Morgunblaðið - 10.02.1985, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 1985
B 45
VELVAKANDI
SVARAR í SÍMA
10100 KL. 11—12
FRÁ MÁNUDEGI
K TIL FÖSTUDAGS
Um friðhelgi
hins ófædda barns
Jón Valur Jensson skrifar:
24. þ.m. birtist hér bréf frá
„bankastarfsmanni", og virðist
augljóst, að það sé úr sömu herbúð-
um og skrif huldukonunnar „Söruh
Jóhanns”, sem ég hef gert að um-
talsefni hér í blaðinu. Sömu rökin
birtast hér enn: fátækt og aðstöðu-
leysi einstæðra mæðra eru látin
réttlæta fósturdeyðingar og þessi
afleiti málflutningur síðan kór-
ónaður með langsóttum Biblíutil-
vitnunum, sem bréfritari hefur
greinilega misskilið. (Að sjálfsögðu
segir Biblían hvergi neitt um „rétt“
okkar til að deyða ófædd börn — í
stað þess t.d. að velja þann kost að
gefa þau einhverjum þeirra mörgu
barnlausu hjóna, sem þrá að eign-
ast kjörbarn, en fá það ekki.)
Einnig hér er það sama upp á
teningnum og í bréfi „Söruh“ — af-
drif hins deydda fósturs angra sam-
vizkuna og þá er gripið til endur-
fæðingarkenningar til að friða sál-
ina! Segir „bankastarfsmaður" sigri
hrósandi, að % mannkyns trúi á
sálnaflakk. Ég veit ekki til þess, að
nein allsherjarskoðanakönnun hafi
verið gerð í því efni, en hvað sem
líður afstöðu heiðinna trúarbragða,
er sú kenning langt frá því að vera
kristin (eins og ég bendi á í grein,
sem bíður birtingar hér í blaðinu).
Bréfritari segir, að hvergi í Biblí-
unni sé minnzt á „rétt hins ófædda
barns". Það stenzt að vísu, ef aðeins
er leitað að þessari framsetningu í
þeim fjórum svolátandi orðum.
Hins vegar er meiningin greinilega
til staðar í Biblíunni, þótt önnur orð
séu viðhöfð. Til samanburðar má
minna á, að hugtök eins og „erfða-
Kenningar um
eðli drauma
Þorsteinn Guðjónsson skrifar:
í tveggja blaðsíðna grein um
eðli drauma (Mbl. 3. feb.) sam-
kvæmt viðtali blaðamanns við dr.
Matthías Jónasson fyrrum upp-
eldisfræðikennara hefur það alveg
gleymzt að minnast á íslenzka
kenningu um þetta efni enda þótt
dr. Matthías hafi sjálfur í bók
sinni „Eðli drauma" 1983, ekki séð
sér fært að ganga framhjá þeirri
kenningu. Dr. Matthías lét þess
getið í bókarlok eftir að hann
hafði skýrt frá hinum áður mjög
frægu, en nú víða vefengdu, kenn-
ingum Jungs og Freuds að íslenzk-
ur vísindamaður, dr. Helgi Pjet-
urss, hafi sett fram kenningu um
eðli drauma. Hef ég áður minnzt á
þetta dr. Matthíasi til lofs, enda
þótt ég teldi framsetningu hans á
því máli allt annað en nógu skýra.
Með grein sinni hefur blaða-
maðurinn sett fram stóra og góða
mynd af dr. Matthíasi, en litla og
heldur lélega mynd af dr. Freud.
Má vera að þetta sé réttlætanlegt
út frá því, að dr. Matthías sé nú að
byrja að komast á skilningsleið
þangað sem Freud komst aldrei.
Ég ítreka að til er íslenzk vís-
indakenning um eðli drauma og
hver sá sem reynir að koma sér
hjá að skilja hana er ófróður um
það mál.
Hundruð íslendinga, að minnsta
kosti, hafa tileinkað sér þennan
skilning á eðli drauma og erlendis
vekur hin íslenzka draumakenn-
ing athygli í vaxandi mæli. — En
jafnvel þótt svo væri ekki, breytti
það engu um hið raunverulega eðli
drauma. „Hún snýst samt,“ sagði
Galileó og draumsamböndin koma
í hvern mann á hverri nóttu,
hversu fráleitar hugmyndir sem
hann kann að gera sér um það mál
í vöku.
synd“ og „Heilög þrenning" koma
sem slík hvergi fyrir í Biblíunni,
enda þótt þau feli í sér órjúfanlegan
þátt í kenningu Heilagrar Ritning-
ar. (Ef þess verður óskað, get ég
vísað á nokkra erlenda bæklinga,
sem sanna með ótvíræðum biblíu-
legum rökum, að fósturdeyðingar
eru beint og alvarlegt brot gegn 5.
boðorðinu.)
Lífsrétturinn
vegur þyngst
Það er algengt, að rauðsokkur
láti það villa um fyrir sér, að tals-
verð líking er með hugtökunum
„lífsréttur fósturs" og „réttur konu
yfir lífi sínu“ eða „réttur hennar til
mannsæmandi lífs“. En sú líking er
aðeins á yfirborðinu. Fyrrnefndur
bréfritari fellur í þessa gryfju þeg-
ar hann setur fram rétt móðurinn-
ar og barna hennar gegn rétti hins
ófædda barns. Með þessari óskýru
hugsun er verið að lítillækka (trivi-
alisera) hugtakið lífsréttur, svo að
það nái ekkert síður yfir „réttinn til
mannsæmandi lífskjara“ (og jafnvel
„rétt til að haga lífi sínu að eigin
vild“). Vitaskuld eiga menn rétt á
því, að þjóðfélagið láti þá ekki búa
við sult og seyru, meðan aðrir njóta
ríkidæmis. En hitt ætti að blasa við
hverjum sem er, að réttur minn til
mannsæmandi kjara getur ekki á
neinn hátt jafnazt á við rétt náunga
míns til sjálfs lífsins (þ.e. að fá að
halda lífi). MannshTið hefur hér
greinilega grundvallargildi — og á
að njóta forgangs — fram yfir ýmis
önnur gildi eða gæði, sem við gerum
kröfu til.
Af þessari ástæðu eiga hagsmun-
ir og velferð móður og annarra í
fjölskyldu hennar aðeins að vega
upp á móti sjálfu lífi hins ófædda
barns. Siðferðilegur réttur fósturs-
ins til lífs vegur þyngra en réttur
hinna til einhverra tiltekinna lífs-
kjara, og þeim vogarskálum verður
ekki haggað nema með gerræðis-
fullri íhlutun, þ.e. beinu ofbeldi.
Réttur hins bjargarlausa barns
gerir tilkall til okkar allra að
vernda það, en þrátt fyrir forgang
þess réttar ónýtir hann ekki rétt
móðurinnar til mannsæmandi
lífskjara. Aðeins ber að minnast
þess, að sá réttur móðurinnar gerir
kröfur til okkar, að við styrkjum
hana sem bezt má verða, en getur
hins vegar aldrei gert tilkall til lífs
hins ófædda barns hennar, því að það
er friðheilagt.
Ef alþingismenn hefðu þessi
sannindi að leiðarljósi væri þess
skammt að bíða, að fósturdeyðingar
heyrðu sögunni til og að í stað
þeirra væri gert stórátak í velferð-
armálum bágstaddra foreldra.
Þorskalýsi eða ufsalýsi?
Dísa skrifar:
Að undanförnu hefur mikið ver-
ið rætt og ritað um lýsi og holl-
ustu þess. Þá er yfirleitt talað um
þorskalýsi og að úr því megi vinna
fitusýrur sem talið er að vinni
gegn kransæðastíflu og öðrum
hj artasj úkdómum.
Nú spyr ég: Er ufsalýsi ekki
gætt þessum eiginleikum? Ef ég
vil gæta heilsunnar og reyna að
koma í veg fyrir hina ýmsu sjúk-
dóma, ætti ég þá að hætta að taka
inn ufsalýsi og snúa mér að
þorskalýsinu? Með von um skýr og
góð svör.
SlGGA V/öGA £
DAÍO
Athugiö að panta hin vinsælu og
vönduðu DATO húsgögn tímanlega fyrir
fermingarnar. Sendum bæklinga ef óskað er.
DATO húsgögnin hafa verið valin
til sýningar hjá íslenskum húsbúnaði,
Langholtsvegi 111.
TOPPHUSGOGN
SmíÖastofa EyjólfsEövaldssonar
Bíldshöfða 14 Reykjavík, sími 687173
HVIW MUNPK?
ÞU GEÉH ME0 5EX
KRRKKR 06 KRRL
HEFPI EKKI
RUNNlt) RF i
JRFNMÖ'Ró