Morgunblaðið - 13.07.1984, Blaðsíða 18

50
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. JÚLl 1984
Frakklandspunktar ...
PIERRE CARDIN
ALEINN
Á LEIKSVIÐINU
Kínverjar kalla hann „Pi Er Ca
Dan“, sem þýðir svo mikið
sem „Rauöi Pétur." í tízku-
heimsveldi sinu hefur hann komiö sér
upp viöeigandi sýningarglugga, en
þaö er sjálft Maxim's veitingahúsiö í
París, sem er í hans eigu, og fram-
leiösluvörur hans eru til sýnis í verzl-
uninni í Marco Polo-miðstöðinni.
Verksmiöjurnar hans í Mið-Austur-
löndum, í Kúweit, Egyptalandi og í
Saudi-Arabiu hafa i allt aö því áratug
framleitt fatnaö meö vörumerkinu
heimskunna, Pierre Cardin.
Pierre Cardin-gæöastimpillinn
tengist núorðið um 500 aöilum í 95
löndum. Vörumerkiö er einasta fram-
leiðsluvaran, sem samnefnt fyrirtæki,
Pierre Cardin, flytur út til annarra
landa. Ársvelta fyrirtækisins er um
4,5 milljaröa fr. franka. Allt er þetta
ávöxtur af starfi eins einasta manns,
sem sumir álíta framar öörum fútúr-
istískan hönnuö eöa framtíöarsinn-
aöasta tízkuhöfund sins tíma.
Sjálf ársveltan ber einnig skipu-
lagsgáfu hans órækt vitni, en sú gáfa
byggist aftur á næmri innsýn hans í
hlutina, er gerir honum kleift aö beita
starfskröftum sinum á mismunandi
sviöum.
í upphafi ferils síns sem tízkuhönn-
uöur ávann Pierre Cardin sér vegleg-
an sess innan hátizkunnar. Áriö 1967
geröi hann svo stormandi lukku í
Bandaríkjunum meö hinum fræga
blazer sem hann hannaöi. Upp frá því
hefur hann, til þess aö hagnast sem
bezt á Pierre-Cardin-vörumerkinu,
látiö framleiöa fatnaö frá sinni hendi
viöa um heim meö sérstöku fram-
leiösluleyfi, sem hann veitir erlendum
framleiðendum. Sérhvert erlent fyrir-
tæki, sem hefur leyfi Cardins til aö
framleiöa fatnaö, hannaöan af meist-
aranum, veröur aö ábyrgjast vissa
ársveltu og greiöa Pierre Cardin
þetta 5—7% af heildarveltunni sem
leyfisgjald og auk þess 1% til aö
standa straum af auglýsingakostnaöi
fyrir Cardin-framleiðsluna.
En svo gerist þaö, ekki löngu eftir
aö Cardin haföi veitt erlendum aöil-
um framleiösluleyfi fyrir Pierre
Cardin-fatnaö, aö þetta sama vöru-
merki tekur aö ryöja sér óöfluga til
rúms á sviöi ýmiss konar framleiöslu
fyrir „umhverfiö", og þaö án þess aö
Cardin segöi á nokkurn hátt skilið viö
sína frægu fataframleiöslu. Skyndi-
lega tóku aö koma fram á markaöinn
framleiösluvörur meö vörumerki
Pierre Cardins af mismunandi tagi,
húsgögn, úr, veggfóöur, innréttingar
í flugvélar og bifreiöar, ilmvatn, leik-
föng, kaffivélar, hljómflutningstæki
og bátar . .. allt þetta tók nú aö
birtast á markaðnum meö þessu
fræga nafni, sem þekkt er heims-
hornanna á milli.
Og svo núna, eða allt frá árinu
1981, trónar lika nafn Maxim’s á
meðal annarra máttarstólpa í heims-
veldinu Pierre Cardin, en það ár
keypti hann þetta fornfræga veit-
ingahús i Rue Royale í París. Kaupin
á Maxim’s stuöla, eins og Cardin
sjálfur kemst að oröi, „aö því aö
skapa hinn rétta glæsibrag fyrir mik-
inn orðstír." Sams konar hlutverki
gegnir raunar „Espace Cardin" í
Avenue Marigny, enn eitt gersemiö í
fyrirtækjabákni Cardine, en sá stað-
ur var opnaður sem leikhús áriö
1970. Innan skamms bætist svo í
hópinn heil keöja af litlum „frænd-
um“ hins stórviröulega Maxim’s, en
þaö eru alþýölegri veitingahús, sem
öll eiga aö bera nafnið „Minim’s" og
veröa aö teljast enn ein ný og óvænt
nóta í Cardin-melódíunni.
Eitt sinn, er Pierre Cardin var enn-
þá ungur að árum og dreymdi stóra
drauma um hátískuna, fór hann á
fund spákonu til að leita frétta af
framtíð sinni sem tízkuhönnuöur: „Ég
sé yður komast afar langt, mjög hátt,
upp yfir öll heimsins höf; ég sé nafn
yðar alls staöar ..." Þessi orö
spákonunnar hafa svo sannarlega
náð að rætast á áþreifanlegan hátt,
því nafn Cardins hefur borizt um all-
an heim.
Heimsveldi Pierre Cardins — stór-
fyrirtækiö, sem samtals meö öllum
sinum fjölda framleiöenda, veitir um
100.000 starfsmönnum atvinnu, er
samt sem áöur eign eins einasta
manns, sem líka stjórnar því einn og
það beint og milliliöalaust. Pierre
Cardin er eigandi alls þessa, án
nokkurs náins lögerfingja, einn og
engum bundinn í einkalífi sínu og er
eins og hinn „einmana drottnari" í
veldi sínu.
JARNBRAUTARSAMGÖNGUR
Franska
TGV
Trompið
TGV-lestirnar þjóta á milli Parísar og Lyon
á tveimur klst.
Aö komast á tveimur tímum meö lest frá París
til Lyon ...! Allt frá því í september á síö-
astliönu ári er slík hraöferö ekki neinn
draumur lengur, heldur blákaldur veruleiki og raun-
ar ekki neitt stórmál: Þarna er nefnilega á feröinni
nýja örskotslestin franska, TGV — train á grande
vitesse. Allt frá því að síöasti kaflinn af brautinni
(um 116 km) var tekinn í notkun, og þá hætt aö fara
krókinn um Dijon, er járnbrautarleiöin milli Parísar
og Lyon aöeins oröin 426 km á lengd. TGV-lestin
fer þess vegalengd á hvorki meira né minna en 270
km/klst. hraöa, en þaö samsvarar aö jafnaöi 75 m á
sekúndu.
Tekiö var aö vinna aö þessari háþróuöu sam-
göngutækni fyrir rúmum áratug. Eftir fyrstu
reynsluferöirnar áriö 1978, hófu TGV-lestirnar
fastar áætlunarferöir á nokkrum járnbrautarleiðum
í suö-austurhéruöum Frakklands í septembermán-
uöi 1981. Vígsluathöfnin fór þá fram meö pompi og
pragt aö viöstöddum Francois Mitterand, Frakk-
landsforseta, og ööru stórmenni. Á fyrstu tveimur
árunum, sem TGV hefur veriö í feröum, hafa allar
Part-Dieu stööina í Lyon — teljast lestarferöir meö
TGV fyllilega samkeppnisfærar viö flugferöir á
þessum leiðum; heildarferðatíminn veröur í reynd
áþekkur, hvort sem flogiö er eöa ekiö meö
TGV-lestum, en fargjaldiö er næstum því helmingi
lægra meö lest.
Þaö er víst óhætt aö segja, aö mikil bylting hafi
átt sér staö í feröalögum landleiöina frá dögum
hestvagnanna fyrir rúmlega 100 árum. Þá tók þaö
fjóra daga eöa um 100 klst. aö hristast á ósléttum,
mjóum vegi á milli Parísar og Lyon. Viö upphaf
lestarferöa á þessari leiö áriö 1867 var „hraðlestin”
12 klst. og 45 mín. á leiöinni, en um aldamótin var
hraöinn oröinn slíkur, aö þessi ferö tók aðeins 8
klst. Rétt fyrir síðari heimsstyrjöldina var oröiö
hægt aö komast á milli Parísar og Lyon á 6 klst.
Öryggi TGV-lestanna er m.a. tryggt meö tvö- og
þreföldu straumkerfi, og einnig hafa veriö teknar
upp tækninýjungar eins og „cab signal”, en þaö
táknar, aö allar upplýsingar birtast á skjá t stjórn-
boröi lestarinnar, i staöinn fyrir þær upplýsingar um
leiöina, sem gefnar eru meö merkjum meöfram
þær björtustu vonir, sem viö þessa miklu nýjung
voru bundnar, fyllilega rætzt. Þessi nýja gerö hraö-
lesta hefur þegar ekiö um 30 milljón km og fært
fullar sönnur á áreiöanleika sinn í allri gerö, og TGV
heldur hárnákvæma áætlun um brottfarar- og
komutíma. Nú hafa þegar meira en 15 milljónir
farþega feröast meö rauögulu TGV-lestunum, en
þaö samsvarar um 23—24.000 manns á degi hverj-
um, og menn Ijúka miklu lofsorði á þennan fram-
úrskarandi þægilega og örugga ferðamáta.
Á aöeins tveimur árum hefur tímalengd lestar-
feröar milli Parísar og Lyon þannig stytzt um helm-
ing. En þaö er sem sagt ekki bara á þessari leiö, því
TGV-lestirnar aka núoröiö í öllum helztu leiöum til
suö-austurhluta Frakklands meö viökomu í alls 23
stærri borgum. 54 TGV-lestir aka daglega á þess-
um leiöum, þar af 18 lestir, sem daglega aka leiöina
París-Lyon fram og aftur. TGV-feröir til Genf eru
þegar komnar á, og núna í vor tengist Lausanne
þessu lestakerfi líka.
Þar sem brautarstöðvar TGV-lestanna eru í
miöbæjum borganna — en þaö á ekki sízt viö um
brautinni. Þetta nýja upplýsingakerfi hefur reynzt
meö ágætum.
Þótt mjög háar fjárupphæðir hafi fariö í aö þróa
gerö TGV-testarinnar á sínum tíma, viröist þaö fjár-
magn ætla aö skila sér aftur eftir ótrúlega stuttan
tíma, þvt lestin reynist vera mjög aröbær í rekstri.
Strax á fyrstu tveimu'’ árunum tók TGV að skila
verulegum hagnaöi, ekki sízt vegna þess, að sæta-
nýtingin hefur aö jafnaöi verið um 65%, á móti
50—55% í hefðbundnum gerðum lesta.
Frakkar hafa því ákveöiö aö hefja smíöi svo-
nefndrar TGV-Atlantique, sem á aö aka á lengri
leiöunum í suð-vesturhéruöum landsins. Þá eru
einnig uppi áætlanir um nýja TGV-leiö frá París um
Brússel til Kölnar. Mörg lönd hafa sýnt þessari nýju
frönsku lestargerö mikinn áhuga, alveg sérstaklega
Bandaríkin, því aö þær tækninýjungar, sem fram
koma í smíöi TGV-lestanna, þykja marka tímamót i
rekstri nútíma járnbrauta. Þaö bendir því allt til
þess, að TGV eigi mjög svo bjarta framtíö fyrir
höndum sem nútíma samgöngutæki.