Morgunblaðið - 18.05.1985, Page 32

Morgunblaðið - 18.05.1985, Page 32
J32 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR18. MAl 1985 Vinsunleg ábending. Morgunblaðið/Júlíus „Er „veggjaklór“ vondur siöur? TEXTI: GUÐRÚN GUÐLAUGSDÓTTIR GrafTiti, eða veggjaklór eins og kalla mi það i íslensku, er Kvagömnl tiltekt mannsins. Það var algengt meðal Forn-Egjpta í formi óbeflaðra skopmjnda, kosningaslagorða og kvcðabrota. FnegasU veggjaklór beimsins er að mati sérfróðra rissmynd af Kristi i krossinum sem fannst i vegg Domns Gelotiana í Róm irið 1857. Veggjaklórið hefur orðið milfræðingum drjúgt til rannsókna, því það er oft n*r hinn talaða mili i hverjnm tima en annað ritmil og einnig varpar það oft Ijósi i hið daglega líf eins og það gerðist. En þó fornleifafræð- ingnm síðari tíma finnist mikill fengnr í veggjaklórinn voru eigendur veggj- anna oft i tíðum ekki sama sinnis, f Róm Ld., nilægt Porta Portese, hafa menn fundið ævagamb iletrun þar sem menn ern vinsamlegast beðnir að lita af veggjaklóri. J ^Ké rr/úú-1/1 \CNhirR HCK Mönnum getnr nú sárnað. Hér á landi hefur veggjaklórið varla tíðkast fyrr en á þessari öld svo nokkru nemi vegna þess bygg- inga’-máta sem hér var algengast- ur. Ekki hefur verið auðvelt að krota á gömlu torfbæina og báru- járnið er heldur ekki vel fallið til þess arna. Steinsteyptir veggir fóru ekki að tíðkast fyrr en á þessari öld. Vera kann að einstaka menn hafi fengið útrás fyrir þessar til- hneigingar með því að krota á Við- eyjarstofu, Bessastaðastofu, Nes- stofu, stjórnarráðshúsið, mennta- skólann eða alþingishúsið, en al- tént hefur það ekki komist í há- mæli. Þessi gömlu og sögufrægu hús hafa þó sum hver mátt þola AíTot, skyrslettur og jafnvel rauða málningu á síðari árum. Kannski að ferskeytlan okkar ís- lendinga hafi verið að einhverju leyti af svipuðum toga spunnin og veggjaklórið, veitt svipuðum til- hneigingum útrás á stundum. Graffíti er fleirtölumynd ítalska orðsins sgraffito eða graffito sem er notað um ákveðna listgrein, svo og þá tækni sem beitt er við iðkun hennar. Flötur er þakinn litlagi, síðan er teiknuð mynd á flötinn með því að skafa litlagið i burtu, *þannig að upprunalegi litur flatar- ins kemur í ljós. Fornleifafræðingar hafa tekið orðið graffito upp á sína arma og notað það yfir hvers konar veggja- kJór, sem ekki er hægt að flokka undir áletrun eða vísvitandi list- ræna tjáningu. Merking orðsins graffíto er því býsna nálæg nú- timamerkingu orðsins graffíti. Að vissu leyti má lita á graffíti eins og þjóðlist enda hafa áhrif þess endurspeglast f verkum ým- issa listamanna. Veggjaklórið er ekki bundið við veggi, þó þeir séu vinsælasti vettvangurinn. Það fínnst á gólfum, hurðum, speglum gluggum og yfirleitt allstaðar sem mögulegt er að draga upp mynd. Sá siður að skera upphafsstafi og myndir i tré er angi af veggjaklóri og afar vinsæl iðja hjá elskendum. Veggir i hellum eru að fornu og nýju oft rikulega myndskreyttir. Þeir sem koma i Laugardalshelli á Lyngdalsheiði geta séö aragrúa mynda og áletrana sem ristar hafa verið f gljúpa veggi hellisins svo varla er lófastór blettur auður. Ef ekið er austur á bóginn frá Reykja- vik blasa við áletranir sem gerðar hafa verið í mosavaxna fjallshlíð í grennd við litla kaffivagninn f Svínahrauni. Ekki þarf að arka langa leið um götur höfuðstaðarins til að koma auga á allskyns veggja- klór. Lengi blasti við á girðingu við Arnarhól áletrunin „Burt með mammonskirkjur" og vitnaði um deilur sem á sínum tima urðu um staðsetningu nýja seðlabankahúss- ins. Það er oft talað um að menn kenni til í stormum sinnar tiðar. Mynd þeirrar samtfðar kemur oft fram í spéspegli veggjaklórsins, þar endurspeglast ekki aðeins hita- mál á pólitiskum og tilfinninga- legum sviðum heldur má lita þar djúpa visku nafnlausra heimspek- inga, kannski er þetta ekki verri aðferð til að ávarpa samtiðarmenn sína en að tala á torgum eða skrifa í blöð. Þessi hæverska aðferð, sem ekki ætlast til frægðar eða frama höfundi sínum til handa á þó marga ákafa andstöðumenn. Það eru annars vegar þeir sem hafa umsjón með viðkomandi veggjum og sjá um viðhald þeirra og hins vegar fólk sem amast við hvers- kyns sóðaskap og telur veggjaklór- ið til þess. Vissulega er veggjaklór- ið oft til lýta en stundum verður vegfarandi nokkurs vísari um samferðafólk sitt þegar veggjaklór- ið er skoðað. Vilji menn skoða veggjaklór má benda áveggi gufu- baðklefans i Laugardal. Þeir bera vott um mikla eljusemi á þessu sviði. Þó yfirleitt sé þar svo heitt að mjög dragi úr hreyfiorku alls þorra fólks og flestir séu naktir í heim- sóknum sínum i klefann, eru þar veggir þaktir áletrunum og mynd- um sem ristar hafa verið í tréið með oddhvössum verkfærum. Ef til vill nota menn lyklana að fataklef- unum til þess arna. Þó mörgum þyki nóg um og telji veggjaklórið setja subbulegan svip á umhverfið eru aðrir þeirrar skoð- unar aö það sé nauðsynlegur „ör- yggisventill". Fróðir menn telja affarasælast fyrir einstaklinginn að tilfinningar hans leiti út en ekki inn, kannski að hið sama gildi um þjóðfélagið sem heild. Útivist: Gengið yfir Reykjanes- skagann UM HELGINA gefst tækifæri hjá Útivist að kynnast mikilli misgeng- issprungu er gengur þvert yfir Reykjanesskagann og nefnist Hrafnagjá. Á laugardeginum verður byrjað við Stóru-Vatnsleysu og gengið með Hrafnagjá að Seltjörn. Á sunnudeginum verður haldið áfram frá Seltjörn og gengið út á Reykjanes. Ferðirnar hefjast báða dagana kl. 10.30. Á sunnudeginum verður einnig ferð kl. 13 þar sem skoðuð verður gígaröðin Eldvörp og einnig verða útilegumannakof- arnir i Eldvarpahrauni skoðaðir en það eru fornminjar einstakar í sinni röð. Brottför í ferðirnar er frá BSÍ, bensínsölu. (FrétUtilkynmng) 400 tillögur í samkeppni Ingólfs SLYSAV ARNADEILD Ingólfs í Reykjavík stóð í síðasta mánuði fyrir samkeppni um nöfn á ný björgunar- tæki sveitarinnar, snjóbfl og björg- unarhát. Um tvö hundruð tillögur bárust á hvort tækið. Dómnefnd valdi bátnum nafnið „Jón E. Berg- sveinsson", en 22 tillögur bárust um það, og snjóbflnum nafnið „lsak“, tvær tillögur bárust Jón E. Bergsveinsson var einn af frumkvöðlum að stofnun Slysa- varnafélags íslands, segir í frétt frá slysavarnadeildinni. Dregið var úr tillögunum, og hlaut ólafur Valur Sigurðsson, Skólabraut 39, Seltjarnarnesi, verðlaun fyrir nafn bátsins. Fyrir nafið „ísak“ hlaut verðlaun Jón Hafsteinsson, Laugateig 38, Reykjavík. BYGGÐASAFN I Ð Byggðasafnið í Görðum 25 ára Afmælisrit BYGGÐASAFN Akraness í Görðum beldur um þessar mundir upp á 25 ára afmæli sitt. Af því tilefni hefur safnið sent frá sér veglegt afmælis- rit. Ritið er 48 bls. að stærð, prýtt fjölda mynda. Meðal þeirra sem eiga efni í rit- inu eru Þór Magnússon þjóð- minjavörður, Ragnar Jóhannesson og Gunnlaugur Haraldsson. Leiðrétting MISRITUN varð í minningar- grein um Adolf J.E. Petersen, sem birtist í Mbl. miðvikudaginn 15. þ.m., og sagt að hann hafi setið í stjórn Verkamannasam- bands íslands, en átti að vera Verkstjórasambands íslands, eins og fram kemur annars stað- ar í minningargreininni.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.