Morgunblaðið - 22.01.1984, Qupperneq 8

56
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JANtJAR 1984
Kvenfélagið Hringurinn 80 ára
Óskadraumurinn nýr barna-
spítali á Landspítalalóð
Kvenfélagið Hringurinn verður 80 ára í vikunni, stofnað
26. janúar 1904. Framlag þessa fámenna kvennahóps til
samfélagsins er orðið ærið á þessum 80 árum. Nú síðustu
áratugi við uppbyggingu barnaspítala í landinu og enginn
bilbugur á konunum í þeim efnum. Nú á afmælinu leggja
þær til dýrmæt tæki á nýja gjörgæzludeild og nýburadeild og
óskadraumur þeirra er nýr barnaspítali á lóð Landspítalans. I
tilefni af afmælinu gengum við á fund Sigríðar G. Johnson,
formanns félagsins, sem fræddi okkur um sögu þess og
verkefni.
Tildrögin að stofnun þessa
merka kvenfélags fyrir 80 árum
voru þau að Kristín V. Jacobson,
sem var formaður þess fyrstu 40
árin, veiktist í Danmörku og
þurfti að fara á spítala. Hún var
sjálf vel efnum búin, og nú varð
henni Ijóst að erfitt er að vera
veikur en ennþá erfiðara að vera
veikur og hafa enga peninga, sagði
Sigríður er hún var innt eftir upp-
hafi félagsskaparins. Kristín
strengdi þess heit að ef hún fengi
heilsu, þá mundi hún reyna að
hjálpa sjúkum. Eftir að hún kom
heim gekkst hún fyrir stofnun
Kvenfélagsins Hringsins með 45
íslenzkum konum. Fyrsta árið var
þetta félagsskapur þar sem kon-
urnar fengu taekifæri til að hittast
utan heimilis og kynnast. En strax
á öðru ári byrjuðu þær að veita
sængurkonum aðstoð með mjólk-
urgjöfum og barnafatnaði. En á
þeim árum var mikil fátækt og ör-
birgð í bænum. Á þessum árum
var berklaveikin líka mikill vá-
gestur hér á landi. Konurnar sáu
þar mikilvægt og verðugt verk-
efni. Þær ásettu sér að styrkja eft-
ir megni fátæka berklasjúklinga
með greiðslu á sjúkrakostnaði
þeirra og stofnuðu sérstakan sjóð,
„Líknarsjóð Hringsins", sem enn
er í raun starfandi sem Barnaspít-
alasjóður Hringsins og renna allar
tekjur aðrar en félagsgjöld óskert-
ar til hans. En eftir að berkla-
varnarlögin komu til fram-
kvæmda 1921, tók ríkið að sér að
greiða allan legukostnað berkla-
sjúklinga og þarmeð í raun fallinn
grundvöllur undan þeirri starf-
semi Hringsins og líknarsjóðsins í
því formi.
vera á stofum með fullorðnum
sjúklingum. Ekki hefur verið setið
við orðin tóm. 1957 var opnuð
barnadeild í gamla Landspítalan-
um og bjuggu Hringskonur hana
að öllum húsbúnaði, gáfu rúm,
sængurfatnað og annað sem til
þurfti. Þegar Barnaspítali Hrings-
ins var svo tekinn í notkun í nú-
verandi mynd 1965 í nýrri bygg-
ingu spítalans, lögðu Hringskonur
til hans 10 millj. króna. En þær
höfðu allan tímann átt fulltrúa í
byggingarnefndinni. Öðrum merk-
um áfanga var náð þegar geðdeild
barna var opnuð 1971 í leiguhús-
næði við Dalbraut, þar sem
Hringskonur lögðu á sama hátt
sem fyrr fram allan húsbúnað og
Þrír formenn Hringsins. Núverandi formaður, Sigrfður G. Johnson, Sigþrúður Guðjónsdóttir og Ragnheiður Einars-
dóttir, sem hvor um sig voru formenn félagsins í 10 ár. ijósm. Ól. K. Mag.
Ófáar gjafír hafa Hringskonur afhent í þágu velferðarmála, sjúkra barna og
til barnaspítala. Nú síðast í haust afhenti formaðurinn, Sigríður Johnson,
yfírlækni geðdeildar barna, Páli Ásgeirssyni, fé til húsgagnakaupa fyrir
deOdina.
Hringskonur koma saman einu sinni í viku f hinu vistlega félagsheimili
þeirra á Ásvallagötu 1, og vinna þá muni á basarinn, sem er ein af fjáröflun-
arleiðunum.
Ekki létu Hringskonur þó deig-
an síga. Nú lögðu þær allt kapp á
að koma upp hressingarhæli fyrir
berklasjúklinga, sem voru að ná
sér. Haustið 1926 byggðu þær slíkt
hressingarhæli í Kópavogi og var
þar rúm fyrir 26 sjúklinga, auk
starfsfólks. Læknir hælisins,
Helgi Ingvarsson, þáverandi að-
stoðarlæknir á Vífilsstöðum, kom
daglega gangandi og síðar á hjóli
eftir að hann hafði efni á að kaupa
sér það, til að annast sjúklingana
og tók ekki eyri fyrir. Þetta var
fyrsta hressingarhæli landsins og
ráku Hringkonur þáð til 1939, en
gáfu þá ríkinu Kópavogshæli
ásamt öllum innanstokksmunum
og tækjum. Það var síðar notað
fyrir holdsveikraspítala og nú er
það sem kunnugt er heimili fyrir
vangefna. En frá 1931 ráku
Hringskonur búskap á staðnum í
17 ár eða þar til ríkið keypti jörð-
ina af þeim 1948, og gerðu það svo
myndarlega að ágóði var af bú-
rekstrinum.
Nú var aftur komið að þátta-
skilum í starfseminni. Þótt ákveð-
ið væri að verja áfram vöxtum af
ákveðinni upphæð til aðstoðar
berklasjúklingum, sem þyrftu
hjálpar við, ákváðu þær að beita
sér fyrir því að koma upp barna-
spítala. Þörfin var mikil, því börn
sem þurftu á sjúkrahús urðu að
tækjakost. En þar er rúm fyrir 11
börn á legudeild og 8 í dagdeild.
Áfram hafa þær haldið að safna
og leggja fram fé vegna sjúkra
barna. Auk tækja og húsgagna til
barnaspítalans hafa þær fært öðr-
um aðilum háar upphæðir, svo
sem barnaheimilinu í Sólheimum í
Grímsnesi , Trönuhólaheimilinu í
Breiðholti og skóla blindra og
sjónskertra í Reykjavík, veitt
styrki til starfsfólks til fram-
haldsmenntunar o.fl. Og nú á
áttræðisafmælinu ætla þær að
gefa tæki að verðmæti hálfa aðra
milljón í gjörgæzludeild á barna-
spítalanum og nýburadeild.
En markmiðið er sem fyrr
barnaspítalabygging, segir Sigríð-
ur Johnson og skýrir það mál:
„barnaspítalinn, sem nú er í notk-
un í Landspítalanum, var upphaf-
lega ætlaður fyrir allt aðra starf-
semi og þykir óhentugur. M.a. eru
þar engin tök á að leyfa sjúkling-
um að vera undir berum himni.
Húsnæðið er á 2. og 3. hæð og
engar svalir. En barnaspítali þarf
að sjálfsögðu að hafa rými fyrir
öll sjúk börn innan stofnunarinn-
ar og vera í nánu samhengi við
fæðingardeildina. Þar þarf einnig
að vera til húsa geðdeildin, sem er
í bráðabirgðahúsnæði inni á
Dalbraut. Húsnæðið sem barna-
Hringskonur hafa alltaf brugðið fyrir sig leiklistinni. Fluttu leikrit f bænum í
upphafi og skemmta enn sjálfar á árshátfðum. Hér eru 5 þeirra í hlutverkum.
Frá vinstri: Þóra Þórðardóttir, Erla Tryggvadóttir, Agnes Jóhannsdóttir,
Ingigerður Karlsdóttir og Kristjana Brynjólfsdóttir.
spítalinn er i nú, kæmi þá í góðar
þarfir fyrir aðra starfsemi Land-
spítalans. Framtíðardraumur
okkar Hringskvenna er sá, að
sjúkrahús fyrir öll börn, andlega
og líkamlega sjúk, verði reist á
Landspitalalóðinni. Þá veit ég að
sá kraftur sem býr í brjóstum fé-
lagskvenna eflist til dáða. f von og
vissu um að stjórnvöld leggi þessu
máli lið hið allra fyrsta höldum
við Hringskonur áfram fjáröflun
af fullum krafti. Er það raunar
ekki sjálfsögð krafa að búið sé sem
bezt að yngstu kynslóðinni í þessu
allsnægtaþjóðfélagi?
Drjúg og hugvit-
samleg fjáröflun
Nú hlýtur maður að velta því
fyrir sér hvernig svo fáar konur
hafa farið að því að afla fjár til
allra þeirra góðu verka sem þær
hafa unnið. Á félagaskrá eru ekki
nema 250 konur. Meðalaldur er
hár og margar þeirra búnar að
skila löngu og miklu starfi. Fyrir
80 árum var strax byrjað af mikl-
um krafti, gengizt fyrir skemmt-
unum, hlutaveltum og bösurum og
þóttu árlegar leiksýningar
Hringsins ein hin besta skemmtun
sem völ var á í bænum. En kon-
urnar léku sjálfar og fóru bæði
með karl- og kvenhlutverk. Löngu
seinna voru slíkar leiksýningar
aftur teknar upp á árshátíðum fé-
lagskvenna við mikinn fögnuð. En
Sigríður segir að árshátíðir séu
mjög vel sóttar og alltaf tilhlökk-
unarefni. Fimmta hvert ár bjóða
konurnar eiginmönnum sínum
með á skemmtunina. Eins fara
þær árlega í skemmtiferð, í fyrra í
þriggja daga ferð til Flateyjar, ár-
ið áður til Skotlands og nú hyggja
þær á ferð til Parísar. Svo að