Tíminn - 31.08.1965, Blaðsíða 8

I I
8
TÍMINN
ÞRIÐJOTAGtTR 31. ágúst 1965
jöfnuðurinn væri óhagstæðnr
og mikið vandamái væri að
finna leiðir til þess að efla hin
fátækari héruð landsins. Engar
deiktr eru miiUi flokkanna f «t-
anríkLsmáluxn, en tmtain sumra
hinna péOitMcu flokka vaeru
hópar manna, sem andsfeir
væru sumum atriðum sbe&tmn
ar í utanriMsmálum. í E&®-
landi er samsteypnstjifex fjög-
urra flokika, en ráðheroann
sagði, að Mlkraniin einŒn©iTraeri
innan ríkisstjómariTmar nm
hlutleysissteffhuna.
Karjalainen taldi möguleika
á að efla viðsfópiti Flnna og
fslendinga, og sagði, að fínnsfc-
tr verikfræðingar mundu faafa
áhuga á hinum miMu vatns-
virkjanaframfevæmdum, sem
standa fyrir dyium á fslandi.
Karjalainen var að því spurð-
ur, hvort Finnar teldu sig ein-
angraða á Norðurlöndum vegna
tungunnar, sem er óskyld Norð
urlandamálunrun. Hann svar-
aði því til, að í öilum fram-
haldssfeólum væri, kennd
sænsika, og samsMptin við Norð
urlöndin væru miMl og góð á
ölTum sviðum. Kvað hann mikið
þýtt úr norrænum málum á
finnsku. f Finnlandi er sænsku-
mælandi minnihluti, sem er um
7 af hundraði þjóðarinnar.
Taldi hann það vera einsdæmi,
að svo fámennur minnihluti
hefði fengið mál sitt viður-
kennt sem opinbert mál. Eru
finnska og sænsfea jafnrétfihá í
landinu. Áður fyrr voru ýmsir
erfiðleikar á sambúð sænsku-
mælandi manna og Finna, en
nú eru öll slfk vandamál horf-
in með öilu.
Að lokum lýsti Karjalainen
þakklæti sínu idl Guðmundar f.
Guðmundssonar fyrir heimooð-
ið, en för hans hingað var far-
in til þess að endurgjalda heim-
sókn íslenzka utanríMsráðherr-
ans til Finnlands í fyrra.
ALDREÍ NEITT
BORID Á MILU
Einlæg vinátta ríkir með
Finnum og fslendingum, og
minnist ég þess ekki, að nokk-
ur ágreiningsefni séu með þjóð
um okkar, sagði dr. Ahti Karja-
lainen á fundi með b'laðamönn-
um, á Hótel Sögu sl. laugardag.
Hann sagði, að samvinna Norð-
uriandanna væri nú svo mikil
á ýmsum sviðum, að á betra
yrði vart feosið. Þó væri æski-
legt að'samvinnan á efnahags-
sviðinu yrði meiri.
Utanríkisráðherrann kvað
gleðilegt til þess ^ð hugsa, að
í ráði væri að stofna lektors-
embætti í finnsku við Háskó.a
íslands, og nú þegar væri ís-
lenzka kennd við Háskólann í
HelsinM. fslendingar selja nú
vörur til Finnlands fyrir hærri
upphæð en þeir kaupa þaðan.
Síld er aðalútflutningsvaran, en
í staðinn kaupa Is'endingai
trjávörur ýmiss konar.
Aðspurður kvað Karjalainen
Finna hafa áhuga á því, aS
Kekkonen-áætiunin verði íram-
kvæmd. Er þar gert ráð fyr-
ir, að engin kjarnorkuvopn
verði staðsett á Norðuriöndum.
Þetta mál hefur verið rætt á
fundum utanríMsráðherra Norð
uriandanna, en engin afstaða
tekin tái þess ennþá. Ekki er
útilokað, að Kekkonenáætlun-
in verði rædd í Norðurlanda-
ráðinu. Karjalainen kvað vert
að minma á í þessu sambandi,
að Norðurlöndin væru ennþá
kjarnonkuvopftalaus.
Karj-alainen kvað síðasta
fund utanríkisráðherra Norður-
landanna hafa verið gagnleg-
an, og margt rætt. Hann sagði,
að finnska stjómin liti svo á,
að Víetkon-g ætti að vera samn-
ingsaðili í Víetnam-deilunni, og
vasri þetta einni-g skoðun
sænsku stjórnarinnar. í þessu
máli væri ekM um að ræða
skoðanamismun meðal Norður-
landaþjóðanna, aftur á móti
hefði noickuð verið rætt um
orðalag. Hefðu . sumir viljað
kveða fastar að orði en aðrir.
Karjalainen sagði, að Mut-
lausu ríMn gegndu mikilvægu
•hluitverfó í heimsöiálunum í
da-g, en það væri _ ttl margs
konar hlutteysi. „Ég hedd að
áhrif hlutlausu ríkjanna fari
vaxandi. Þau geta haft éhrif
í deilum hinna stærri rfkja.
Hlutverk smáríkjanna er að
reyna eftir megni að efla skiln-
ing þjóða í milli. En það
er augljóst mál, að stríð og
friður er kominn undir stór-
þjóðunum, þa-r ráðum við
en,gu.“
Aðspurður um samskipti
Finnlands og frfverri-unarbanda
lagsins, EFTA, sagði- hann að
aukaaðild Finna að EFTA hefði
reynzt mjög vel og væri unn-
ið að því, að auka samstarfið.
Karjalainen kvað sam-búð
Finna og Sovétríkjamna ágæta
og hefði valdasfóptin í fyrira-
haust en-gu breytt í þeim efn-
um. Hinir nýju valdhafar Sovét
ríkjanna hefðu strax tilkynnt
finnsku stjóminni, að áfram
yrði haldið sömu stefnu og áð-
ur gagnvart FinnJandi, og við
Gylfl Þ. Gíslason, menntamálaráðherra tekur á máti Karjalainen
og frú á flugvellinum.
það hefði verið staðið.
Sovétrífón eru þriðji stærsti
viðsfóptaaðili Finna, — kaupa
skip, ísbrjóta og vélar, en
selja Finnum í staðinn hráefni,
öMu og matvörur, t. d. sykur.
17 af hundraði utanríkisvið-
sfópta Finma eru við Sovétrik-
in, aðeins Bi-etar og Vestur-
Þjóðverjar kau-pa meira af
Finnum.
Utanríkisráðherrann upp-
lýsti, að í sumar hefði verið
komið á föstum áætlunarferð-
um sfópa miM Helsinfó og Tall-
in í Eistlandi. Væru þetta
fyrstu reglulegu áætlunarferð
imar frá útlöndum til Eist-
lands.
Karjalainen kvað innanlands
mál í Finnlandí einkum snúast
um efnahagsmál. Verzlunar-
■assa
Vilhjálmur Ögmundsson
lagsstarfsemi hlóðst á hann. Fyr-
ir um það bil 50 árum beitti hann
sér fyrir byggingu sundlaugar I
Hörðadal, og var fyrsti sundkenn-
ari þar, enda sundmaður góður.
Fyrsti maður þar í sveit og víðar
sem beitti þremur hestum fvrir
plóginn, þegar hann plægði akur-
inn. Hann var ágæt skytta, sér-
staklega fór orð af refaveiðum
hans, og léttur var hann á fæti,
og átti ekki erfitt með aö klífa
snarbrattar hUðar Vifilsdals, enda
hafði hann yndi af fjallaferðum
og næmt auga fyrir náttúmfeg-
urð.
Árið 1929 kvætist Vilhjálmur
Láru Vigfúsdóttur Hjaltalin frá.
Brokey á Breiðafirði. Þau byrjuða
búskap í Vífilsdal, en fluttu árið
1930 að Narfeyri á Skógarströnd.
Þar var rýmra um hinn unga at-
hafnamann og ræktunarlönd á-
gæt. Vilhjálmur ræktaði mikið
alla tíð, bæði með eldri ræktunar
aðferðum, og ekki síður eftir að
tækni nútímans kom til sögunnar.
Hann var með afbrigðum hag
sýnn við öll störf og smiður góður
byggði sjálfur öll hús, sem hann
þurfti. og gerði það myndarlega
og á þann ,veg, að þegar bæta
þurfti við húsakynnin, kom í ljós
að allt hafði verið þaulhugsað og
skipulagt fyrirfram, eins og reynd
ar öll störf hans. Lengst af var
hann einyrki, og vann ótrauður
að öllum heimilisstörfum sjálfui
meðan heilsa entist.
Þrátt fyrir það. að Vilhjáimur
var í eðli sínu hlédrægur maður
og léti lítið á sér bera, var hann
eftirsóttur til margra starfa. f
áratugi var hann endurskoðandi
hjá Sparisjóði Dalasýslu og Kaup-
félagi Hvammsfjarðar, og það
einnig lengi eftir að hann flttttí
úr Dölunum. Hann var einnig
endurskoðandi Sparisjóðs Stykk-
ishólms og Kaupfélags Stykfós-
hólms, og I stjórn þess síðar-
nefnda um skeið. Hann var í yf-
irskattanefnd og formaður fast-
eignamatsnefndar Snæfellsness-
og Hnappadalssýslu, og lengi odd
viti Skógarstrandarhrepps. Hér
er ekki allt talið af trúnaðarstörf-
um, sem Vilhjálmi voru falin, en
öllum gegndi hann af stakri sam-
vizkusemi og dugnaði, enda í
þeim efnum hinn mikli hæfileika
maður, ekki síður en í bústörfun-
um. Hvíldarstundir voru fáar, eins
og gefur að skilja, en þrátt íyrír
mikið annríki, hvarflaði hugur
Vilhjálms ósjaldan að þvi verk-
efninu, sem átti hug hans löng-
um, en það var stærðfræðin —
æðri stærðfræði, sem hann náði
miklum árangri í og hlaut viðwr-
kenningu fyrir. Erléndir prófess-
orar í stærðfræði héldu. er þeir
kynntu sér stærðfræðirit Vil-
hjálms, að hann væri prófessor í
þeirri grein hér á landi og trúðu
því vart, að hann væri bóndi, sern
hefði ásamt mörgum öðrum störf
um náð svo langt í þessari fræði
grein. Hugvit hans, þekking og
vinnuþrek áttu vart sinn líka.
Oft er því svo farið með menn
sem hafa afburðagáfur á einu
sérstöku sviði, að þar eru þeir mis
tækari á öðrum sviðum. Þannig
var þvi eklki farið með Vilhjálm
varla var hægt að hugsa sér það
starf eða viðfangsefni, sem hann
gerði ekki sfól með miklum sóma.
Hann var alltaf hinn fjölhæfi
gáfumaður, sem aldrei máttt
vamm sitt vita.
Vfihjálmur var dulur, trúræk-
inn, vinfastur og gamansamur.
Góður gestur, hvar sem hann
kom, og gestrisinn heim að
saekja. Hann naut jafnan fyllsta
trausts allra, sem kynntust hon-
um, maður fann, að á bak við
öll hans störf sló „hjartað sanna
og góða“.
Böm þeirra Lára og Vilhjálms
eru: Hreiðar, bóndi á Narfeyri og
oddviti Skógarstrandarhrepps,
Hulda, búsett í Reykjavík, og
Reynir Ögmundur, sem stundar
eðUsfræðinám í Þýzkalandi.
Skammt er .stórra högga milli.
Fyrir rúmri viku var móðir Vil-
hjálms jarðsett að Narfeyri, en
hún andaðist þar í hárri elli, varð
rúmlega 101 árs gömul. Nú er
Vilhjálmur borinn þar til hinztu
hvíldar, á staðnum, þar sem hann
naut þess bezt að starfa, með að-
stoð konu sinnar og barna, sem
alltaf voru honum styrk stoð,
enda var heimilisrækni honum
mjög eiginleg.
Eg á Vilhjálmi Ögmundssyni
margt að þakka. Vinátta hans,
tryggð og hjálpsemi gleymist ekki
þessir eiginleikar brugðust aldr
ei, og nú, þegar hinn sterki stofn
ar fallinn, koma minningamar
fram í hugann og varpa geislum
sinnum í gegnum sfóigga alvör
unnar. Jafnframt því sem ég votta
minningu hans virðingu og þökk
sendi ég ástvinum hans, eiginkonu,
bömum og öðrum vandamönnum,
mínar dýpstu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning hans.
Ásgeir Bjarnason.
Frá þvi ég var barn að aldri
minnist ég margra Dalamanna,
sem komu á heimili foreldra
minna. Þá var þétt setin byggð
í Suðurdölum. Miklir persónuleik
ar fundust mér hinir fulloiðnu
bændur og bændakonur, sem oft
komu heim. f Vífilsdal, fremsta
bæ í Hörðudal, bjuggu þá merkis-
hjónin Málfríður Hansdóttir og
Ögmundur Hjartarson. Mikið orð
fór af heimili þeirra fyrir snyrti
mennsku og ráðdeild. Málfríður
var fríðleikskona, annáluð fyrir
hlýju og hjartagæzku, vildi öll-
um gott gera, baeði mönnura og
málleysingjura. Ögmundur var
glæsimenni og manna skemmti-
legastur. Synir þeirra tveir, Hjört-
ur og Vilhjálmur, voru þá í
heimahúsum. Vilhjálmur var
snemma orðlögð skytta, þess vegna
mjög eftir.sóttur til grenjavinnslu
í nálægum byggðarlögum. Vil-
hjálmur stundaði nám í Verzlunar
skólanum í tvo vetur, var afburða
námsmaður, og í stærðfræði skar
aði hann fram úr öllum. Haft er
eftir dr. Ólafi Daníelssyni, en
hann hafði kynnzt hæfileikum
Vilhjálms, að þessum manni gæti
hann ekkert kennt frekar, hann
væri sinn ofjarl.
VUhjálmur kvæntist eftirlif-
andi konu sinni, Láru Vigfúsdótt-
ur Hjaltalín frá Brokey, og eign-
uðust þau þrjú mannvænleg börn.
Árið 1930 hófu þau búskap á höf
uðbólinu Narfeyri á Skógarströnd.
Vilhjálmur varð strax hlaðinn
störfum á sviði félagsmála, hann
var lengi oddviti og sýslunefndar-
maður fyrir sveit sína, auk þess
var hann endurskoðandi hjá Kf.
Hvammsfjarðar og Sparisjóði
Dalamanna um áratugi. Vilhjálm-
ur var maður hlédrægur og sótti
lítt eftir mannvirðingum en vegna
hans miklu hæfileika og mann-
kosta leituðu margir hans ráða.
Ferðamenn munu minnast
hjálpsemi hans þegar glíma þurfti
við Álftafjörð í vegleysu og
myrkri yfir fjörur, en greiðslu
mátti ekki nefna fyrir slíka að-
stoð.
Á tæknisviðinu lá flest opið
fyrir Vilhjálmi, allar vélar þekkti
hann út og inn, og annaðist allar
viðgerðir sjálfur.
Það hefur orðið skammt á milli
móður óg sonar. Málfríður, móð-
ir hans, sem varð tæplega 102ja
ára, andaðist. þegar Vilhjálmur
lá banaleguna. Fjölskylda hans
og sveitungar hafa mikið misst,
og þjóðin sér á bak sérstökum
hæfileikamanni. Vilhjálmur á
Narfeyri átti vináttu allra, en
engan andstæðing. Hans verður
alltaf minnzt, þegar góðs mann.s
er getið.
Hjálmtýr Pétursson.
Vilhjálmur á Narfeyri lézt í
Landspítalanum 24. ágúst Þ- á.
Við andlát hans hverfur af sjón-
arsviðinu mjög hugþekkur dreng
skaparmaður, sem allir sakna
er honum hafa kynnzt, hvort