Morgunblaðið - 25.02.1983, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. FEBRÚAR1983
41
Spurt og svarað um krabbamein og hjartasjúkdóma
„Ekki er hægt aö gefa óyggjandi
svar viö þessari spurningu, en
fjöldi veira hafa veriö oröaöar viö
krabbamein í mönnum. Er þar
helst aö nefna veiru i flokki Herpes
veira. Besta dæmiö er ef til vill
Epstein-barr veiran sem oröuö
hefur veriö viö krabbamein í eitil-
vef (Lymphoma) og getur umbreytt
frumum í frumuræktun og veldur
krabbameini í vissum apategund-
um. Annaö dæmi er Herpes sim-
plex veiran, (type 11), sem hefur
veriö tengd krabbameini í leghálsi.
Vitað er til aö Herpes veirur valda
krabbameini í dýrum, t.d.
Marek's-veiki í hænsnfuglum,
Luke’s carcinoma í froskum og
krabbameini í eitilvef í ýmsum öp-
um.
Til er flokkur veira sem kallast
Retra veirur. Vitað er meö vissu aö
þær valda krabbameini í fjölmörg-
um dýrategundum, svo sem öpum,
músum, köttum, hundum, rottum
og hænsnfuglum. Sýnt hefur veriö
fram á aö krabbameinsgen eöa
erfðavísar þessara veira eiga sér
hliðstæöu í litningamengi allra
spendýra. Taliö er aö þessi gen
gegni mikilvægu hlutverki í þrosk-
unarferli fruma og stjórn frumu-
skiptingar. Ekki hefur mér vitan-
lega veriö sýnt fram á slíkar veirur
í mönnum, en þessi gen eru til
staðar og nýlegar tilgátur gera ráö
fyrir aö vissar tegundir krabba-
meins stafi frá breytingum sem
veröa í þessum genum eöa um-
hverfi þeirra.
Varöandi síöari spurninguna þá
er vitað aö krabbamein berst á
milli dýra, bæöi lóörétt á milli
kynslóöa, þ.e. veiran er t.d. til
staðar í kynfærum, og lárétt á milli
einstaklinga, svo sem viö hina
i heföbundnu smitleiö, snertingu
eöa hósta. Marek’s veikin er gott
dæmi um krabbamein sem smit-
sjúkdóm, og olli gífurlegu tjóni í
hænsnfuglabúum þar til fariö var
aö bólusetja gegn þessari veiki.
Ef veirur valda krabbameini í
mönnum, þá mætti eflaust telja
vissar tegundir krabbameins, sem
slíkar veirur gætu valdiö, smit-
sjúkdóma.
Margir á lífi
4096-6552 spyr:
„Hvaö eru margír á lífi sem
læknast hafa af krabbameini?“
Dr. G. Snorri Ingimarsson,
læknir, svarar:
„Samkvæmt tölum Krabba-
meinsskrárinnar eru nú á lífi um
3.300 manns sem fengið hafa
krabbamein, 1.300 karlar og 2.000
konur, þar af á sjöunda hundraö
konur sem greinst hafa meö
brjóstakrabbamein.
Erfitt er aö segja til um þaö
hverjir eru læknaöir af krabba-
meini, en oft er miöaö viö að þegar
liöin eru fimm ár frá greiningu sé
fólk komiö yfir sinn sjúkdóm. Af
áöurnefndum 3.300 einstaklingum
hefur helmingurinn nú þegar náö
aö lifa í fimm ár eöa lengur."
Góð og ill æxli
Stundum er talað um æxli þeg-
ar virðist átt við krabbamein. Er
einhver munur á þesau?
Gunnlaugur Geirsson, yfir-
læknir Frumurannsóknastofu
Krabbameinsfélagsins, svarar:
Æxli er óeölilegur vefur sem vex
án tillits til vefjanna í kring og
þarfa líkamans og tekur ekki þátt í
eölilegri starfsemi líffæranna. /Exli
geta myndast hvar sem er í líkam-
anum.
Greint er á milli tvenns konar
æxlistegunda, góökynja æxla og
illkynja.
Góökynja æxli kemur fyrst í Ijós
sem lítil aröa eöa kúla, stækkar
hægt og hægt og getur meö tíð og
tíma orðiö stæröar hnútur. Þess
konar æxlisvöxtur er yfirleitt
meinlaus.
Illkynja æxli, ööru nafni krabba-
mein, vaxa aftur á móti oftast hratt
og taka meö tímanum aö ryöjast
inn í vefina í kring, auk þess sem
frumur geta borist frá æxlisvefnum
til nálægra og fjarlægra líffæra og
myndaö þar ný æxli, svonefnd
meinvörp. Sjúkdómurinn er ban-
vænn ef ekki tekst aö stööva
æxlisvöxtinn.
textarnir eftir John Lang, sem
samdi einnig textana á síöustu
sólóplötu minni.“
Nú eru textarnir á ensku, er
ætlunín að reyna aö koma plöt-
unni á erlendan markaö?
„Eitthvaö verður þaö reynt.
Annars hefur þaö sýnt sig aö þær
plötur, sem eru meö enskum texta
seljast ekkert síöur hér á landi en
ef textinn væri íslenskur.“
Er ætlunin aö fylgja plötunni
eftir með því að kynna hana á
skemmtistöðum vítt og breitt um
landiö?
„Já auövitaö geri ég þaö, þó
býst ég viö aö halda mig einkum í
borginni, því þaö er kostnaöar-
samt aö fara út á land.“
Nú virðist sem áhuginn fyrir
„Þú og ég“ í Japan hafi fjarað út,
ert þú ekkert vonsvikinn yfir því?
„Ég gerði mór ekkert háar
hugmyndir um viötökur í Japan og
var hér meira um tilraun aö ræöa
en viö byggjumst við aö slá í
gegn.“
Ætlar þú að helga þig ein-
göngu tónlistinni í framtíöinni?
„Já, þaö ætla ég aö gera. Jafn-
framt því, sem ég mun semja fyrir
sjálfan mig þá sem ég lög fyrir ýmsa
aöra aöila og þá allt annars konar
tónlist en ég sem fyrir sjálfan mig,
eins og vísna- og Ijóöatónlist. En
maöur verður aö hafa sig allan viö
til aö fá verkefni. En þótt markaö-
urinn hór sé lítill þá finnst mór
hann hafa breyst til batnaöar. Hér
áöur vildi fólk helst kaupa plötur,
sem innihéldu gamlar lummur en
nú er fólk móttækilegra fyrir því,
sem hljómlistarmennirnir sjálfir
vilja gera og því má segja aö þaö
sé skemmtilegra að starfa í þess-
um „bransa" nú.“

Prófkjör Sjálfstædisflokksins
í Reykjaneskjördæmi 26.—27. febrúar
Bragi
Michaelsson
er fulltrúi ungs fólks í Reykjaneskjördæmi.
Bragi hefur þekkingu og reynslu í sveitar-
stjórnarmálum.
Bragi er talsmaöur hins frjálsa framtaks og
einkarekstrar.
Bragi er baráttumaöur jafns atkvæðisréttar
öllum þegnum til handa.
Minnum á utankjörstaöarkosningu fram aö kjördegi.
Kosningasímar Braga eru: 46533 — 46544.
Stuðningsmenn Braga.
A morgun laugardag seljum við alla bíla án sölulauna
- aðeins fyrir ánægjuna. W
Við flytjum úr Skeifunni 5
að Borgartúni 1
OC OPNUM MEÐ CLÆSIBRAG!
Bjóðum öllum til að sjá
opnunaratriði okkar, stórglæsilega
TÍVOLÍ-FLUGELDASÝNINCU
og skoða nýja söluhúsið okkar.