Morgunblaðið - 28.03.1984, Blaðsíða 6

54
MORGUN&LAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. MARZ 1984
MótS8tjórnarmenn, fremri röA frá vinstri: Jón Böóvarsson, Jóhann Þórir Jónsson, Páll
Jónsson. Aftari röð: Páll Vilhjálmsson, Högni Torfason, Eiríkur Alexandersson, Halldór
Ingvason, Jón G. Briem.
Mótsstjórn 11. Reykjavíkurskákmótsins, sitjandi frá vinstri: Þráinn Guömundsson, Þor-
steinn Þorsteinsson, Gunnar Gunnarsson, Friöþjófur Max Karlsson, Guðbjartur Guðmunds-
son. Standandi: Trausti Björnsson, Kristinn Þorsteinsson, Sigurbergur Elentínusson. Á
myndina vantar Einar H. Guðmundsson og Ólaf H. Ólafsson.
Blómlegt skáklíf á íslandi
Skák
Gunnar Gunnarsson
Ekki fer á milli mála að skáklíf
á íslandi stendur nú með óvenju
miklum blóma. Koma hinna er-
lendu skákmeistara, sem sumir
hverjir eru hér enn að tefla, hefur
hleypt miklu lífi í skákstarfsemina
og örvað okkar menn til dáða enda
lét árangurinn ekki á sér standa.
Glæsileg frammistaða hinna ungu
íslensku skákmanna gefur okkur
góð fyrirheit um glæsta framtíð ef
svo heldur fram sem horfir. Þessi
skákbylgja sem nú gengur yfir
markar líka á vissan hátt tímamót
á fyrirkomulagi skákmóta hér á
landi.
Bankar og sparisjóðir hafa
löngum verið velviljaðir skák-
hreyfingunni og styrkt starfs-
emina á margan hátt, en þó ber
hæst hina 3 ríkisbanka: Lands-
bankann, Búnaðarbankann og Út-
vegsbankann.
Landsbankinn stofnaði fyrir
tveimur árum styrktarsjóð í því
skyni að styrkja annars vegar
unga skákmenn í skólum lands-
ins, og hafa þegar verið veittir
styrkir til nokkurra skákmanna
sem teflt hafa til úrslita í keppn-
inni „Skólaskák“ sem haldin er
um allt land og fer fram á vegum
Skáksambands íslands. Enn-
fremur hefur sjóðurinn þann til-
gang að styrkja þá skákmenn
sem hljóta alþjóðlegan- eða stór-
meistaratitil. Þegar Jóhann
Hjartarson verður útnefndur al-
þjóðlegur meistari í haust (eða
kannski stórmeistari), bíður
hans styrkur úr þessum sjóði.
Útvegsbankinn hefur gengist
fyrir árlegu jólahraðskákmóti
með þátttöku okkar fremstu
skákmeistara og veitt myndar-
leg verðlaun og notað um leið
tækifærið og styrkt Skáksam-
andið með veglegri fjárhæð. Síð-
ast en ekki síst réðist Búnaðar-
bankinn í það stórfyrirtæki að
halda hér alþjóðlegt skákmót í
nafni bankans. Mun Margeir
Pétursson hafa átt þá hugmynd
að notfæra sér komu nokkurra
skákmeistara hingað til lands til
keppni í Alþjóðlega Reykjavík-
urmótinu og efna til nokkurs
konar upphitunarmóts. Forráða-
menn Búnaðarbankans eiga
mikinn heiður skilið fyrir þetta
framtak, en eins og öllum er enn
í fersku minni heppnaðist það
mót ljómandi vel og varð bank-
anum til mikils vegsauka og
kynningar. Þetta framtak Bún-
aðarbankans er algjör nýlunda,
og í rauninni er þarna að rætast
gamall draumur skákáhuga-
manna og forystumanna, að
fjárhagslega öflug fyrirtæki
standi undir kostnaði við móts-
hald alþjóðlegra skákmóta hér á
landi.
Fyrirkomulag alþjóð-
legra skákmóta
Skáksamband íslands og Tafl-
félag Reykjavíkur stóðu sameig-
inlega að mótshaldi Reykjavík-
urmótsins sem heppnaðist mjög
vel og áhorfendur kunnu að
meta. En endanleg ákvörðun um
að halda þetta mót var ekki tek-
in fyrr en mánuði áður en mótið
byrjaði vegna mikillar óvissu um
hvort hægt yrði að útvega nægi-
lega mikið fjármagn til að
standa undir kostnaði við mótið.
f janúarmánuði voru margir
þess fýsandi að hætta við mótið
vegna þessarar óvissu.
Enn eitt nýmælið í skákstarf-
semi á íslandi átti sér svo stað í
Grindavík nokkrum dögum eftir
að Reykjavíkurmótinu lauk.
Tímaritið Skák, með ritstjórann
Jóhann Þóri Jónsson f farar-
broddi, efndi til fyrsta alþjóð-
lega skákmótsins utan Reykja-
víkur með þátttöku 5 útlendinga.
Nokkur félagasamtök á Suður-
nesjum bundust samtökum og
unnu sameiginlega að þessu
ásamt Jóhanni Þóri. Keppendur
gistu á hótelinu við Bláa lónið
sem kannski er að verða vinsæll
ferðamannastaður.
Enda þótt mörgum hafi þótt
nóg komið af skákkeppni 1 bili er
þetta framtak af hinu góða. Ef
slík keppni gæti örvað til frekari
skákiðkunar á Suðurnesjum um
leið og menn kynnast Suðurnesj-
um betur er tilganginum náð
með slíkri keppni.
Þegar margir leggjast á eitt
með framkvæmd slíkra móta er
eftirleikurinn auðveldur. Fram-
tíðarsýn forystumanna íslenskra
skákmanna er því sú, að við get-
um haldið hér árleg alþjóðleg mót
með þátttöku heimsfrægra
skákmeistara án þess að íþyngja
svo fjárvana félagasamtökum
eins og Skáksambandi fslands
eða Taflfélagi Reykjavíkur, sem
ekki fá einu sinni nægilegt fjár-
magn til að sinna brýnustu verk-
efnum við innlend verkefni.
Við eigum nú orðið góðan
kjarna af mönnum með sérþekk-
ingu á skipulagingu slfkra móta,
en þar er í mörg horn að líta.
Ræða þarf við og bjóða þekktum
skákmeisturum með nægum
fyrirvara, því þeir skipuleggja
þátttöku sína í mótum með
fnargra mánaða fyrirvara.
Takmarkið er því: Alþjóðlegt
Kcykjavíkurskákmót sem fastur
liður árlega undir stjórn Skák-
sambands fslands og Taflfélags
Reykjavíkur, sem veita alla að-
stoð við faglega vinnu við mótið
en mótið verði fjármagnað af
annaðhvort bönkum, hótelum,
Reykjavíkurborg eða öðrum aðil-
um.
Nýjar bækur um
kristileg máleftii
eftir Torfa Ólafsson
Fontana-bókaútgáfan í London
gefur út fjölda vasabrotsbóka, þar
af margar um kristileg málefni og
frá ýmsum sjónarhornum. Hér
verður getið fimm nýrra bóka,
sem allar eru athyglisverðar, hver
á sínu sviði, þvf að höfundar
þeirra aðhyllast mismunandi
kirkjudeildir.
Who Will Deliver Us? eftir Paul
Zahl verður fyrst fyrir mér. Hún
kom út skömmu fyrir sl. áramót.
Höfundurinn er sóknarprestur í
Biskupakirkjunni, fæddur og upp-
alinn í New York og nam guðfræði
bæði i heimalandi sínu og Eng-
landi.
Titill bókarinnar er tekinn úr
Rómverjabréfi Páls postula, 7, 24.,
og fjallar um friðþæginguna, að
Kristur frelsaði manninn með
fórnardauða sínum frá hinum ei-
lífa dauða. Sjálfur gat maðurinn
ekkert gert af eigin rammleik sér
til bjargar. Við þekkjum ofur vel
þau orð að Kristur hafi þjáðst og
dáið vegna synda okkar, en segja
þau orð nútimamanninum yfir-
leitt nokkurn skapaðan hlut?
Finnur hann nokkra syndabyrði
hvíla á sér? En þótt hann geri það
ekki, verður hinu ekki neitað, eins
og höfundurinn undirstrikar, að
maðurinn er hræddur, þreyttur og
þrúgaður og það kemur niður á
heilsu hans og heimilislífi. Streit-
an lamar hann, hann verður reiði-
gjarn og þunglyndur og finnur sig
ekki eiga neina von. Hjónabandið
er oft í molum og í vonleysi sínu
bindur maðurinn stundum endi á
líf sitt. En hver getur frelsað
hann, gefið honum nýja von og
lífshamingju? Það hefur Kristur
þegar gert með fórn sinni; maður-
inn er frjáls, endurleystur, en
hann gerir sér það bara ekki ljóst.
The Gospel from Outer Space eft-
ir Robert Short kom líka út rétt
fyrir áramótin. Höfundurinn er
Bandaríkjamaður og hefur áður
skrifað „The Parables of Peanuts",
„Something to Believe in“ og „A
Time to be Born — A Time to die“.
Hann ræðir um ævintýri nútíma-
mannsins, vísindaskáldsögurnar,
vísindakvikmyndirnar og mynda-
sögurnar, hvernig þær segi frá
góðum og vitrum gestum utan úr
geiminum, sem komi til að hjálpa
mönnum sem eru niðursokknir í
að arðræna og drepa hverjir aðra.
En samtímis þrá þessir sömu
menn hamingjuna og leita hennar,
það er eins og þeir viti að þeir séu
búnir að týna lyklinum að lífs-
hamingjunni en þeim verði ekki
rótt fyrr en þeir finni hann. Höf-
undurinn vikur að kvikmyndum
eins og „Stjörnustríð", „Súper-
mann“, „E.T.“ og fleiri slíkum og
sýnir fram á kristileg viðhorf í
þeim, og hann tekur upp þætti úrl
alkunnum myndasögum þar sem
kristileg hugsun felst að baki text-j
um, sem í fljótu bragði séð fjalla
um eitthvað annað. Á einum stað í
bókinni stendur þessi klausa:
„Til er maður sem sendur var til
jarðarinnar af föður sínum.
Hann var alinn upp í fátækt og
þar sem hann var ekki af þessum
heimi, dvaldist hann sem fram-
andi meðal mannanna ... En
honum voru ætluð sérstök örlög
... Hann helgaði frábæra hæfi-
leika sína sannleikanum og rétt-
lætinu og á þann hátt rétti hann
hlut hinna kúguðu og auðmjúku,
hinni þjáðu og hinna valdalausu
... hlut alls heimsins ... Þetta
er þó ekki Hann.“
Og hvern skyldi gruna að hér sé
átt við „Súpermann"?
Höfundurinn telur kærleikann
vera það eina sem geti gefið
mönnunum lífshamingju og hafn-
ar möguleikanum á eilifri útskúf-
un, enda telur hann þá kenningu
eiga höfuðsökina á því, hversu
margir hafa snúið baki vð kirkj-
unni.
Continually Aware eftir Ritu
Snowden kom út í byrjun þessa
árs. Höfundurinn er djákni í
kirkju meþódista á Nýja-Sjálandi.
Hún hefur samið yfir 60 bækur,
bæði fyrir börn og fullorðna, og
fjalla þær allar, beint eða óbeint,
um kristindóm. Meðal þeirra eru
bænabækur: bænir fyrir börn,
fyrir önnum kafið fólk, fyrir aldr-
aða og fyrir konur.
Þessi bók Ritu er byggð upp af
stuttum þáttum (30 þáttum á 153
blaðsíðum) sem benda lesandan-
um á, hvernig alkunn vers í Biblí-
unni, og engu síður hversdagslegir
hlutir sem á vegi okkar verða, geti
öðlast nýja þýðingu í huga okkar,
ef við séum nógu athugul og opin
fyrir boðskap þeirra. Það er ekki
laust við að sumir þættirnir minni
á „Morgunorð" Ríkisútvarpsins,
þar sem flytjandinn leggur út af
ósköp venjulegum hlut eða atviki,
sem aðrir taka ekki eftir eða þeim
finnast vera nauðaómerkilegir,
þangað til einhver bendir þeim á,
hvað hægt sé að læra af þeim.
Seeking God eftir Esther de
Waal kom út um svipað leyti og
bók Ritu Snowden. Esther er ætt-
uð frá Wales og nam sögu. Síðar
fékkst hún við kennslu í Cam-
bridge og Nottingham, og eftir að
hún giftist, fluttist hún með
manni sínum til Kantaraborgar,
átti börn og buru og hélt áfram að
kenna sögu. Hún stofnaði fyrir
tæpum tveim árum „Benediktsfé-
lag“, sem gekkst fyrir því að fólk
bjó í samfélagi að hætti heilags
Benedikts frá Núrsía í tíu daga og
varði tíma sínum til náms, helgi-
halds og líkamlegra starfa. Og
þessi bók hennar fjallar einmitt
um hl. Benedikt og reglu hans.
Undirtitill hennar er: „The Way of
St. Benedict", og skrifar erkibisk-
upinn af Kantaraborg formála að
henni, auk Basils Hume kardínála,
sem sjálfur er benediktsmunkur.
Esther de Waal er hinsvegar angl-
íkani.
Bókin hefst á stuttri upprifjun
um hl. Benedikt, sem fæddist árið
480 í Núrsía á Ítalíu, byggði
klaustrið fræga á Cassino-fjalli og
er kallaður faðir munklífis á Vest-
urlöndum. Meginhluti bókarinnar
á að vera mönnum leiðbeining til
að skilja stefnu hl. Benedikts og
haga lífi sínu eftir henni, að svo
miklu leyti sem auðið er í daglegri
önn leikmannsins. Bókinni er
skipt í 10 kafla. Á eftir hverjum
kafla fara tilvitnanir í merka höf-
unda, svo og bænir, og á eftir þeim
er gerð grein fyrir heimildum.
Dæmi um tilvitnun í rit Eyði-
merkurfeðranna:
„Einn öldunganna var spurður,
hvað auðmýkt væri, og hann
sagði: Það er auðmýkt ef þú
fyrirgefur bróður þínum, sem
hefur sært þig, áður en hann
biðst fyrirgefningar sjálfur."
Saint Benedict of Nursia eftir hinn
ágæta breska blaðamann Patrick
O’Donovan, kom út hjá Fontana
nú fyrir skemmstu. Höfundurinn
er víðkunnur fyrir söguþekkingu
sínu og ritleikni. Hann skrifaði
t.d. fastan þátt, sem hann kallaði
„Charterhouse Chronicles" í kaþ-
ólska vikublaðið „Catholic Her-
ald“, þangað til hann kvaddi þenn-
an heim á sl. ári. Af þeim þáttum
er hann mér kunnastur.
Bók hans um hl. Benedikt er í
allt annarri mynd en aðrar papp-
írskiljur Fontana. Hún er í stóru
broti, 21x23,5 sm, því að myndir
hennar eru fengnar úr bók Walt-
ers Nigg um hl. Benedikt, sem gef-
in var út af Herder-forlaginu í
Freiburg im Breisgau í Þýska-
landi. Sú bók var í ritröð um helga
menn kirkjunnar, hinni sömu og
bókin um hl. Frans frá Assisi, sem
kaþólska kirkjan hér gaf út 1979
með texta Johannesar Jörgensen í
þýðingu Friðriks J. Rafnar. Bæk-
urnar í þýsku ritröðinni eru inn-
bundnar en þessi bók er heft.
Lesmál bókarinnar er rúmar 44
síður og segir það sögu hl. Bene-
dikts og reglu hans af mikilli
kunnáttu, með ávæning af þeim
græskulausa húmor í stílnum, sem
gerði Patrick O’Donovan að eftir-
lætishöfundi svo margra. Við þær
bætast svo 48 litmyndasíður af
fornum listaverkum og landslagi á
slóðum hl. Benedikts, hliðstæður
við myndirnar í sögu hins heilaga
Frans.
Torfi Ólafsson er formadur Félags
kaþólskra leikmanna.