Morgunblaðið - 25.02.1983, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. FEBRÚAR 1983
*
Mæð
Hildur Einarsdóttir
Svo virðist sem færst hafi fjörkippur í fæð-
ingar á efra frjósemisskeiði kvenna víða um
heim, þá einkum í Bandaríkjunum, ítalíu,
Englandi og Frakklandi. Þetta kemur fram í
nýlegri grein í tímaritinu ZEIT-magasin. Þar
segir að athygli manna beinist núj ríkara
mæli en áður að fæðingum kvenna, sem eru
35 ára og eldri. Haldin hefur verið alþjóðleg
heilbrigðisráðstefna um málið og gefin út
bók sem ber heitið „Þungun eftir 35 ára ald-
urinn“ (Pregnacy after 35) skrifuð af Carole
Spearin McCauley, auk þess sem ritaðar
hefur verið fjöldi greina um þetta efni. í
ZEIT-magasin segir ennfremur að sjálf
Hollywood gangi þarna á undan með ágætu
fordæmi þeirra Ursulu Andress, sem var 44
ára þegar hún átti barn, Fay Dunaway var 41
árs, Jill Clayburg 37 ára, Marléne Jobert 37
ára og Claudia Cardinal 43 ára eða á þeim
aldri sem hún heföi getað veriö að verða
amma.
GOTT EFTIRLIT
Segja má aö fjölgun fæðinga á efra frjósemisskeiöi
kvenna sé meðal annars afleiöing betri þekkingar og
tækni, sem gerir þaö kleift aö fylgjast meö þroska og
viögangi fóstursins meðan þaö er enn í móöurkviöi og er
hér átt viö sónar-tækiö. Einnig er hægt aö ganga úr
skugga um þaö, hvort fóstriö er meö litningagalla eöa
nokkra aöra sjúkdóma meö því aö taka legvatnssýni. Þar
af leiöandi er nú meira vitað um áhættumeögöngur bæði
hjá þessum aldursflokki og þeim sem yngri eru. Eykur
þetta öryggiskennd foreldranna tilvonandi og dregur úr
hræöslu viö aö eiga börn á þessum aldri. En samkvæmt
tölfræöilegum athugunum þá fylgir því nokkuö meiri
áhætta aö eiga börn, þegar konur eru komnar um og yfir
fertugsaldurinn. Eru meðfæddir vanskaþnaöir og ýmsar
áhættur viö fæöinguna meiri hjá konum á þessum aldri,
þegar miðað er viö þúsundir eöa hundruö þúsunda
kvenna, sagöi Gunnlaugur Snædal yfirlæknir á Fæöinga-
deild Landspítalans í viötali sem Mbl. átti viö hann um
þessi mál. En hann sagöi okkur jafnframt, aö ef konur
væru undir góöu eftirliti eins og tíðkast hér á landi, þá ætti
ekkert aö koma í veg fyrir aö þær geti fætt heilbrigö börn
og ættu konur því ekki aö vera hræddar viö aö ganga meö
og fæöa börn þó þær séu komnar yfir 35 ára aldurinn.
HVER ER AHÆTTAN?
En er engin áhætta samfara þeim rannsóknum, sem
geröar eru á konum meöan á meðgöngu stendur. Viö
lögöum þessa sþurningu og fleiri fyrir Gunnlaug Snædal.
„Konur hafa veriö í endurteknum sónarrannsóknum á
meðgöngutíma án þess aö þaö hafi komið nokkurs staöar
fram, aö stuttbylgjurnar sem notaöar eru viö rannsóknina
séu hættulegar þeim eöa fóstrinu.
Hvaö legvatnsstungur áhrærir þá eru þaer ekki alls
kostar hættulausar, þaö getur orðiö í örfáum tilvikum af
þúsundum að legvatnsástunga geti framkallað fæðingu
fyrir tímann," sagöi Gunnlaugur.
En hættur sem fylgja sjálfri fræöingunni, hverjar eru
þær?
„Vefir veröa minna eftirgefanlegir meö aldrinum og þar
af leiðandi þarf heldur oftar aö gríþa til aögeröa eins og
keisaraskuröar, tanga og sogklukka. Þetta gildir líka um
konur, sem átt hafa mörg börn, 8—10 eöa fleiri svo og
frumbyrjur, sem byrja seint aö eiga börn. Er vel fylgst
meö þessum konum og flestar fæöa þær eölilega."
Eru konur, sem fæöa um og eftir fertugsaldurinn lengur
aö ná sér eftir fæöinguna en þær sem yngri eru?
„Almennt er ekki hægt að segja þaö, þetta fer eftir
aöstæöum konunnar," sagði Gunnlaugur. „Konur, sem
hafa unnið mikiö og hafa mikiö álag og eru þar af leiðandi
þreyttari eru lengur aö ná sér og á þetta viö um konur á
öllum aldri. Því þaö er ekki svo ýkja mikill munur á tíu ára
skeiöi hvað þetta varðar."
Magdalena Jónsdóttir með syninum Davíó Jón, en fyrir á hún og maöur hennar tvö kjörbörn.
Ég hafði góöar vinkonur mínar
úr stéttinni mér til trausts ogdialds
svo og eiginmanninn. Drengurinn
þurfti aö fara í súrefniskassa í smá
tíma eftir aö hann fæddist, því
hann kom aöeins fyrir tímann, en
þetta er þó alltaf gert þegar börn
hafa verið tekiö meö keisara-
skuröi. Nokkrum klukkutímum eftir
fæöinguna var ég svo komin tii
stráksins akandi í hjólastjól. Á ní-
unda degi var ég svo komin heim
meö barniö og var hress miöaö viö
aöstæöur og sama var um dreng-
inn, sem hefur veriö afar heilbrigð-
ur.“
En hver er afstaóa þfn til þess
aö konur eigi börn i þessum
aldri?
„Mér finnst ekkert geta fæit
konur frá því aö eiga barn þó
komnar séu um fertugt. Móöir mín
var 45 ára, þegar hún áttl mig og
ég fann aldrei aö hún væri eldri en
aðrar mæður. Hún er nú níræö og
gengur til flestra sinna verka. Ég
gæti þess vegna orðiö langamma
barnabarna þessa drengs.
En auövitaö breytti þetta tölu-
verðu í lífu mínu og allrar fjölskyld-
unnar. Þegar maöur á svona lítiö
barn þá krefst þaö mikillar um-
hyggju, en maöur veröur aö þassa
sig á því, að láta ekki allt snúast
um þaö, því þaö eru fleiri í kringum
mann sem þarfnast umönnunar.
Þaö má segja aö ég sé allt of
mikið heima fyrir og fari of lítiö á
meöal fólks, en þó ekkert minna
en þegar hin börnln voru ung. En
ég sé ekkert eftir þessum tíma, því
hann er svo fljótur aö líöa, eins og
einn læknir sagöi við mig: „Áöur
en þú veist af þá ert þú búin aö l
skíra barniö og áöur en þú ert búin
aö snúa þér viö þá er þaö fermt"." C
Hvernig varó ykkur viö, þegar 1
þiö fenguö staöfestingu á því aö (
þú værir ófrísk?
„j fyrstu held ég aö okkur hjón-
| unum hafi fundist þetta hálf hlægi-
legt eins og oft er um hluti, sem
maður trúir ekki og eru óraunveru-
legir fyrir manni. En auðvitað vor-
um viö óskaplega glöö og viö-
brögö fólks í kringum okkur voru
mjög jákvæð og ég held aö allir
| hafi litiö á þetta sem pínulítiö
! kraftaverk."
j) 44 ára, þegar
ég átti mitt
fyrsta
„Allar líkur bentu til
þess að við gætum ekki
átt börn og tókum því tvö
l kjörbörn. Við vorum fyrir
/ löngu hætt að hugsa um
\ að eignast barn enda al-
( sæl með þau tvö, sem við
( eigum,“ segir Magdalena
/ Jónsdóttir er við ræddum
) við hana ó heimili hennar
1 nú fyrir skömmu._____
1 Magdalena var 44 ára, þegar
hún átti sitt fyrsta barn, sem er 9
\ mánaöa gamall strákur, Davíö Jón
/ aö nafni. Hún og maöur hennar
l Ögmundur Einarsson eiga tvö
I kjörbörn fyrir, stúlku, sem er 17
ára og heitir Kristín og 15 ára strák
I sem heitir Einar.
I „Raunverulega leyföi ég mér
ekki aö hugsa um þetta sem veru-
leika fyrr en ég var komin langt á
leiö og allan meögöngutímann
bam n
þakkaöi ég fyrir hvern dag sem allt
gekk vel.
Þaö var vel fylgst meö mér meö-
an á meðgöngunni stóö. Ég fór
meöal annars í legvatnspróf, sem
allar konur eru látnar fara í þegar
þær eru komnar á þennan aldur, til
aö athuga hvort eitthvaö sé að
fóstrinu. Ég þurfti aö bíöa hálfan
mánuð eftir niöurstööunum og
fannst mér þaö erfiöur tími, en
ekkert kom fram á sýninu, sem
bent gæti til aö ekki væri allt í lagi.
Ég vann fyrstu vikurnar eftir aö
ég varö ófrísk en ég er Ijósmóöir.
En síöan má segja aö mér hafi ver-
iö pakkaö inn í bómul heima fyrir
og eiginmaöur og börn stjönuöu
viö mig, því ég mátti ekki reyna á
mig. Síöustu þrjá mánuöi meö-
göngutímans varö ég aö liggja á
spítalanum.
Þaö var aldrei spurning um ann-
aö en aö barnið yröi tekiö með
keisaraskuröi, því talið var aö ekki
væri hægt aö leggja þaö á mig né
barniö aö ganga í gegnum eölilega
fæöingu. Ég var ekki svæfö meöan
á fæöingunni stóð og gat því fylgst
með því þegar barniö kom í heim-
inn og það var stórkostlegt.