Morgunblaðið - 14.04.1985, Qupperneq 59

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. APRÍL 1985
59
En læknirinn Maríanna?
— Já, ég veit ekki. Ég hef nógan
tíma enn. Kannski sest ég í lækna-
deildina um sextugt, þá get ég
allavega huggað mig við að hafa
prófað. Ég á bara eftir eitt ár í
öldungadeildinni, svo að þetta er
hreint ekki fjarlægur draumur.
En ég er mjög ánægð með dag-
skrárgerðarstarfið, og það er ekki
svo lítið að hafa unun af sínu
starfi.
Því miður eru það alltof fáir
sem eiga þess kost að vinna við
það sem þeir hafa gaman af. Ég er
ein af þeim heppnu. Ég hlakka
alltaf til að fást við nýtt verkefni.
Er ekki hægt að segja að sjón-
varpi eigi þig?
— Auðvitað á það mikið í mér.
Vegna þess hve ég var ung þegar
ég byrjaði að vinna þar mótuðust
mínar skoðanir og mitt lífsmat
mjög af því fólki sem ég vann með,
annað var óhjákvæmilegt. Og ég
er á margan hátt ánægð með upp-
eldið. Stofnunin var líka allt öðru
vísi í þá daga. Þá unnu þar færri
og tengsl milli samstarfsfólks
voru miklu meiri en nú.
Og svo fórstu sjálf að „pródús-
era.
— Já, þegar ég var búin að
„skrifta" í 4 ár, fór ég að „pródús-
era“ fréttirnar. Það var mjög góð-
ur skóli, enda krefst fréttapró-
dúsjón mikillar skipulagningar og
athygli, og finnst mér hún vera
lærdómsríkasta starf, sem ég hef
unnið innan sjónvarpsins. Það
væri hollt fyrir alla dagskrárgerð-
armenn að fá þessa þjálfun, áður
en ráðist er í annað.
Og síðan?
— Nú, svo fór ég smám saman
að taka að mér aðra dagskrárgerð.
Ég var t.d. með kosningasjónvarp-
ið ’78 og þangað til ég fór sjálf í
framboð fyrir síðustu alþingis-
kosningar. Kosningasjónvarp er
flókin dagskrárgerð. Þetta var
bein útsending, sem stóð oft í 7—8
klukkustundir samfleytt og það
þarf að samhæfa marga aðila úti
um allt land og í stúdíóinu. Það
veitti mér mikið sjálfstraust að
vera treyst fyrir þessu verkefni og
upp úr því fluttist ég á fræðslu-
deildina 1981. Ég hafði líka alltaf
góðan tíma fyrir sjálfa mig og
vinnuna þá, vegna þess hve heim-
ilisstörfin tóku lítinn tíma. Árni,
elsti strákurinn minn, var mikið
hjá mömmu, en hún hefur reynst
mér mjög vel.
gildi heimilisstarfa og hvernig
réttarstöðu heimavinnandi fólks
sé háttað.
— Það er Ijóst, að þetta fólk býr
við sérlega báborin réttindi, segir
Maríanna. Það hefur t.d. ekki að-
gang að lífeyrissjóðum og á ekki
sama rétt til sjúkradagpeninga og
aðrir. Og síðast en ekki síst þá eru
störf heimavinnandi fólks ekki
metin þegar út á hinn almenna
vinnumarkað er komið.
Hefur þú alltaf verið pólitísk?
— Já, allavega mjög lengi. Ég
er mjög óánægð með ýmislegt í
þessu þjóðfélagi og það er mín
skoðun að sé maður óánægður eigi
maður að leggja eitthvað að mörk-
um til þess að bæta það sem miður
fer. Það stoðar lítið að sitja úti í
horni og nöldra. Mér finnst konur
yfirleitt alltof ragar við að taka
afstöðu og þær hafa tilhneigingu
til að skiija pólitíkina frá hinu
daglega lífi. I mínum augum er
það auðvitað hápólitískt hvaða
verð er á mjólkurlítranum og
hvort börnin í þessu þjóðfélagi
eigi kost á góðri menntun. Pólitík
er hin smæstu atriði daglegs lífs,
ekki bara eitthvað sem birtist á
síðum dagblaðanna.
Þó að Maríanna sé í tveggja ára
leyfi frá sjónvarpinu og sé fyrst og
fremst heimavinnandi núna, tekur
hún að sér einstök verkefni þegar
hún hefur tíma, og þá aðallega
fyrir sjónvarpið og Myndvarp,
fyrirtæki, sem tekur að sér gerð
myndbandaefnis. Hún sagðist ekki
líta svo á, að hún væri að færa
neina fórn að vera hjá börnunum,
nema þá að þau hefðu alls ekki
efni á j>essu.
— Ég sætti mig alveg við að
eyða tveimur árum í börnin mín,
enda lít ég ekki svo á að mín tæki-
færi séu um garð gengin. Ég hef
eytt löngum tíma í að byggja upp
mitt starf og kem til með að búa
að því alla ævi. En börnin eru það
dýrmætasta, sem við eignumst á
lífsleiðinni, og þess vegna verðum
við að búa vel að þeim. En mér
leiðist auðvitað stundum, og ofan
á bætist svo þessi tilfinning að
finnast maður óhæfur til þess að
gefa börnunum það, sem þau
þurfa mest á að halda. Þegar um
barnauppeldi er að ræða, er ekki
hægt að mæla neinn áþreifanleg-
ah árangur fyrr en kannski löngu
seinna.
Þolinmæðin þrautir
vinnur allar
Maríanna átti erfiðan
meðgöngutíma með báða yngri
strákana og lá töluverðan tíma á
sjúkrahúsi. Auk þess fæddust báð-
ir fyrir tímann. Ég spyr hana um
þetta.
— Þetta var aliavega óvenjuleg
meðganga. Ég var við rúmið í ná-
lega 25 vikur meðan ég gekk með
strákana, og þá leiddist mér auð-
vitað oft. Eg hefði aldrei getað
gert þetta nema vegna stuðnings
fjölskyldunnar og starfsfólks á
meðgöngudeild Kvennadeildar,
þar sem ég lá þennan tíma. Þetta
er tímabil, sem reynir ekki bara á
konuna, heldur á eiginmanninn og
alla, sem hlut eiga að máli. Nei, ég
lít ekki á þetta sem neitt afrek,
heldur spurningu um val. Okkur
langaði til að eignast börn saman,
og þegar það kom í ljós, að ég gæti
ekki haldið fóstri, nema liggja í
rúminu, þá kaus ég það. Svo var
bara að nýta þennan tíma á ein-
hvern hátt, þannig að hann liði
sem hraðast. Ég gerði kynstrin öll
af handavinnu, trúlega fyrir allt
lífið. Ég segi stundum í gríni, að
ég hljóti að hafa verið óskaplega
óþolinmóð þegar ég var yngri, og
að nú séu örlaganornirnar að leika
sér pínulítið með mig til þess að
þroska með mér þolinmæðina.
Strákarnir voru nokkrar vikur eft-
ir fæðingu í umsjá starfsfólks
vökudeildarinnar, en það er eina
gjörgæslan fyrir nýbura á öllu
landinu. Mér finnst sorglegt að
horfa uppá þennan niðurskurð
sem orðið hefur í heilbrigðismál-
um þjóðarinnar eftir að hafa
kynnst því að eigin raun, við
hvaða aðstæður starfsfólk í heil-
brigðisgeiranum þarf að vinna við.
Erfiðið er kannski mest þegar
þú kemur heim?
— Já, við Birgir eru upptekin
allan sólarhringinn. Ég á nefni-
lega skrambi duglegan mann, sem
lítúr ekki á heimilisstörfin sem
mitt einkamál. Unglingurinn
minn er líka alveg til fyrirmyndar,
vaskar upp og setur í þvottavél án
þess að vera beðinn um það.
Stórhrifin af
skólasjónvarpi
Hvað um sjónvarpsmálin í
framtíðinni?
— Sjónvarpið er ótrúlega öflug-
ur miðill, og ég hef mikinn metnað
fyrir hönd sjónvarpsins og finnst
að því beri skylda til að veita fólki
jafnt fróðleik sem afþreyingu. Ef
við horfum til framtíðarinnar og
reiknum með að hér rísi upp
frjálsar sjónvarpsstöðvar, þá er
líklegt að þær munu fyrst og
fremst bjóða upp á skemmtiefni,
sem tryggt getur góðar auglýs-
ingatekjur. Þetta yrði meira og
minna aðkeypt efni, vegna þess að
það er dýrt að framleiða innlent
efni. Og þá er ég hrædd um að
reyni á ríkissjónvarpið að sinna
sínu hlutverki að fræða og upplýsa
fólk. Það er að vísu dýrt að fram-
leiða góðar fræðslumyndir, en þeir
peningar skila sér áreiðanlega í
betur upplýstum þjóðfélagsþegn-
um. Ég er stórhrifin af skóla-
sjónvarpinu í Bretlandi, sem kall-
ast Open University. Þetta er
nokkurs konar opinn skóli, eða
sjónvarpsskóli, sem veitir almenn-
ingi aðgang að kennslufni í
ákveðnum fögum og gerir fólki
kleift að vinna sér réttindi og próf,
bæði á menntaskóla- og háskóla-
stigi.
Ég vona bara að sjónvarpið geti
boðið íslendingum upp á slíka
þjónustu í framtíðinni. Slíkt væri
ómetanlegt fyrir fólk, sem hefur
einhverra hluta vegna orðið að
hætta námi, og gerir öðrum kleift
að hefja nám, t.d. heimavinnandi
fólki. Sjónvarpið á gott fólk, en
það er samt þörf fyrir fleira fólk,
með þekkingu á sjónvarpsmálum
til þess að við getum sinnt því
hlutverki, sem sjónvarpið sem
fræðslumiðill kemur til með að
hafa næstu áratugina. Annars er
alveg óþarfi að tala um þessa
hluti, sjálfsagt er búið að marg-
tyggja þetta ofan í fólk. Þetta fer
að minna á einhverja maníu ...
En ég vona að sjónvarpinu tak-
ist betur að halda í sitt starfsfólk
í framtíðinni en nú er. Það tekur
langan tíma að þjálfa upp gott
starfsfólk til að sinna dagskár-
gerð, og þess vegna er sorglegt, að
loksins þegar fólkið fer að nýtast
fullkomlega i starfi, þá hættir það.
Þetta er fyrst og fremst vegna
þess að fólki bjóðast betri laun
annars staðar, og það stendur
stofnuninni fyrir þrifum.
Hagur sjónvarpsins er mikið
áhugamál Maríönnu, enda nefur
síðari þingsályktunartillaga henn-
ar tengst þessu máli, en hún hljóð-
ar þannig að fjármálaráðherra
verði falið að fella nú þegar niður
söluskatt af auglýsingatekjum
sjónvarpsins. Finnst Maríönnu að
sjónvarpið eigi að hafa sama rétt
og dagblöðin, sem öll eru undan-
þegin söluskatti.
— Á síðasta ári borgaði sjón-
varpið rúmar 46 milljónir í sölu--^
skatt, en það myndi stórbæta hag
sjónvarpsins, ef þessir peningar
rynnu beint til stofnunarinnar,
eins og Maríanna orðaði það.
— Hvort ég sé ánægð? Já, mjög
svo. Ég er svo skotin í manninum
mínum að það er ekkert venjuiegt,
og ég er svo ánægð með börnin
mín. Mér finnst ég vera alveg
þrælheppin. Ég hef oft verið óþol-
inmóð um ævina, en hef lært að
temja mér þolinmæði og ró með
árunum og þá líður manni betur.
Ég sé ekki eftir neinu, sem ég hef
gert né neinu, sem ég á eftir ógert
og reyni að útrýma öllum áhyggj-
um, sem kunna að leynast innra
með mér.
Annað foreldrið
eigi að fá laun ...
Aðstæður breyttust töluvert hjá
Mariönnu eftir að hún gifti sig og
eignaðist næstyngsta strákinn.
Nýlega bættist sá þriðji í hópinn
og ég spyr Maríuönnu hvort hún
sé ekki alltaf dauðuppgefin.
— Það að hafa stálpaðan ungl-
ing og tvö kornabörn á heimilinu
krefst mikillar vinnu og satt að
segja finnst mér þetta vera erfið-
asta vinna, sem ég hef fengist við
um ævina.
Kannski erfiðasta „pródúsjón",
sem þú hefur staðið í?
— Jú, ætli það ekki.
Það er algert þjóðarhneyksli,
hvað þetta starf er lítils metið. Og
enn meira hneyksli, að foreldrum
skuli ekki vera kleift að ala upp
börnin sín á launum einnar fyrir-
vinnu. Hér er fólk kúgað til þess
að vinna myrkranna á milli, að-
eins til þess að eiga ofaní sig og á.
Það er mín skoðun, að annað for-
eldrið eigi að fá greidd laun frá
ríkinu fyrir að sjá um barnið sitt
fyrstu tvö árin eftir fæðingu.
Þetta þjóðfélag hefur alveg efni á
því, það fæðast ekki nema 4.500
börn á ári, og það er alveg ábyggi-
legt að peningarnir myndu skila
sér margfaldlega í heilbrigðari og
hamingjusamari einstaklingum.
Maríanna lagði nýlega fram
þingsályktunartillögu, sem tengist
þessu áhugamáli hennar mjög vel,
en hún hljóðar þannig að Alþingi
feli ríkisstjórninni að skipa 7
manna nefnd, sem eigi að hafa það
hlutverk að meta þjóðhagslegt
Það ætti enginn að veija sér ofn án þess að kynna
sér TOPPOFNINN fyrst
HF.OFNASMIflJAN
Háteigsvegi 7, s. 21220, 105 Reykjavik.
TOPPOFNÁ
BOTNVERÐI,
TOPPOFNINN frá Ofnasmiðjunni er hannaður til
þess að mæta ítrustu kröfum húseigenda. Hann
er ekki aðeins ódýr, heldur einnig frábær hitagjafi
og því ódýr í rekstri.
TOPPOFNINN er fallegur og tekur ótrúlega lítiö pláss
TOPPOFNINN er grunnmálaður þannig, aö honum er
dýft á kaf í sterka ofnamálningu.
TOPPOFNINN er unninn úr þýsku gæðastáli.
TOPPOFNINN fæst í ýmsum stærðum og gerðum.
TOPPOFNINN stenst allar gæðakröfur íslensks staðals,
IST. 69.1. og DIN 4704.
Ofnasmiðjan framleiðir einnig aðrar gerðir af vönduðum
ofnum og að sjálfsögðu fást fullkomnir ofnakranar á alla ofna
á sama stað.
-engin suða
ofan á ofninum.