóðernissinni, því ég er
þannig gerður í þankanum að mér
finnst að maður og land eigi að
vera eitt, samtvinnað. Maðurinn á
að sameinast landi sínu og vera
frjáls.
Þess vegna fyrirgefst
þeim, blessuðum
Á sínum tíma var ég Hitlers-
sinnaður og komst í stælur út af
slíku. Þjóðverjar þóttu mikil
menningarþjóð, og svo ég sé
hreinskilinn þá verð ég að viður-
kenna að það hafði sín áhrif á mig.
Þá var ég auk þjóðernisstefnunnar
SJÁ NÆSTU SÍÐU