Morgunblaðið - 06.06.1984, Síða 7

NÁMSFERÐ VIDSKIPTAFR/EOINEMA
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JÚNÍ 1984
55
Námsferð viðskipta-
fræðinema um Evrópu
Um árabil hefur þótt við hæfi að nemendur í lokanámi í viðskiptadeild Háskóla
íslands efndi til námsferðar til að kynna sér fyrirtæki og efnahagslíf annarra þjóða.
Ólíkir siðir og venjur hljóta alltaf að vera gagnlegt athugunarefni. En fyrst og fremst
er þörfin á að kynnast af eigin raun stjórnunaraðferðum og tækni stærri þjóða sem er
hvatinn að slíkum ferðum.
A þessu ári lagði 41 nemandi ásamt einum kennara lönd undir fót og hélt til
Hollands, Þýskalands, Frakklands og Belgíu.
Hér fara á eftir frásagnir nemenda af helstu fyrirtækjum og stofnunum, sem
heimsóttar voru í ferðinni. Af öðrum minnisverðum atriðum má nefna höfðinglegar
móttökur borgaryfirvalda í Frankfurt í ráðhúsi borgarinnar, Römer, nánar tiltekið í
hinum sögufræga keisarasal, krýningarstað þýskra kcisara öldum saman.
Óhætt er að fullyrða að ferðin hafi skilað skýrari hugmyndum um dugmikið
atvinnulíf, háþróaða tækni og stjórnunarþekkingu meðal stórþjóðanna. Getur ís-
lenskt atvinnulíf staðist slíkum fyrirtækjum snúning, sem jafnframt gætu haft alla
vinnufæra Reykvíkinga, eða jafnvel íslendinga, í þjónustu sinni?
Oft er talað um hagkvæmni stórrekstrar og víst er um það að hennar gætir
sérstaklega þegar þróa þarf upp og hagnýta afkastamikla framleiðslutækni og nýjar
vörutegundir.
Kostir smárekstrar eru þó einnig til. Smáfyrirtækin hafa oft meiri sveigjanleika,
komast oft inn á sérmarkaði og geta fyllt betur í markaðsglufur. Þau eru einnig
aðhaldssamari í stjórnunarkostnaði þótt þau ráði ekki alltaf vfir nýjustu stjórnunar-
tækni. Mestu munar þó að smærri fyrirtæki geta staðist þeim stærri snúning vegna
meiri frumkvæðis, athafnasemi og áræðis.
Eftirtekjunni af heimsókn íslendinga í erlend stórfyrirtæki mætti lýsa með hinum
fleygu orðum móður í Spörtu, þegar sonur hennar kvartaði yfir því að hefðbundið
sverð hans var styttra en sverð Aþeninga: „Ef sverð þitt er stutt, gakktu þá feti
framar.“ Sértu frá lítilli þjóð með litlar rekstrareiningar verður þú að vera duglegri
og athafnasamari en ella.
Prófessor Þórir Einarsson.
Ferðalangarnir í Mainz í Þýskalandi. Prófessor Þórir Einarsson flytur ræðu í ráðhúsi Frank-
furt-borgar, í boði sem borgarstjórinn hélt viðskiptafræði-
nemum.
eftir Þorleif
Þór Jónsson
Þegar ferðahópur viðskipta-
fræðinema var á leið frá Brússel
til Amsterdam, þá var komið við í
verksmiðjum P.J. Zweegers í
Geldrop í Hollandi.
Það sem fyrir okkur vakti var
að skoða fyrirtæki sem að þrátt
fyrir hæverska stærð (um 1000
starfsmenn) var þekkt um allan
heim. Það má telja eina megin
sérstöðu fyrirtækisins að það hef-
ur u.þ.b. 85% af framleiðslu sinni
Þorleifur Þór Jónsson.
í útflutningi til 66 þjóðlanda, og er
þó staðsett í einu af betri landbún-
aðarlöndum Evrópu.
Við vildum endilega sjá hvernig
þeir færu að þessu í Hollandi og
þá hvort við ættum nokkurn
möguleika á að gera eins hér
heima.
Fyrirtækið er stofnað af hol-
lenskum verkfræðingi, Petrus J.
Zweegers, og var fyrsta fram-
leiðsluvaran þreskivél. Árið 1937
er framleiðslan farin að greinast
út í hinar ýmsum tegundir hey-
vinnuvéla. Eftir að þrír synir
stofnandans taka við fyrirtækinu
við lát hans 1948 fer að koma
verulegur fjörkippur í framleiðsl-
una. Nýjar verksmiðjur eru reist-
ar í Geldorp á árunum 1956—7 og
aðrar í Nijverdal 1958 og eins í
Asten 1961.
Byltingin verður þó fyrst 1964
þegar Peter Zweegers finnur upp
sláttuþyrluna. Þetta áhald vann á
allt öðrum grundvelli en hin
hefðbundna greiðusláttuvél og
hentaði mun betur fyrir hinar
grófari grastegundir sem voru að
koma á nýræktir. Nú eru seld
u.þ.b. 75.000 stk. af þessari vél ár-
lega undir hinum ýmsu merkjum.
En frá 1965 hefur P.Z. selt yfir
300.000 stk. til bænda út um allan
heim.
Þetta er ein megin uppistaðan í
framleiðslunni en auk þess er
Sjálfvirk COyARGON-rafsuduvél hjá Zweegers.
framleitt fjölbreytt úrval upp-
skeruverkfæra. Með því að hafa
samskonar stykki í mörgum tækj-
anna þá geta þeir verið sjálfir með
framleiðslu á eigin pörtum og
þurfa því að kaupa tiltöluega fáa
hluti frá öðrum framleiðendum.
Það eru helst hlutir eins og kúlu-
legur, reimar og hjólbarðar sem
koma tilbánir, að öðru leyti kemur
hráefnið sem plötur eða stengur
og er fullunnið á staðnum.
Hópurinn fór í mjög góða skoð-
unarferð um verksmiðjuna í fylgd
P. Zweegers í Hollandi
hr. Jan Collart eins af fram-
kvæmdastjórum fyrirtækisins. Að
skoðunarferðinni lokinni var farið
inn í söludeildina og þar þegið
kaffi meðan að sýnd voru mynd-
bönd af vélunum í starfi. Ef-tir það
hófust spurningar, og var mikið
spurt um markaðssetningu, og
fengust þau svör að verksmiðjan
gerði lítið af því sjálf að mark-
aðssetja nýjungar, heldur væru
það umboðsaðilar í hverju landi
sem sæu um þá hlið niálsins, eins
og t.d. véladeild SÍS gerir á ís-
landi.
Þá var spurt um sjálfvirkni, en
hjörtu margra framleiðslusinn-
aðra manna slógu örar þegar þeir
sáu i verksmiðjunni heljar mikið
rafsuðuvélmenni sem setti saman
stykki og rafsauð í sífellu án þess
að mannshöndin kæmi þar nærri.
Því var svarað til að það væri
stöðugt reynt að fylgja helstu nýj-
ungum á sviði framleiðslu, því
annars dyttu menn fljótt út úr
samkeppninni. Þarna var líka
komið svarið við mest brennandi
spurningunni. Hverju væri vel-
gengnin að þakka? Það kom í ljós
að það er ekki nóg að koma fram
með nýja hugmynd eins og sláttu-
þyrlan var á sínum tíma, heldur
þarf að vinna stöðugt að endurbót-
um, og reyna að vera fyrstir með
nýjungar. Það væri lykillinn að
velgengni, ásamt vöruvöndun og
þjónustu.
Það var öllu fróðari og bjart-
sýnni hóipur sem kvaddi Geldrop
þennan eftirmiðdag og vonandi
verður einhverju af þessum fróð-
leik skilað út í íslenskt atvinnulíf i
framtíðinni.