Morgunblaðið - 22.01.1984, Side 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 1984
61
Folaklsmerar undan Stokkbólma-
Raud 618 í haga í Stokkhólma. Svo
sem sjá má er rauðblesótti liturinn
algengur í afkomendum Rauðs, og
tveir af kunnustu stóðhestunum
undan honum eru rauðblesóttir, þeir
Elgur %5 frá Hólum og Hóla-Blesi,
sem raunar hefur nú verið vanaður.
Brúnn stóðhestur undan Stokk-
hólma-Rauð með hryssum sfnum
og folbldu m í stóðinu í Stokk-
hólma síðastliðið sumar.
Hluti af stóði Halldórs í Stokkhólma. Miðsitjuskarð í baksýn.
Gullsmiður og bóndi
— Margir hafa velt því fyrir sér,
hvort þú værir ekki á rangri hillu
í lífinu sem gullsmiður. Sérðu ekki
eftir þeim tíma sem þú getur ekki
verið með hrossunum eða stendur
gullsmíðin undir áhugamálinu?
„Ég ákvað það þegar sem ungur
maður, að verða ekki bóndi eins og
faðir minn og bræður, fara ekki á
bændaskólann á Hólum, heldur
leita annað. Mér fannst einhvern
veginn ekki sem athafnaþrá minni
yrði fullnægt með því að ganga
hinn hefðbundna veg íslenskra
bænda, þótt ég vilji síst af öllu
lasta þá, sem það gera. Ég fór því
suður, vann um skeið við hitt og
þetta, svo sem á togurum og í
byggingarvinnu, en lærði síðan
gullsmiði. Ég hef haft afskaplega
gaman af því starfi, en það er hins
vegar rangt, að það standi undir
hestamennskunni hjá mér. Ég hef
alltaf grætt á hrossunum frekar
en hitt, og ef allt væri skoðað er
það líklega bóndinn sem hefur
greitt með gullsmiðnum, þó lík-
lega hefðu báðir komist vel af.
Gullsmiðurinn og hestamaðurinn
eru tveir menn, en þeir eru perlu-
vinir.“
— Og þú hefur ekki aðeins alið
upp og selt þín eigin hross, heldur
einnig verslað með hross í stórum
stíl, innanlands sem utan.
„Já, ég hef verslað með þúsundir
hrossa um árin, og þótt ég segi
sjálfur frá, þá minnist ég þess
ekki að menn hafi séð eftir við-
skiptum mínum eða þurft að
kvarta yfir þeim. — Öðru nær, þá
hef ég oft komið hrossum í verð
fyrir bændur, sem hafa verið í
vandræðum með að losna við
hesta sína.
Fyrir nokkrum árum kom Ing-
ólfur Jónsson á Hellu til dæmis til
mín og sagði mér að fyrir austan
fjall væru bændur með tugi hesta,
sem þeir þyrftu að selja. Bað hann
mig um að aðstoða við þetta, en
ekki leist mér á það, satt að segja.
Svo fór þó, að Ingólfur fékk mig til
að fara austur og hitta Grím
Thorarensen, kaupfélagsstjóra á
Hellu, vegna þessa máls. Grímur
tók mér vel. Ég hafði aldrei séð
hann áður, en hann var mikill
ágætismaður. Sagði ég honum er-
indi mitt, ég hefði verið sendur til
hans, en áhugi minn væri tak-
markaður. Að vísu gæti ég selt
hesta til Danmerkur og Þýska-
lands. Ég keypti hestana af bænd-
um með þriggja mánaða greiðslu-
fresti. Síðan þurfti ég að þjálfa þá
í nokkrar vikur til þess að þeir
yrðu góð söluvara og svo þurfti ég
að bíða eftir því að kaupandinn
kæmi til landsins og selja þá út
gegnum Sambandið með 3ja mán-
aða greiðslufresti sem stæðist
sjaldnast, víxillinn félli hjá mér
við bóndann, ef ég greiddi hann
ekki á réttum degi, þá fengi ég
ekki vinnufrið fyrir formælingum
og svívirðingum. „Ég skil þig vel,“
sagði Gímur. „Þetta er ekkert
vandamál. Hér eru það bændurn-
ar sem eiga kaupfélagið, en ekki
kaupfélagið bændurna. Þú mátt
kaupa alla hesta hérna fyrir aust-
an fjall, sem þér líst á og skrifa þá
hjá kaupfélaginu. Svo gerir þú upp
við mig þegar þú ert búinn að fá
þá greidda. Hestarnir seljast ekki
í haganum, þú getur selt þá. „En
þetta gekk vel. Eg átti bíl, sem tók
12 hesta og ég keyrði hann sjálfur.
Þá var enginn vandi að kaupa
góða hesta fyrir austan, en það
versnaði með hverju árinu sem
leið. Það endaði með því að ég fór
af stað á morgnana klukkan 6 og
kom ekki aftur fyrr en 12 á kvöld-
in, en þó var ég aðeins með tvo
hesta á bílnum, en samt var nógur
markaður."
Of mörg
miðlungshross
— Víkjum aftur að hrossarækt-
inni. Hver er staða hennar nú hér
á landi að þínum dómi?
„Þvi miður, þá er ræktunin illa
á vegi stödd að mínu viti. Það er of
lítið um mikla gæðinga, að vísu
fækkar einnig mjög lélegum
hrossum, en miðlungshrossin ráða
nú öllu. Þau eru orðin einkenni á
íslenskri hrossarækt í dag, með
aðeins fáum heiðarlegum undan-
tekningum. Það kann að vera erf-
itt að gera grein fyrir því í stuttu
máli, hvað veldur þessu, en mik-
ilvægt i þvi sambandi er þó, að
alltof lítill gaumur er gefinn að
stofnrækt, heldur er öllu blandað
saman. Það er ekki nóg að keyra
með graðhestana landshorna á
milli og setja undir þá merar, það
er ekki ræktun, jafnvel þótt bæði
hestur og hryssur séu prýðishross.
Það þarf að velja saman kynbóta-
hross með tilliti til erfða og eigin-
leika, ná fram kynföstum stofn-
um, sem síðan er ræktað út frá.
Það er ræktun, og það er það sem
er verið að gera erlendis með ís-
lenska hestinn, svo sem í Þýska-
landi. Hér er þetta of lítið gert,
enda stefnan ekki á stofnrækt um
þessar mundir, en þó vil ég endur-
taka að heiðarlegar undantekn-
ingar eru til. Sérstaklega vil ég
nefna það merka starf, sem unnið
er að í Kirkjubæ á Rangárvöllum.
Sigurður Haraldsson í Kirkjubæ
er tvímælalaust einn mesti kunn-
áttumaður á sviði hrossaræktar
hér á landi nú og þó vantar mikið
á þar ennþá, enda lítill skilningur
á slíku starfi hérlendis. Svo eru
einnig til góð hross í Kolkuósi,
Svaðastöðum og víðar, en það er á
of fáum stöðum á landinu. Enda
varla von á góðu þegar meira er
horft á tamningu en hæfileika á
löngu árabili."
Notaður sem Grýla
á bændur
— Ef við ræðum aðeins aftur
um bú þitt á Stokkhólma, hefur þú
ráðsmann þar nyrðra?
„Já, ég hef ráðsmann á jörðinni,
sem þar býr eigin fjárbúi, en gætir
um leið hrossanna fyrir mig. Ég er
því vel settur, þó ég búi hér syðra,
en sannleikurinn er þó sá, að
Stokkhólmi hentar afar illa fyrir
stóðbú, vegna þess hve landkostir
eru takmarkaðir og vegna þess að
það flæðir yfir allt landið úr Hér-
aðsvötnum á vetrum.
Ég hef því hvað eftir annað
reynt að ná mér í aðra jörð á þess-
um slóðum, til kaups eða leigu, en
það hefur aldrei gengið. Þess hef-
ur verið vandlega gætt af bænd-
um, að ég fái ekki jörð þarna, enda
er ég víst helvítis gullsmiðurinn
að sunnan í augum margra þarna,
þótt ég sé fæddur og uppalinn í
Stokkhólma og eigi þar bú eins og
hver annar bóndi. Þetta hefur mér
óneitanlega sárnað, og þetta hefur
jafnvel gengið svo langt að ég er
notaður sem eins konar Grýla á
bændur á þessum slóðum, og eng-
inn kæmist upp með að leigja mér
eða selja jörð, jafnvel þótt vildi. —
Þetta hefur reynst mér erfitt, en
þó er það hugarfar, sem hér býr að
baki, mun alvarlegra en að því
marki sem málið snýr að mér,
þetta er eitt dæmi af mörgum,
sem sýna vanda islenskra bænda í
hnotskurn, því miður, og að því
leyti er þeirra vandi stærri en
minn.“
Framtíðin að
hluta leyndarmál
— Að lokum langar mig að
spyrjast fyrir um framtíðar-
áformin. Mun heyrast mikið frá
Stokkhólmabúinu i íslenskri
hrossarækt á næstunni?
„Það er ekki mitt að segja til um
það, en ég vona þó að svo verði. Ég
á núna til dæmis sex vetra grað-
hest undan Stokkhólma-Rauð,
sem ekki er minni hestur en hann
var og að auki á ég fjóra unga fola
undan honum, alla óvanaða. Þess-
ir hestar eiga eftir að koma
eitthvað við sögu, en þó eru þeir
varla framtíðarstóðhestar hjá
mér, vegna of náins skyldleika við
hryssurnar. — Ég vék svo hér fyrr
að nokkrum hvítum hrossum af
gamla Stokkhólmastofninum, sem
ég er að rækta, og svo er eitt og
annað i bígerð, og vonandi mun
eitthvað af því sæta talsverðum
tíðindum, þegar þar að kemur. Ég
kýs á hinn bóginn að segja sem
minnst um það núna, framtíðin er
að hluta til leyndarmál hjá mér
eins og er.“
— AH
Enn eru nokkur sæti laus á Blindflugsnámskeið sem hefst
föstudaginn 10. febrúar og stendur í 8—10 vikur. Aætlaöur
fjöldi kennslutíma er 180 klst.
Kennt veröur 4 kvöld vikunnar og auk þess annan dag helgár-
innar. Kennt veröur í kennslustofu Hótels Loftleiöa.
Kennarar:
• Frosti Bjarnason — talviöskipti, mors.
• Guörún Magnúsdóttir — veðurfræði.
• Haraldur Baldursson — sigllngafræöi, flugeölisfræöi.
• Kári Guöbjörnsson — flugreglur, flugumferöarþjónusta.
• Þorgeir Magnússon — fjarskiptatæki, flugmælitæki.
• Verö = kostnaður/nemendafjölda.
Upplýsingar hjá Haraldi í sima 42491 og hjá Flugskótanum hf.
FRAM
TÖLVUSKÓLT
Tölvunámskeið
Tölvur og notkun þelrra eru líklegar til aö breyta lífi nútíma-
mannsins á hinni komandi „upplýsingaöld". Á íslandi er þessi
þróun óhjákvæmileg og munu tölvur tengjast í æ ríkara mæli
okkar daglega lífi og líklega örar heldur en okkur grunar. Tölvur
eru fyrst og fremst vélar sem viö þurfum aö læra aö umgang-
ast, bæði sjálfra okkar vegna og jafnframt til þess aö þær
komi okkur aö sem mestu gagni. Markviss tölvufræösla er
nauösyn í þjóöfélagi nútímans, því tölvuþekking er í vissum
skilníngi lykill aö framtíöinnl.
Markmiö tölvuskólans FRAMSÝN er aö veita sem besta
fræöslu og tilsögn um tövlur og meöferö þeirra. Skólinn býöur
úrval námskeiöa á ólíkum sviöum tölvunotkunar.
Námskeiö skólans henta öllum starfs- og aldurshópum, jafnt
byrjendum sem og þeim er lengra eru komnir, því FRAMSÝN
býöur einnig framhaldsnám.
Námskeiöum skólans er skipt í eftirfarandi þrjá megin flokka:
Almenn grunnnámskeiö:
Á þessum námskeiöum eru kennd almenn undirstööuatriði í
tölvunarfræöum.
Forritunarnámskeiö:
Á þessum námskeiðum er kennd notkun mismunandi forritun-
armála og hjálpartækja sem notuö eru við lausnir tölvuverk-
efna.
Notendanámskeiö:
Á þessum námskeiöum er kennd notkun mismunandi notenda-
forrita og hagnýting þeirra í verki.
Ný námskeið að hefjast
Ný námskeiö munu hefjast í byrjun febrúarmánaöar og er
innritun þegar hafin.
Nánari upplýsingar fást í sima 91-39566 alla virka daga milli
klukkan 13.00 og 18.00.
Tölvunám er fjárfesting í framtíó þinni.
Framsýn — Tölvuskóli — Tölvuleiga. Síöumúli 27. Pósthólf 4390,124 Reykjavík, sími: 91-39566