Morgunblaðið - 27.04.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1983
55
í fríið með Farskip:
Lúxussigling
í báða enda
Fjölskyldumaður skrifar:
„Velvakandi.
Það fer varla framhjá okkur ís-
lendingum hin harða samkeppni
milli ferðaskrifstofa og flugfélaga
um sumarleyfisferðir lands-
manna. Það er barist hart um
hvern þann farþega, sem hyggur á
dvöl erlendis. i
Bæklingar flugfélaganna og
ferðaskrifstofa eru glæsilegir, en
þegar vel er að gáð, eru þeir mjög
staðlaðir, og í raun afar keimlíkir
hver öðrum. Verðtilboðin eru
einnig meira og minna stöðluð og
innihalda flest það sama, þ.e. flug
fram og til baka, ásamt gistingu,
allt frá einni viku til 3ja eða 4ra
vikna.
Þótt ferðaskrifstofur hafi nú
tekin inn í bæklinga sína ferða-
tilboð með hinu glæsilega skipi,
Eddu, þeirra Eimskips og Haf-
skips, er eins og minna fari fyrir
kynningu þessa nýja ferðamáta,
sem íslendingum stendur nú til
boða.
Ég gerði það að gamni mínu
einn daginn fyrir stuttu að fara
yfir þá mismunandi bæklinga,
sem eru á boðstólum frá ferða-
skrifstofum og reikna út sjálfur
allan þann kostnað, sem því er
samfara að fara í sumarleyfi til
Evrópu og þá komst ég að raun
um, mér til mikillar gleði, að ferð
með hinu nýja farþegaskipi, Eddu,
var mun hagstæðara en ég hafði
áður haldið, hafandi ekki kynnt
mér og borið saman þau verðtil-
boð, sem gilda á markaðinum. —
Ég reiknaði dæmið: hjón með tvö
börn.
Ég tel það ekki vafamál, að þeir
sem vilja fá sem mest út úr
sumarleyfi, sem á að innihalda
Evrópuferð, fái mest fyrir pen-
ingana ef þeir fara sjóleiðina, með
Farskip.
Ég ætla ekki að ergja lesendur
með því að leggja fram hér ná-
kvæman kostnaðarútreikning,
sem innihélt hvaðeina, sem ferð-
inni tilheyrir, svo sem máltíðir,
drykkjarföng, bensínkostnað
(vegna eigin bíls og bílaleigubíls)
o.s.frv. — Sá listi væri allt of lang-
ur.
Hins vegar langar mig til að
benda lesendum á nokkur atriði,
sem ýmsum hefur ef til vill sést
yfir, en eru greinilega hagræði, að
ekki sé nú talað um skemmtun,
sem fæst með því að sigla á vel
búnu farþegaskipi, í stað þess að
nota hinn hraðfleyga farkost,
flugvélina sem vissulega er nauð-
synleg, þegar og ef hraðinn er það
sem skiptir máli.
Það að fara í ferðalag til út-
landa, héðan frá Reykjavík, geta
gengið beint um borð í fljótandi
hótel, og vera þar með kominn í
fríið er hagræði, sem margir
minnast með ánægju frá þeim
tíma er Gullfoss þjónaði okkur.
Annað er það, að um borð í Ms.
Eddu er maður raunverulega kom-
inn á erlenda grund, að því er
varðar þjónustu og verðlag. Mat-
urinn er í fullu samræmi við það
sem best gerist og verðlag á mat
og drykk talsvert mikið fyrir neð-
an það sem manni býðst á megin-
landi Evrópu eða annars staðar.
Þetta er nú aðeins einn liðurinn
í sparnaðinum að fara með Eddu
og njóta þess að vera kominn á
„hótel" og vera þar í 3—5 daga,
hvora leið, — á betri kjörum en
maður fær svo þegar ferðinni
sleppir. — Og það sem meira er,
það munu margir njóta heimferð-
arinnar með skipi mun betur eftir
að hafa ferðast í hinum ýmsu
löndum.
Á skipi gefst fólki tækifæri til
raunverulegrar hvíldar á heim-
leið, ekkert „stress", engar sím-
hringingar né leigubílar á flugvöll,
endar biðraðir á flugvöllum og síð-
ast en ekki síst: maður sleppur við
að lenda og fara gegnum hina nöt-
urlegu flugstöð á Keflavíkurflug-
velli, og sleppur við að bera inn-
kaupakörfu á handlegg í Fríhöfn-
inni og gera „hörmangara“-við-
skipti við hið opinbera á staðnum.
— f stað þess gerir maður þessi
viðskipti um borð í skipinu, þegar
manni hentar á lægra verði en
gerist í Fríhöfninni, og skipið
leggst að bryggju í Reykjavík.
Eg segi hér að framan „lægra
verði“, því það er staðreynd, að
verð á hinum ýmsu vörum í Frí-
höfninni í Keflavík er með því
hæsta sem gerist á slíkum stöðum
ekki hvað síst áfengi, sem selt er
til farþega í Fríhafnarbarnum
tvöfalt, ef ekki þrefalt dýrara en
um borð í flugvélunum íslensku!
Ég er þess fullviss, að þeir sem á
síðustu árum hafa verið að óska
eftir því að fá eftur farþegaskip,
hljóta að fagna framtaki þeirra
skipafélaganna, Eimskips og Haf-
skips, með því að leigja Ms. Eddu
til reynslu í sumar.
Vonandi verður reynslan sú, að
áfram verður haldið ekki bara
með leiguskipi, heldur með kaup-
um eða smíði á eigin farþegaskipi,
því það er ótækt að íslendingar
eigi ekki sjálfir farþegaskip.
Reynslan af Smyrli hefur nú
orðið til þess, að þeir Austfirð-
ingar leggja fjármagn til hlutafé-
lags um nýtt skip, sem er í eigu
útlendinga! Ms. Edda er þó rekin
af okkar eigin skipafélögum og
þess vegna er full ástæða til að
vona, að landsmenn láti ekki undir
höfuð leggjast að nýta þann far-
kost, sem þeir sjálfir hafa svo
margoft óskar eftir. Ég hvet alla
þá sem ætla í sumarleyfi til Evr-
ópu í sumar að gera verðsaman-
burð sjálfir og kanna, hvort þeir
eru sammála mínum niðurstöðum,
ásamt því að ferð með fljótandi
hóteli til Evrópu er lúxussigling í
báða enda.“
„Hér hefur verið vitnað til 16 frásagna úr annálura og vikuritura nær 300 ár aftur i tímann er segja ótvírætt frá því
hvað byggðarlögin við Njarðvíkina voru nefnd af æðri sem lægri og hefur sú nafngift haldist í skrifum og
munnmælum Njarðvfkinga og annarra, er um hafa rætt, fram til síðustu tíma.“
sagt að þau hafi fengið 19.000
fiska síðan í vor.
íslendingur, 7. apríl 1861 (71):
Var mönnum sýnd, en ekki gefin
mikil marsvínavaða hjá Keflavík
og Njarðvíkum. Er sagt að menn
af ólagi og samtakaleysi hafi spillt
henni fyrir sér, svo að fiskarnir
sluppu allir til hafs.
Isafold, 29. apríl 1877: Afla-
brögð, gjörsamlega þurr sjór inn-
an við Faxaflóa, en í Garði, Leiru,
Njarðvíkum og Vogum hefur verið
góður afli í net af mjög vænum og
feitum þorski. Síðan fyrir páska
kvartað um misfiski samt með 400
í hlut að meðaltali. í Höfnum og
Grindavík mjög tregur afli.
Þjóðólfur, árið 1868: Fékk Pétur
Bjarnason bóndi í Hákoti í Njarð-
víkum tuttugu ríkisdala verðlaun
fyrir jarðabætur, fjárrækt, skipa-
smíðar m.fl.
Þjóðólfur, 9. maí 1868: Vetrar-
aflavertíðin 1868 var ein sú
minnsta er menn til muna, sunn-
anlands. Fáeinir í Njarðvíkum
telja 90—100 fiska til hlutar.
Þjóðólfur 23. júní 1874: Með
fengnu leyfi föður míns, Magnúsar
Jónssonar, Bráðræði, hef ég undir-
skrifaður tekið upp fjármark það
sem hann um langt árabil hefur
brúkað á sauðfé sínu, sem er geir
stýft hægra og sýlt vinstra.
Narfakoti í Njarðvíkum,
11. júní.
Jón Magnússon.
Þjóðólfur, 14. nóvember 1885:
Aflabrögð. í Grindavík hefur í
haust verið all góður afli þá róið
hefur orðið. í Garði hefur verið vel
vart í allt haust, en ekkert á
Ströndinni. Laugardaginn 7. þessa
mánaðar róið úr Njarðvíkum og
Keflavík og fengust um 20 (mest
30 og upp til 40) í hlut af ýsu,
þistlingi og smálúðu.
Þjóðólfur, föstudaginn 3. jan.
1890: Aflabrögð: Rétt fyrir jólin
aflaðist vel, 30 til 50 í hlut af stút-
ungi og stórum þistlingi suður í
Garðsjó. Hlutir á haustvertíðinni
þar syðra fremur misjafnir,
minnst 500, mest 1.300, í Njarðvík-
um öllu meira, en á Innesjum aft-
ur á móti minna.
Og að lokum með tilvitnanir í
Njarðvíkur (ekki Njarðvík) gamall
vísuhelmingur.
Heyrdist brak í húsunum,
hvalur rak í Njarövíkum.
Hér hefur verið vitað til 16 frá-
sagna úr annálum og vikuritum
nær 300 ár aftur í tímann er segja
ótvírætt frá því hvað byggðarlögin
við Njarðvíkina voru nefnd af
æðri sem lægri og hefur sú nafn-
gift haldist í skrifum og munn-
mælum Njarðvíkinga og annarra,
er um hafa rætt fram til síðustu
tíma. Mætti meira finna af því
tagi.
Þar til nú fyrir fáum árum er
stjórnarmenn Njarðvíkurhrepps
eða bæjar, nær allir aðkomumenn
* byggðarlögunum (ekki fæddir
eða uppaldir þar), breyttu hinu
margra alda heiti eftir sínum
hugmyndum og nefndu allt Njarð-
vík, í stað þess er áður var sagt og
skrifað, Njarðvíkur.
Það er nú því miður ekki það
eina sem fengið hefur nafn-
(nafna-) breytingu nú á síðustu og
verstu dögum. Fjölmiðlatúlkar og
farandsframbjóðendur hafa ekki
látið sitt eftir liggja með að nefna
staði og staðhætti eftir sínu höfði
og breyta fortíðarheitum í það,
sem þeim þykir passa fyrir sig og
sína tilveru og tækifæri. Saman-
ber veginn frá Hafnarfirði suður á
Suðurnes, sem um aldaraðir var
nefndur Suðurnesjavegur. Var
hann vegur þeirra sem þá voru og
gengu á mold, möl og grjóti og
djúpur var hann Suðurnesjaveg-
urinn er fætur forfeðra okkar
tróðu. Nú heitir upphleypt hágata
Reykjanesbraut, þó hún stefni
hvergi í áttina að hinu gamla
Reykjanesi og er hún oft nefnd
Keflavíkurvegur, sem er þó ekki
nema að nokkru réttnefni, því að
sá vegur er engu að síður, þó færri
eigi hlut að máli, vegur Vatns-
leysustrandar, Voga og Njarð-
víkurbyggðarlaga, svo og annarra
byggðarlaga á Suðurnesjum, og á
því að heita sínu forna og rétta
nafni, Suðurnesjavegur.
Eins má nefna með nafnið
Reykjanes, sem nú er orðið afar
mikið í brúki í orðum og skrifum.
Þar eiga stærstan hlut að, eins og
sagt er á Alþingi (eftir skammar-
ræður), hæstvirtir alþingismenn.
Eitt af kjördæmum þeirra heitir á
þeirra máli Reykjaneskjördæmi.
Það mun hafa sín endamörk á
Garðskagaflus og hinni gömlu
Reykjanestá sjávarmegin, og að
sögn við Botnsá í Hvalfirði land-
megin. Nú skulu allar lifandi ver-
ur á landsvæði þessu nefnast
Reyknesingar.
I barnaskóla, eina skólanum
mínum, lærði ég það meðal ann-
ars, að landsvæðið frá Herdísar-
vík að sunnan, að Hafnarfirði að
norðan héti einu nafni Reykja-
nesskagi, en ekki bara Reykjanes.
Þá hét hver staður sínu nafni. Þá
var Reykjanes nesið er gengur í
sjó fram milli Háleyja að austan
og Sandvíkur að vestan og allt
hafði sín fornu heiti á sínum stöð-
um.
Spurningin um hvað Njarðvík-
urkaupstaður heitir, er að vissu
leyti sjálfsvarað með því nafni.
Þar kemur fram hið forna nafn
Njarðvíkur. Sagt var suður með
sjó, suður í Voga, suður í Njarð-
víkur. Annars er hann nú á síð-
ustu tímum einnig nefndur Njarð-
víkurbær, sem er víst fínna, sbr.
bæjarfulltrúar, en ekki kaupstað-
arfulltrúar. Kannski mátti hann
og heita Njarðvíkinga kaupstaður
eða bær, því ekki það?
Ég vænti þess að stjórnendur
nágrannabyggða Njarðvíkinga í
Vogum og Höfnum verði ekki svo
háþróaðir og fráslitnir hinni
margra alda gömlu fortíð á nöfn-
um byggðarlaga sinna, að þeir fari
að segja og skrá Vogur í stað Voga
og Höfn í stað Hafna. Þeir segja í
Voga, úr Vogum. I Hafnir, úr
Höfnum.
Þótt hafi verið gerður grikkur,
gildir hið forna: Njarðvíkur.
Hafnarfirði, 19. apríl 1983.“