Morgunblaðið - 30.12.1984, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. DESEMBER 1984
Óbeinar reykingar
geta valdið
lungnakrabba
*
— segir Sigurður Arnason sérfræðingur í krabbameinslækningum
Nú um áramótin ganga í gildi lög
um tóbaksvarnir, og hafa þau valdið
úlfaþyt meðal reykingarmanna sem
telja á rétt sinn gengið. Sérstaklega
hefur þriðji kafli laganna um tak-
mörkun á tóbaksreykingum vakið
deilur og sýnist þar sitt hverjum, en
þar kemur m.a. fram að frá og með
áramótum eru reykingar í ýmsum
opinberum stofnunum óheimilar,
svo sem skólum, dagheimiium og
heilsugeslustöðvum, og einungis
leyfðar að hluta á ýmsum vinnustöð-
um og í almenningsfarartækjum.
Þessi kafli laganna er byggður á
skaðsemi óbeinna reykinga, en
þær eiga sér stað þegar einstakl-
ingur sem ekki reykir andar að sér
reyk frá brennandi tóbaki innan-
dyra, og einnig þegar fóstur fær í
sig eiturefni tóbaks gegnum blóð-
rás reykjandi móður.
Til að fá nánari upplýsingar um
helstu niðurstöður læknisfræði-
legra rannsókna á þessu sviði
höfðum við samband við Sigurð
Árnason sérfræðing í krabba-
meinslækningum á geisladeild
Landspítalans, en hann hefur að-
allega fengist við lungnakrabba-
meinssjúklinga undanfarin þrjú
ár.
Sigurður var fyrst spurður
hvort óbeinar reykingar væru ekki
tiltölulega meinlausar miðað við
venjulegar reykingar. Hann sagði
nýlegar rannsóknir sýna að óbein-
ar reykingar gætu valdið lungna-
krabbameini, „hér er átt við rann-
sóknir sem gerðar hafa verið i
Japan, Grikklandi og Bandaríkj-
unum, en þær benda eindregið til
þess að konum, sem giftar eru
reykingarmönnum, sé hættara en
öðrum við að fá lungnakrabba-
mein, þótt þær reyki ekki sjálfar."
Þær rannsóknir sem Sigurður
vitnar í eru í fyrsta iagi rannsókn
Hirayama frá Japan sem birtist
árið 1981. Hann rannsakaði 91
þúsund konur sem reyktu ekki
sjálfar. í ljós kom að þær sem áttu
eiginmenn sem reyktu meira en 20
sígarettur á dag voru í um það bil
helmingi meiri hættu á að fá
lungnakrabbamein heldur en þær
konur sem áttu eiginmenn sem
reyktu ekki. Hættan á lungna-
krabbameini óx eftir því sem eig-
inmennirnir reyktu meira. Rann-
sókn þessi var fyrst gagnrýnd
vegna ýmissa tölfræðilegra van-
kanta en þeir hafa nú verið sniðn-
ir af og niðurstöðurnar ekki ve-
fengdar.
í öðru lagi er vitnað til rann-
sóknar Garfinkle sem gerð var
sama ár í Bandaríkjunum. Niður-
stöður þeirrar könnunar eru þó
ekki marktækar þar sem einungis
er vitað um reykingarvenjur hjá
þriðjungi maka, en konurnar í
rannsókninni voru 176 þúsund.
Þær konur sem reyktu óbeint virt-
ust þó vera í meiri áhættu en hin-
ar.
f þriðja lagi er rannsókn Trich-
opoulos frá Grikklandi, en þar
voru rannsakaðar 40 konur með
lungnakrabbamein sem höfðu ekki
reykt sjálfar. Til samanburðar
voru teknar 40 konur með aðra
sjúkdóma. í Ijós kom að margfalt
algengara var að konur með
lungnakrabbamein ættu sér eig-
inmenn sem reyktu.
Rannsókn Correa frá Banda-
ríkjunum sem birt var 1983 sýndi
það sama. Þar var einnig athygl-
isvert að fram kom marktæk
fylgni milli reykinga mæðra og
„Lögin í góðu samrærai við þau sjálfsögðu mannréttindi að hafa frelsi til að
gera hvað sem er, svo fremi sem atferlið skaði ekki aðra.“ Sigurður Árnason
sérfræðingur í krabbameinslækningum.
lungnakrabbameins i afkomend-
um þeirra.
„Þessar rannsóknir eru allar
trúverðugar og benda til þess að
mun meiri líkur séu á því að konur
sem eru giftar eða í sambúð við
karla sem reykja, fái krabbamein,
þótt þær reyki ekki sjálfar."
— Hvernig stendur á þvi, eru
það ekki lungu reykingarmanns
sem „hreinsa" reykinn af flestum
eiturefnum áður en honum er
blásið út í umhverfið?
„Jú, að einhverju leyti. En tób-
aksmengun í umhverfinu skiptist i
tvo meginþætti, svokallaðan meg-
inreyk og hliðarreyk. Meginreyk-
urinn er hinn venjulegi fráblástur
reykingarfólks. Það er sá hluti
reyksins sem sogast í gegnum síg-
arettuna, vindilinn eða pipuna,
jafnvel í gegnum síu áður en hann
fer niður í lungun. Þar „hreinsast"
reykurinn, tjaran situr eftir
ásamt ýmsum ögnum, en reyknum
er síðan blásið út i andrúmsloftið.
Hliðarreykurinn kemur hins-
vegar frá endanum á logandi síg-
arettu eða öðru tóbaki og fer það-
an beint út í andrúmsloftið. Meg-
inreykur og hliðarreykur eru mis-
munandi að samsetningu. Um
85% af reyknum í umhverfinu er
úr hliðarreyknum, en tóbaks-
mengunin er þó misjöfn eftir því
hversu mikið er reykt, hversu
stórt herbergið eða vistarverurnar
sem reykt er í eru og hve loftræst-
ingin er góð.“
— Hliðarreykurinn er því
hættulegri?
„Já, í sjálfum sér en hann þynn-
A
Bolholtw Suöurver
O O [•!•] O C MW O O EH O C MM 0 O K
\o\
Ö MM 0 C ÞM OO MM [•!•] ) O RM O O
Kennsla hefst 7. januar
12 vikna — 6 vikna — 3ja vikna.
Líkamsrækt og megrun fyrir konur á öllum aldri. Morgun-,
dag- og kvöldtímar. Tímar 2 eöa 4 sinnum í viku. Lausir
tímar (fyrir vaktavinnufólk). Byrjendaflokkar — framhalds-
flokkar. 60 mín. strangir tímar, megrunarflokkar eöa
rólegir tímar. Allir finna flokk viö sitt hæfi hjá JSB.
Sturtur, sauna, Ijós. Fullkomin Ijósastofa í Bolholti.
Mi
Líkamsrækt
JSB
Innritun:
frá 2. janúar
frá kl. 9.00—20.00.
Símar 83730 Suöurveri — Sími 36645 Bolholti.
Kennarar: Suðurveri: Bára, Anna, Sigríöur, Agnes.
Bolholti: Bára, Anna, Sigríöur.
BEI OO 5O r*M MW 5C ÞE )O gEI O0 3100 PM OO0B OO WWOO [•!•] OQ B
Stórsigur
stjórnarflokks
í Singapore
Singapore. 27. desember. AP.
Stjórnarflokkurinn í Singapore,
Framkvæmdaflokkurinn, undir
stjórn forssetisráöherrans Lee Kuan
Yew, vann stórsigur í þingkosning-
um sem fram fóru rétt fyrir jólin.
Fékk flokkurinn 77 þingsæti af 79
mögulegum.
Þrátt fyrir afhroð stjórnar-
andstöðunnar var þetta þó betri
útkoma en í fjórum síðustu þing-
kosningum landsins, árin 1980,
1976, 1972 og 1968, en þá fékk
Framkvæmdaflokkur Jews öll
þingsætin. Stjórnarandstöðuna á
þingi skipa nú tveir menn úr
tveimur flokkum. Stjórnarflokk-
urinn gerði lagabreytingu á
stjórnarskrá landsins i júlí síð-
astliðnum til þess að koma i veg
fyrir að engin stjórnarandstaða
yrði á þingi. Hún var á þá leið, að
ef framkvæmdaflokkurinn hefði
fengið öll þingsætin, hefðu leið-
togar þeirra þriggja stjórnar-
andstöðuflokka sem flest atkvæði
hefði hlotið, fengið sérstök auka-
sæti á þingi sem hefðu þó ekki
veitt fullgild réttindi.