Morgunblaðið - 24.02.1984, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1984
NÝJUNGAR í TANNVIDGERÐUM
Verða tannskemmdir
brátt úr sögunni?
Verða tannskemmdir úr sögunni um næstu alda- I skemmdir úr sögunni og fólk missi varla tennur
mót? Ef spádómar bandarískra heilbrigðis- sínar nema afvöldum slysa. Við birtum hér grein
yfirvalda rætast má gera ráð fyrir því að eftir sem birtist í Herald Tribune um nýjungar í bar-
rúman hálfan annan áratug verði flestar tann_ | áttunni gegn þeim félögum Karíusi og Baktusi.
Bandarísk heilbrigöisyfirvöld
eru núna farin aö spá því,
aö þegar í kringum næstu
aldamót — þaö er aö segja eftir
aöeins hálfan annan áratug —
veröi tannskemmdir hjá börnum
og ungmennum svo aö segja alveg
úr gögunni, vegna þeirra framfara í
tækniþróun innan tannlækninga,
sem átt hafa sér staö aö undan-
förnu. Þar kemur ekki hvaö sízt til
mun víötækari notkun á ýmsum
uppfinningum, sem þegar hafa litiö
dagsins Ijós, svo og flúorblöndun
drykkjarvatns.
Viö lok ársins 1983 haföi þannig
verið skýrt opinberlega frá ekki
færri en sex til sjö nýjum, veiga-
miklum og hagkvæmum aöferðum
í tannlækningum, sem á því eina
ári höföu komiö fram viö vísinda-
legar rannsóknir á orsökum tann-
skemmda. Þarna er um aö ræöa
nýjungar, sem meöal annars fela í
sér, aö borin hafa veriö kennsl á
þaö gen sem sér um myndun
tannglerungsins — en meö þeirri
uppgötvun opnast svo aftur mögu-
leg leið til aö ná tökum á lífefna-
fræöilegri framleiöslu þessa gens
— og einnig ný notkun á leisigeisl-
um í tilraunaskyni viö aö koma í
kring endurkrystöllum kalksalt-
anna í beinvef skemmdra tanna.
ÖRT MINNKANDI
TANNSKEMMDIR
Þessar nýtilkomnu aöferöir í
tannlækningum ættu, ásamt meö
víötækri notkun vissra flúorsam-
banda, sem borin eru beint á viö-
kvæmustu staöina á tannfletinum,
svo og meö notkun plast-skænis
til varnar glerungnum, aö geta áö-
ur en langt um líöur svo til algjör-
lega stöövaö tannskemmdir hjá
fólki innan fimmtugs, aö sögn heil-
brigöisyfirvalda.
„Það hefur oröiö hreinasta bylt-
ing á sviöi vísindalegra rannsókna
á eöli tannskemmda, í tækniaö-
feröum viö tannviögeröir og í meö-
ferö tannsjúkdóma, en allt þetta
hefur á síöasta áratug leitt til svo
góös árangurs í baráttunni viö
tannsjúkdóma, aö framfarirnar
veröa beinlínis aö kallast stór-
kostlegar," segir dr. Harald Löe,
en hann veitir forstööu Rann-
sóknastofnun Bandaríkjanna í
tannsjúkdómum í borginni Beth-
esda í Maryland-fylki.
„í fyrsta skipti í sögu mannkyns-
ins,“ sagöi dr. Harald Löe, „eru
menn farnir að veröa varir viö
minnkandi tannskemmdir hjá
fólki.“ Hann bætti því viö, aö hann
byggist fastlega viö því, aö
„tannmissir myndi veröa oröiö
sjaldgæft fyrirbrigöi undir lok
þessarar aldar."
Áriö 1945 var í fyrsta skipti haf-
izt handa viö aö flúorbæta drykkj-
arvatn manna í Michigan-fylki í
Bandaríkjunum, en þaö var þá gert
í tilraunaskyni. Sú aögerö hefur
svo leitt til þess, aö þaö hefur
dregiö alveg stórkostlega úr
tannskemmdum hjá íbúum fylkls-
ins, aö því er varöar tannskemmdir
en þaö á alveg sérstaklega viö um
unga fólkiö. Auk flúorblöndunnar á
drykkjarvatni var samtímis hafizt
handa viö alhliöa vísindarannsókn-
ir á orsökum og eðli tannskemmda
yfirleitt, sem svo hafa leitt til þess,
aö fundnar hafa veriö upp nýjar
aðferðir til aö vernda tennurnar
gegn skemmdum, og má í því
sambandi nefna húöun tannanna
meö örþunnri plasthimnu.
Aö því er séö veröur af banda-
rískum heilbrigöisskýrslum, hefur
meira en einn þriöji hluti banda-
rískra ungmenna alls engar tann-
skemmdir nú á dögum, og á síö-
asta áratug hafa tannskemmdir
hjá unglingum i * sautján ára
aldri og hjá börnum minnkaö um
allt aö helming.
„Þetta eru alveg frábærar fram-
farir,“ sagöi dr. Löe. Hann nefndi
einnig, aö þessi bætta tannheiisa
sparaöi Bandaríkjamönnum meira
en tvo milljarða dollara árlega í
viögerðarkostnaö á tönnum, ef
miöaö er viö næsta áratug á und-
an.
Á meðal þeirra ástæöna, sem
einkum hafa leitt tii batnandi
ástands í heilbrigði tanna hjá
Bandaríkjamönnum, tiltekur dr.
Löe meöal annars auknar fjárveit-
ingar hins opinbera til almennrar
heilsugæzlu, meiri aögæzlu for-
eldra yfirleitt meö tannheilbrigöi
barna sinna, svo og aögeröir af
hálfu bandarískra skóla til aö
temja börnum aö gæta tannanna
betur og varast tannskemmdir. Þá
nefnir hann einnig þaö átak, sem
sérstakir hópar innan þjóöfélags-
ins hafa gert til aö verjast tann-