Tíminn - 14.08.1965, Síða 5

LAUGARDAGUR 14. ágúst 1965
TÍMBNN
5
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur i Eddu
núsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur, Bankastræti 7 Af-
greiðsluslmi 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á raán innanlands — í
iausasölti fcr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Meðferð dómsmála
Á þingi 1964 var samþykkt tillaga, sem þeir Ólafur
Jóhannesson og Jón Skaptason fluttu, þar sem skoraS
var á dómsmálaráSherra aS láta rannsaka meS hvaSa
hætti væri unnt aS hraSa rekstri og afgreiSslu dóms-
mála og gera síSan aS rannsókn lokinni viSeigandi ráS-
stafanir eSa leggja tillögur um þaS fyrir Alþmgi.
Þess hefur lengi gætt hér á landi, aS óhæíilegur drátt-
ur yrSi á meSferS dómsmála. Hefur meSferð eins og
sama máls oft staðið yfir árum saman, áður en endan-
legur dómur fékkst. Slík málsmeðferð hefur i för með sér
tilfinnanlegt tjón og óhagræði fyrir aðila og er dómstól
um til álitshnekkis. Áður fyrr mátti að nokkru leyti rekja
þessa ágalla á dómsmálameðferðinni til þess að hér var
lengi búið við gamlar, ófullkomnar og úreltar réttarfars-
reglur. Á síðustu áratugum hefur farið fram gagnger
endurskoðun réttarfarslöggjafarinnar, og hefur sú end-
urskoðun meðal annars leitt til þess að sett hafa verið ný
lög um meðferð einkamála í héraði, um meðferð opin-
berra mála og um hæstarétt. Með þessum nýju lögum
var ráðin bót á ýmsum annmörkum réttarfarsins, og má
fullyrða, að þau hafi leitt til ýmissa umbóta varðandi
dómsmálameðferð-
Þessi nýju lög áttu meðal annars að stuðla að greiðari
rannsókn og meðferð máls fyrir dómi og koma í veg
fyrir, að mál drægjust jafnóhæfilega á langinn og áður
átti sér stað. Vafalaust hefur orðið talsverð breyting til
batnaðar í þessu efni eftir setningu hinna nýju réttar-
farslaga. Málsmeðferðin almennt er tvímælalaust greið-
ari en áður fyrr. Samt sem áður skortir enn allmikið á,
að dómgæzlan sé að þessu leyti komin í viðunandi horf.
Dómsmál dragast enn allt of oft óhæfilega lengi. Á það
bæði við um einkamál og opinber mál. Það mun engan
veginn ótítt, að málsmeðferð fyrir héraðsdómi standi
yfir svo að árum skipti. Þegar svo við bætist málsmeð-
ferð fyrir hæstarétti, þá er ljóst, að menn geta þurft að
bíða alllengi eftir endanlegum dómi um mál sín. Tillaga
þeirra Ólafs Jóhanessonar og Jóns Skaptasonar var því
flutt vegna gildra ástæðna og ber að vænta þess, að dóms
málaráðherra dragi ekki öllu lengur að vinna að fram-
gangi hennar.
„Bara nöldur“
Stjórnarblöðin hafa orðið á^reiðum höndum einfalt
svar við allri gagnrýni stjórnarandstöðunnar Þau forð-
ast alla viðleitni til rökræðna, en hrópa þeim mun oftar
og kröftuglegar: Þetta er bara nöldur!
Þannig hrópar Mbl., þegar bent er á, að kjaradeilur
hafi aldrei verið meiri en seinustu fimm missrin, og til- (
greind eru dæmi því til sönnunar: Þetta er bara nöldur.
Vísir hrópar enn hærra, þegar bent er á háu skatt-
ana og ofsköttunarstefnu stjórnarinnar: Þetta eru bara
blekkingar og nöldur.
Alþýðublaðið mun varla að venju láta sinn hlut eftir
liggja og því að líkindum bæta því við, að það sé bara
nöldur að kvarta undan dýrtíðinni!
Þessi blöð sjá ekki annað en að allt sé í riakasta lagi.
Dirfist einhver að segja annað, er það bara nöldur-
Þannig skal kveða niður alla gagnrýni á stjórnarhætti
Bjarna Benediktssonar.
pww——m 'iiin.iw. i miininbi mwbw ni
Ritstjórnargrein úr „The Ecemomisr:
Rúmenskir kommúnistar hafa
notfært sér þjððernisstefnuna
Þa9 getur átt eftir að skapa þeim vandamái síðar
HVORT TVEGGJA getur
verið til um að þjóðernisstefn
an sé síðasta vígi misindis
manna eins og dr. Johnson seg-
ir. Hún er sannarlega mjög
vinsælt hjálpargagn kommún-
ista, sem vilja reyna að afla
sér viðunandi skerfs almenns
fylgis. Rúmenar eru gleggsta
dæmið um þetta síðan Stalín
leið.
í meira en þrjú ár hafa
rúmenskir kommúnistar unnið
markvisst að því í kyrrþey, að
losna við að vera háðir Rúss-
um, eins og þeir áður voru» og
hafa haldið fram, að tilraun
Rússa til að takmarka aihliða
þróun rúmensks efnahagslífs
sé í beinni andstöðu við hags-
Rúmeníu. Og mótþróinn hefir
svarað kostnaði. Rússneskir
leiðtogar, — fyrst Krustjoff og
síðar Breshneff — hafa látið
sér sjálfstæði Rúmena lynda,
hvað sem Þeim kann svo að
hafa fundizt um það svona
muni Rúmeníu. Mótþróinn hef
ekki verið útskúfað úr herbúð-
am kommúnista, eins og Júgó-
slövum var áríð 1948. Rússar
og Kínverjar sýna þeim báð-
ir fulla virðingu, sjálfræði
þeirra er viðurkennt og hlut-
Ieysi þeirra í deilunum milli
Rússa og Kínverja er virt.
Með því að verja þjóðarhags
muni hafa rúmenskir kommún
istar ennfremur áunnið sér
stuðning þjóðarinnar — eða
að minnsta kosti viðurkenn-
ingu — í ríkara mæli en þeir
hefðu nokkum tíma getað gert
sér vonir um með öðrum hætti.
FLOKKSÞING kommúnista
var háð i Búkarest dagana 19.
—24. júlí og þar héldu rúm
inskir leiðtogar áfram að
idnna að Því að treysta tengsl
in mílli ríkisstjórnar sinnar og
rúmenskrar þjóðernisstefnu.
Ríkið og þjóðin var lýst óhjá
kvæmilegur grundvöllur upp-
byggingar sósíalistaþjóðfélags
og nýja stjómarskráin talin
nppfylling „aldagamals draums*
vinnandi manna í Rúmeníu.
Rúmenski kommúnistaflokk-
arinn var einnig talinn heima
ilið fyrirbæri i alla staði
'lafni hans var breytt úr
verkamannaflokki í kommún-
staflokk. Þetta átti að treysta
•ætur hans með þvi að tengja
hann á þann hátt kommúnista
flokknum, sem starfaði fyrir
stríðið. Sérstaða flokksins var
undirstrlkuð enn frekar með
því, að titla leiðtogann, Ceaus-
escu, á annan hátt en annars
staðar tíðkast í heimi komm
únista. Ennfremur var skýrt
fram tekið, að flokkurinn væri
engum skuldbundmn.
Ceausescu drap á tengsíin
rnilli rúmenskra sósíalista og
Engels á ámnum milli 1880 og
1890. Með þessu var á hárfín
an hátt gefið til kynna, að
marxismi Rúmena væri runn
inn beint úr hinni uppruna
legu lind, en ekki gegnum
rússneska síu. Ceausescu
sneyddi alveg hjá aðstoð rauða
tiersins við að gera Rúmeniu
Nicolae Ceausescu
að kommúnistaríki á árunum
1944 og 1945.
VERA MÁ, að hin eindregna
tilraun ti-1 að gefa flokknum
blæ þjóðlegheita og ættjarðar
ástar hafi stuðlað að aukinni
einingu í efstu röðum hans.
Einingin kann að vera minni
en hún sýnist og hafa verður
þá staðreynd í huga, að skap-
höfn Rúmena er Þann veg far-
ið, að sennilega gengur þeim
betur að leyna ágreiníngi en
sumum hinna salvnesku ná-
granna þeirra, sem örlyndari
era. Engu að síður virðist
rúmenski kommúnistaflokkur-
inn vera sérlega laus við sundr
ungarorð og þau stríðandi öfl,
sem ævinlega virðast á kreiki
meðal flestra annarra evrópskra
kommúnistaflokka.
Líðnir era aðeins fjórir mán
uðir frá láti hins gamia flokks
leiðtoga, Gheorghiu-Dej, og
vald mannanna, sem tóku sam
an höndum átakalaust og með
árangri við fráfall hans, hlaut
örugga staðfestingu á flokks-
þinginu um daginn. Þeir lýstu
fjálglega hollustu sinni við
sameiginlega forustu. Ákæðinu
nýja um, að enginn raegi gegna
nema einu aðalstarfi, er efa-
laust ætlað að koma i veg fyr
ir að of mikið vald safnist i
hendur eins manns. Samt mun
sjö manna ráðið, sem kemur t
stað gömlu flokksstjórnarinnar
og á að koma daglega saman,
auðvelda mjög hinum fámenna
hópi forastumanna að hafa
traust tök á sameiginlegu
valdí.
GÓÐUR árangur veldur í
raun og veru mestu um ein-
ingu rúmenskra kommúnista.
Þeir hafa sannað áþreifanlega,
að land þeirra, sem var efna
hagslega vanþróað en er auð-
ugt frá náttúrannar hendi, get
ur þróað stan eiginn alhliða
iðnað sjálft. Þeir hafa aflað
sér nýjustu og beztu tækja lil
iðnaðar, jöfnum höndum frá
auðvaldsríkjum og kommúnista
ríkjum. Á áranum 1960 151
1965 náðu þeir 14,4% árlegri
aukningu iðnaðarframleiðslunn
ar, en Það er mjög eftirtektar
verður árangur. Þeir eru
staðráðnir í að treysta fram-
farirnar og efla á næstu fimm
áram. Áætluð iðnaðaraukning
er mikil, enda þótt hún sé
naumast eins ör og áður.
Með þessu er sagan þó
ekki ÖU sögð. Rúmenum virð
ist hafa heppnazt að ná hinni
öru iðnaðaraukningu án þess
að þeim hafi orðið verulegt
mein að vindhöggum og mis-
tökum fyrirframáætlunar sam
stjórnar, en þau ala nú á heift
úðugum deilum í flestum öðr
um löndum kommúnista. Þetta
kann að nokkra að eíga rætur
að rekja til þess, að rúmenskt
efnahagslíf er ekki enu komið
á það margbreytnistig, þar
sem hið fastmótaða, einstjórn
aða áætlunarkerfi virðist valda
mestum örðugleikum. Einnig
getur nokkru ráðið, að Þeir
virðast framkvæma áætlunar-
gerð sína af meíri almennri
skynsemi og sveigjanleika en
aðrar kommúnistaþjóðir. Svo
mikið er vist, að í Rúmeníu
virðist enginn (enn) hafa á-
hyggjur af hagnaðarhvötinni og
aukning einstjómarinnar virð
ist einmitt aðalkrafa dagsins.
ÞRÁTT fyrir allt eru ongar
horfur á að Ceausescu og fé-
lagar hans láti velgengnina
stíga sér til höfuðs. Þeím
hefur að vísu orðið vel ágengt,
en óleyst viðfangsefni blasa
hvarvetna við. Framfarirnar
eru enn litlar í landbúnaðinum.
Samyrkjan var knúin fram
hlífðarlaust fyrir fjórum órum,
en hefur ekki enn svarað
árangri. Á næstu fimm árum
er framleiðslutakmarkið mun
hófsamara en áður, en áætluð
fjárfesting nemur 60%. Lífs-
kjör hafa breytzt áþreifanlega
til batnaðar, en fólk, sem
fengið hefir forsmekk velsæld
ar, kann að heimta hástöfum
meiri og örari aukningu henn
ar en ríkistjómín vill eða er
unnt að láta í té. Á sama hátt
kunna rithöfundar og lista-
menn, sem fengið hafa nokkru
slakari tauma en áður, að
verða stjórninni óþægari Ijáir
í þúfu en þeir hafa til þessa
orðið.
í stuttu máli sagt kann svo
að fara, að Rúmenar komist
að raun um, að þjóðræknin ein
nægir ekki. Góður árangur
þeirra við að treysta efnahags
líf sitt og auka pólitískt sjálf-
stæði gagnvart leiðtogunum i
Moskvu kann að verða öfund
arefni annarra kommúnista-
stjórna, sem hafa af ýmsum á-
stæðum (landfræðilegum, sögu
legum eða efnahagslegum) orð
ið að fara sér til muna hægar
við hagnýtingu sundrungarafl-
anna í hinu gamla heims-
veldi Stalíns. En þegar að Því
Framhald á bls. 12