Morgunblaðið - 28.03.1984, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. MARZ 1984
79
Að slíðra sverðin
eftir Halvard K.
Iversen
Keneve Kunz skrifar grein í
Morgunblaðið föstud. 16. mars
undir þessari fyrirsögn. Ég las
greinina af áhuga. Ég held að allir
menn með fáum undantekningum
vilji frið. Hvers vegna er það þá
svo erfitt að slíðra sverðið?
Vandamálin eru mörg. Eftir að
hafa kannað ýmsar tillögur sem
settar hafa verið fram af mismun-
andi hópum friðarhreyfingarinn-
ar, álít ég að margar af þeim til-
lögum séu of einfaldar. T.a.m. seg-
ir KK í grein sinni: „Við treystum
ekki lengur forráðamönnum,
stjórnmálamönnum og herforingj-
um til að hafa vit fyrir okkur, að
leiða okkur út úr ógöngunum, sem
þeir hafa átt þátt í að skapa.“
Hvernig má það vera að hinn al-
menni borgari, sem venjulega hef-
ur ekki aðgang að innanbúðar-
upplýsingum um hina raunveru-
legu stöðu, skyldi allt í einu vita
betur en sérfræðingar, sem hafa
margra ára nám og menntun,
bæði er snertir vandamál styrj-
alda, svo og hinum ólíku hug-
myndafræðum sem þar eiga þátt?
Ef maðurinn á götunni er hæfari í
sinni fáfræði til að leysa vandann,
þá væri menntun til lítils gagns.
KK hlýtur sem kennari að viður-
kenna nauðsyn menntunar til
lausnar vandamála. En það eru
fleiri göt í þessum málflutningi.
Ættu menn, sem menntaðir eru í
hernaði, að vera svo glámskyggnir
að þekkja ekki afleiðingar hans?
Ef til stríðs kæmi, þá yrði þetta
fólk fyrstu fórnardýrin. Ég held
að sérhver hermaður, sem fengið
hefur herþjálfun, hafi einhvern
tima óskað þess innilega að aldrei
kæmi til blóðsúthellinga. Því mið-
ur horfist stór hluti heimsins í
augu við styrjöld, og geta allir séð
afleiðingarnar. Ætti þetta ekki að
hafa einhver áhrif á hermennina?
Hershöfðingjarnir vinna sig upp
eftir valdastiganum stig af stigi.
Þeir byrjuðu ekki sem hershöfð-
ingjar og geta ekki umflúið eðli og
afleiðingar starfs síns. Ég efast
stórlega um að nokkur maður óski
jafn innilega og þeir að friður
verði á jörðu að eilífu.
í hinum vestræna heimi eru
stjórnmálamenn kosnir af fólkinu
sjálfu. I Bandaríkjunum er hægt
að skipta um forseta á fjögurra
ára fresti, og sá sem virðist höfða
mest til fólksins er kosinn. Fólk
sem er fulltrúar ólíkra skoðana,
hefur fengið sín tækifæri og við
höfum séð miklar breytingar frá
Carter-tímanum og nú Reagan, til
dæmis. Svo niðurstaðan er sú, að
fólkið hefur góða möguleika á því
að vera stjórnað af mönnum, sem
hafa meirihlutann á bak við sig.
Þessir stjórnmálamenn eru einnig
ábyrgir gerða sinna, sbr. Water-
gate.
Ef við hins vegar lítum hinum
megin girðingarinnar, sjáum við
nokkuð allt annars eðlis. Chern-
enko var nýlega kosinn með næst-
um því 100% atkvæða. Hverjir
kusu hann? Fólkið? Nei, það áræð-
ir vart að nefna pólitík á nafn af
ótta við að lenda á geðveikrahæl-
um eða í Gulaginu, ef það er ekki
fyllilega sammála stjórnvöldum.
Leiðtogar Sovétríkjanna, fólkið í
politbureau, er það fólk sem hefur
komist í gegnum hið þrönga hlið. I
áraraðir hefur það unnið sam-
kvæmt hinu opinbera prógrammi
og frami þess komið til vegna þess
að það var ekki ósammála hinni
opinberu stefnu. Margra ára vinna
kom því í þessar stöður. Við skul-
um ekki búast við að þetta fólk
breyti skyndilega um stefnu, sem
hefur verið ráðandi hingað til.
Enginn mun heldur gera ákvörð-
unarvaldið ábyrgt og jafnvel í
dagblöðum mun aldrei heyrast
gagnrýni.
Upphafið að þessu kerfi, sem
þeir stjórna í dag, er einmitt það
sem KK leggur til: Við treystum
ekki lengur leiðtogunum — við ör-
eigarnir verðum að gera hlutina
sjálfir — bylting alþýðunnar.
Hvílík hörmung. Staðreyndir
sýna, að þessi leið til lausnar
vandamála, er skref úr öskunni í
eldinn. Þegar leiðtogar byltingar-
innar tóku völdin, bjuggu þeir
þannig um hnútana að þeir yrðu
stöðugir í sessi og gerðu það með
manndrápum af stærðargráðu
sem vart verður náð nema í kjarn-
orkustyrjöld. Le Figaro nefnir 150
milljónir fórnarlamba kommún-
ismans.
Og hverjar eru kenningar
þeirra? Ég held að hérna sé kjarni
vandamálsins. í kenningum
kommúnismans er stríð ekki að-
eins hugsanleg nauðsyn, heldur
æskileg, þ.e.a.s. „réttlátt stríð".
Eðli friðarhreyfinga verður vart
skilið án þess að átta sig á þessu,
sem og notkun á orðum og hugtök-
um. Samkvæmt kenningum
kommúnismans eru stríð „óhjá-
kvæmileg afleiðing þegar skerst í
odda með útþenslustefnu kapítal-
ismans", og verða þess vegna
óhjákvæmileg á meðan kapítal-
ismi er við lýði. Eina leiðin til að
forða mannkyninu frá ógnum
styrjalda er að „frelsa" það úr
„hlekkjum kapítalismans". Þess
vegna eru mjög skýr mörk milli
„réttlátra stríða" og „óréttlátra".
„Réttlát stríð" í augum kommún-
ista eru þau sem háð eru í þágu
öreiganna og eru ekki aðeins
nauðsynleg, heldur er þeirra
óskað. Eins og sjá má í heiminum
nú eru „réttlát stríð" háð út um
allt, Asíu, Afríku, S-Ameríku —
„frelsun" alþýðunnar undan kúg-
unarvaldinu. Friður getur aðeins
orðið sem afleiðing sigurs í „rétt-
látu stríði" — afnámi kapítal-
ismans — svo að sjálfsögðu vinna
kommúnistar að friði! Þetta er
grundvallaratriði til þess að skilja
hvers vegna friðarhreyfingin er
svo einhliða í kröfum sínum. KK
endurtekur þetta einnig: —
„bandarískar eldflugar í Europu
verði teknar niður og komið í veg
fyrir staðsetningu nýrra (leturbr.
mín) rússneskra vopna í Europu".
Af þessu hljótum við að draga þá
ályktun að allar SS-20 t.d. verði
látnar eiga sig meðan NATO á að
afvopnast. Þetta er þeirra viðhorf,
svo það er ekki undarlegt að eftir
hin miklu mótmæli gegn uppsetn-
ingu NATO á nýjum flaugum í
Evrópu síðastliðið haust, heyrðist
ekki hljóð úr horni þegar dagblöð-
in skýrðu frá nú í vetur uppsetn-
ingu nýrra SS-20 eldflauga í
A-Þýskalandi og Tékkóslóvakíu.
Fyrir austurblokkina eru vopn
réttlætanleg og nauðsynleg í bar-
áttunni gegn hinum illa kapítal-
isma, meðan niðursetning vopna
vestrænna ríkja er siðlaus, vegna
þess að hún hindrar áætlanir
þeirra.
Þegar ég var viðstaddur friðar-
gönguna miklu í Bonn, tók ég eftir
að allir hugsanlegir kommúnista-
flokkar voru viðstaddir og dreifðu
einhliða áróðri. Reagan var úthúð-
að á allan hugsanlegan hátt. Á
Andropov var hvergi minnst. Það
versta við þetta er að margir þátt-
takendur, sem báru kröfuspjöld,
virtust ekki hafa minnstu hug-
mynd um kenningar kommúnism-
ans. Þetta var góðviljað fólk sem
vildi í einlægni frið, en sá ekki að í
þessum einhliða aðgerðum varð
það leikbrúður Sovétvaldsins.
Lenín lýsti fyrirlitningu sinni á
því fólki, sem lætur nota sig og
kallaði það „nytsama sakleys-
ingja". Því miður verðum við að
flokka mörg kirkjusamfélög undir
þessa skilgreiningu. Með þátttöku
sinni gera kirkjufélögin sig að
verkfærum hugmyndafræði sem
afneitar Guði. Fái hún framgöngu,
mundi það afmá guðshugmyndina
af yfirborði jarðar. Þetta er sann-
arlega hryggilegt.
Eina fólkið í fyrrnefndri göngu,
sem mótmælti hernaðarbrölti
Sovétríkjanna, var hópur Afgana,
Halvard K. Iversen
„Eins og sjá má í heim-
inum nú eru „réttlát
stríd“ háö út um allt,
Asíu, Afríku, S-Ameríku
— frelsun alþýðunnar
undan kúgunarvaldinu.
Friður getur aöeins orö-
iö sem afleiöing sigurs í
„réttlátu stríði“ — af-
námi kapítalismans —
svo að sjálfsögðu vinna
kommúnistar að friði!“
sem af eðlilegum ástæðum sýndu
minni skilning á takmarki Sovét-
ríkjanna.
Og það gefur mér ástæðu til að
benda á annað atriði í grein KK:
— „kjarnorkuvopnalaust svæði í
Evrópu (Norðurlönd og á Balkan-
skaga)“. Ég ætla ekki að eyða
mörgum orðum í þetta, heldur
vitna í nokkrar hugsanir sem
Vladimir Bukovsky lét í ljós um
þetta atriði. Hann segir: „Sannar-
lega, ef félagi Brezhnef lofaði að
virða kjarnorkuvopnalaus svæði,
ef til styrjaldar kæmi, gæti fólk
varpað öndinni léttar og sofnað
áhyggjulaust. Ef Brezhnef segir
svo, þá munu engir kafbátar búnir
kjarnorkuvopnum vera við strend-
ur ykkar. Þrátt fyrir allt, hefur
félagi Brezhnef nokkurn tíma
gengið á bak orða sinna? Að
sjálfsögðu ekki. Hann er heiðar-
legur maður. Hann er svo heiðar-
legur að hann getur jafnvel tryggt
okkur í hvaða átt hin geislavirku
ský munu hreyfast og staðsetja
fyrir ykkur hið geislavirka úrfelli.
Hvers vegna skyldu Rússar ráðast
á okkur ef við erum óvopnuð? Mér
er spurn. Spyrjið aghönsku bænd-
urna. Þeir gætu að ölium líkindum
svarað.“
Hægt er að bæta við löngum
lista af nöfnum annarra landa,
sem hafa fengið sömu reynslu af
rússneskum friðarvilja. Þetta ætti
að benda greinilega á annað atriði,
sem KK tekur ekki inn í dæmið,
þegar hún skifar um „langdræg
drápstól". Það hefur aldrei verið
og mun aldrei verða vopn, steinöxi
eða kjarnorkuflugskeyti, sem
hrindir af stað styrjöld og eyðir
heiminum. Það eru mennirnir,
sem taka ákvarðanir, sem geta
gert það með hjálp vopna. Þetta er^
ekki spurning um vopnakerfi held-
ur hugmyndafræði, um skoðanir
fólks á lífinu og sjálfu sér, og fyrst
og fremst um anda og efni, Guð
eða ekki Guð. Svo lengi sem til er
öflug hugmyndafræði, er hefur
heimsyfirráð að markmiði og
vinnur með trúarlegri sannfær-
ingu að því markmiði, er það
hreint sjálfsmorð að leggja niður
vopn.
Kommúnisminn er ekki eins og
epli sem hægt er að bíta í og
skyrpa út úr sér, ef manni líkar
ekki bragðið. Ef þú bítur fyrsta
bitann, verður þú að eta allt.
Ég er samt sem áður hjartan-
lega sammála niðurstöðu KK:
„Samskipti ríkja verða að grund-
vallast á gagnkvæmu trausti og
traustvekjandi samstarfi." Því
markmiði er hvorki hægt að ná
með kommúnismanum, sem af-
neitar gildi einstaklingsins né
kapitalismanum sem er mikið til
stjórnað af eigingirni. Við verðum
að snúa okkur til Guðstrúar, til
endurreisnar kristinnar siðfræði
og hugmynda, og láta ekki sitja
við hugmyndina eina, heldur
hrinda henni í framkvæmd. Að-
eins með Guð fyrir augum, getum
við sameinast og öðlast hið sanna
lífsgildi í tíma og rúmi. Ég er ekki
blindur fyrir þeirri staðreynd að
þetta virðist erfitt. Byltingin sem
þarf er ekki eingöngu öreiganna
heldur alls mannkyns, þegar ein-
staklingurinn reynir að verða
sannur maður. Með þekkingu nú-
tímans er þetta hægt ef við vilj-
um. Þar til þessi bylting andans
berst til ráðamanna í Kreml, er
eins gott fyrir okkur að fylgja
ábendingu Jesú, að hafa sverðið
tilbúið (Lúk. 22:36), ekki til að
drepa, heldur koma í veg fyrir að
verða drepinn, meðan árangur
næst í hinni hugmyndafræðilegu
baráttu. Fyrsta skrefið til sigurs
er að fræða sérhvern mann um hið
sanna eðli kommúnismans, kenn-
ingar hans og hvernig þeim er
hrundið í framkvæmd og svipta
blæju blekkingarinnar frá andliti
hans.
Halrard K. Irersen er formaður
Samtaka heimsfridar og samein-
ingar.
„Námshrokans nauma geð“
eftir dr. Gunnlaug
Þórðarson
Þeir eru ekki ófáir á meðal
okkar, einkum af eldri kynslóð-
inni, sem talið hafa menntun hið
eftirsóknarverðasta í lífinu og
meira virði en flest annað. I
mennt og menningu felst hins veg-
ar miklu meira en það eitt sem af
bókum verður lært. Menning og
ofstæki fara hins vegar illa sam-
an.
Mér þykir trúlegt, að margir
þeir, sem fara til framhaldsnáms í
erlendum háskólum, finni fljót-
lega hve menntakerfi okkar nær
skammt til þess að við getum tal-
ist menntamenn í orðsins fyllstu
merkingu. Þetta varð mér fljót-
lega ljóst við kynni mín við
franska „kollega" mína og aðra
námsbræður frá flestum hornum
heims í Parísarháskóla.
Það er hins vegar ekki óalgengt
að nemendur í grunnskólum haldi
að þeir hafi lært það mikið að þeir
viti nánast allt, þannig virðist t.d.
menntaskólanemanum Kristni
Jóni Guðmundssyni vera farið, og
í trausti þessarar „visku" sinnar
þykist hann vera þess umkominn
að þyrla í kringum sig upplognum
getsökum og hvers konar skít-
kasti.
Líkt og margir sannir mennta-
menn hafði Einar Benediktsson
megnustu óbeit á hvers konar
hroka, og taldi þá „sem stærast af
gengi stundar smáa“. Þó virðist
hann hafa haft mesta andstyggð á
því, sem kallast námshroki, sér-
staklega þar sem hrokinn er nóg-
ur, en sálin smá, svo sem orð hans
„námshrokans nauma geð“ bera
með sér. Fjórar greinar Kristins
Jóns Guðmundssonar hér í blaði,
skrif sem hafa átt að vera um
áfengismál (nú síðast 14. þ.m.),
hafa snúist um mig og einkahagi
mína og annarra óviðkomandi
manna, eru slík að þau lýsa aðeins
naumu geði námshrokans.
f grein minni hér í blaði 29. júní
á fyrra ári, var á það bent, „að vín
og vínrækt hefði verið aflvaki menn-
ingar og lista vestrænna þjóða,“
enda er það skoðun allra þeirra,
sem talist geta menntamenn og
Gunnlaugur Þórðarson
gerst þekkja til, þótt sumir góð-
templarar télji það ekki vera
óumdeilt. Þessi staðreynd hefur
lagst á sinni menntaskólanemans,
svo mjög að það hefur brenglað
skrif hans á þá lund, er áður get-
ur. Þegar hann hafði kallað eftir
einhverjum, sem hefðu þessa
skoðun og fengið svar við því, t.d.
með tilgreiningu prófessors Morr-
is Chafets, dr. í læknisfræði, sem
um áratugi hefur kynnt sér þessi
mál og bent á kosti hóflegrar
áfengisneyslu og háskann af
ofneyslu þess, þá eru viðbrögðin
dæmigerð góðtemplaraviðbrögð;
þessi einn viðurkenndasti vísinda-
maður á þessu sviði var uppnefnd-
ur og ataður svívirðingum, t.d.
hlaut hann að vera „alkohólisti".
Þá var tilvist hans dregin í efa.
Svo þegar sönnuð er tilvist
mannsins með því að birta mynd
af blaði úr bókinni „Who is who in
America", þá er sú bók kölluð
„uppsláttarskrudda'* og manninum
fundið fleira til foráttu, t.d. það að
vera „mcira að segja í fjarlægum
heimsálfum“. Samt veit Kristinn
Jón Guðmundsson að vonum ekk-
ert um manninn og leyfir sér m.a.
að fullyrða, að þar sem hann sjálf-
ur hafi ekki lesið bækur mannsins,
þá hljóti enginn að hafa lesið þær.
Margar bækur dr. Morris Chafetz
hafa verið metsölubækur og t.d. er
bókin „Liquor: The servant of
man“ löngu uppseld.
Slík skrif sem Kristins Jóns
Guðmundssonar sanna hve til-
gangslaust það er að eiga orðastað
„Slík skrif sem Kristins
Jóns Guömundssonar
sanna hve tilgangslaust
það er að eiga orðastað
viö menn, sem haldnir
eru einhverju ofstæki,
sem aö auki geta hvorki
farið rétt með né virt
einföldustu umgengn-
isvenjur siöaöra
manna.“
við menn, sem haldnir eru ein-
hverju ofstæki, sem að auki geta
hvorki farið rétt með né virt ein-
földustu umgengnisvenjur siðaðra
manna. Þá er þögn betri, en í
slíkri þögn mun ekki felast sam-
þykki við einu eða neinu úr hans
„djarfa" penna, en nefndur Krist-
inn Jón Guðmundsson heldur að
dónaskapur eigi eitthvað skylt við
dirfsku.
Dr. Gunnlaugur 1‘órdarson er
starfandi lögmaður í Reykjarík.