Morgunblaðið - 18.08.1985, Blaðsíða 3

MOKGUNBLAÐIÖ, SUNNUDAÓUR 18. ÁGÚST 1^85'
B 3
Leitað að lásbogum í tvígirtu borginni Carcassonne.
ir sólin brennheitum geislum sin-
um af miklu örlæti yfir hópinn og
skuggsælustu staðirnir á leiðinni
verða vinsaelastir þann daginn.
Hið sama er upp á teningnum dag-
inn sem við fáum okkur bíla-
leigubíl og förum í safarídýragarð
þarna í nágrenninu. Hitinn er
áreiðanlega milli 30 og 40 gráður á
Celsíus og hækkar talsvert er við
neyðumst til að loka öllum glugg-
um um leið og við ökum inn í garð
ljóna og skógarbjarna. Það verður
nánast ólíft I bílnum, og ljón og
birnir, sem undir venjulegum
kringumstæðum geta eflaust verið
stórhættuleg, sína lítil merki lífs,
liggja í hitakófi þarna á brenn-
heitri jörðinni og skipta sér
greinilega ekkert af því hvort
gluggar séu opnir eða lokaðir á
bílunum í kring. Á stundum sem
þessum kemst fátt annað að en
óskin um íslenska vindhviðu, sam-
anber „enginn veit hvað átt hefur
fyrr en misst hefur.“ Við komumst
klakklaust í gegnum þetta hita-
ævintýr, Jóhanna litla, 6 mánaða,
yngsti farþeginn í hópnum, ræður
þó ekki við þennan hita og daginn
eftir þarf að sækja lækni til henn-
ar, hún er þá komin með rúmlega
fjörutíu stiga hita, læknirinn segir
hana vera með hitasting og lækn-
isráðið felst I þvl að kæla hana
niður í 37 stiga heitu vatni.
Árekstur þurrrkaður
af með naglalakkseyði
Frakkar eru elskuleg þjóð heim
að sækja, þeir eru afslappaðir og
virðast kunna þá list að lifa í
augnablikinu. Þeir virðast lítið
stressaðir, a.m.k. bar umferðin
vott um það, sumir segja reyndar
að lesa megi þjóðarsálina úr um-
ferðarmenningunni. Ef menn
lenda i árekstri leysa þeir það sin
í millum nema einhver slasist, þá
er kallað á lögreglu. Við fengum
smá forsmekk að slíkum samn-
ingum, stöðvuðum bílinn við
gangstétt smá stund meðan hlaup-
ið var inn i næstu búð til að fá
upplýsingar um hvort við værum á
réttri leið. Allt i einu kemur bíll
nokkur aðvífandi og keyrir aftan á
bílinn okkar. Bílstjórinn var þó
ekki einn þessara tillitssömu
frönsku bílstjóra þvf hann steytir
hnefann út um gluggann og talar
eitthvað um rangstæða bíla og
þeim sé nú bara nær að vera á
réttum stöðum, heldur ferð sinni
áfram og hverfur fyrir næsta horn
eins og ekkert hefði f skorist. Við
fáum auðvitað næstum taugaáfall
við þetta, reynum eftir bestu getu
að ná númerinu á bflnum, en það
tekst ekki. Þegar skemmdirnar á
bílnum eru skoðaðar kemur þó f
ljós að þær eru lftið annað en gul-
ar lakkslettur á stuðaranum og af
kvenlegri útsjónarsemi eru þær
þurrkaðar af með naglalakkseyði
við fyrsta tækifæri.
Þrjár vikur í Frakklandi eru
fljótar að líða og áður en varir er
pakkaferðin á enda. Við skellum
bókmenntunum, Agötu Christie og
Frönsku f vasann niður f ferða-
töskuna, og undirbúum ferðina
noröur á bóginn til landsins þar
sem menn lifa til þess að vinna en
ekki öfugt, þar sem bjór er bann-
aður en bjórlfki drýpur af hverju
strái, þar sem bilstjórar virðast
vera að slá bónusmet á hverjum
degi, þar sem landsmenn eiga
heimsmet miðað við höfðatölu f
flest öllu, þar sem lífshamingjan
felst i sódastrimum eða fóta-
nuddstækjum.
Háskólar á þýska málsvæðinu
Erlendar bækur
Siglaugur Brynleifsson
llniversitiiten und Hochschulen in
Deutschiand, Österreich und der
Schwciz. Herausgegeben von Laet-
itia Boehm und Rainer A. Miiller.
Hermes Han Lexikon. Econ Tascb-
enbuch Verlag 1983.
Höfundarnir eru háskólakenn-
arar við háskóla á þýska málsvæð-
inu. Inngangurinn er skrifaður af
Laetitia Boehm. Saga þýskra há-
skóla er lykilþáttur þýskrar
menningarsögu allt frá miðöldum
og fram á vora daga. Hér er fjall-
að um allar þessar stofnanir og
saga hverrar um sig rakin að
nokkru. Einnig er hér að finna
upplýsingar um kunna fræðimenn
og vísindamenn, sem starfað hafa
við háskólana, um vísindalegar
uppgötvanir og rannsóknir f
bókmenntum og sagnfræði, sem
hafa valdið þáttaskilum f þeim
fræðigreinum og ekki síst um
heimspekikenningar, sem voru oft
kveikja að nýjum skilningi á
mennsku samfélagi. Sama er að
segja um guðfræði og sálfræði.
Sjálfstæði þessara stofnana
tryggði tjáningarfrelsi þeirra sem
við þær störfuðu.
Fyrstu háskólarnir gengu í
fyrstu undir heitinu „studia gen-
eralia", þeir kunnustu og elstu
voru f París — Svartiskóli — í
guðfræði, Bologna, í lögum og Sal-
erno, í læknisfræði. Fyrsti háskóli
stofnaður norðan Alpafjalla var
háskólinn í Prag, stofnaður 1348
síðan koma upp háskólar f Vínar-
borg 1365, Heidelberg 1386 og
Köln 1388. Háskólinn í Rostock
var stofnaður snemma á 15. öld og
sá skóli var um tima sóttur af fs-
tenskum námsmönnum á 15. og 16.
öld.
Höfundarnir rekja sögu hvers
háskóla og þær breytingar sem
hafa orðið i aldanna rás á þessum
stofnunum, sem f upphafi voru á
vissan hátt ríki í ríkinu, þegar
nemendur og kennarar mynduðu
með sér félagsskap lærðra manna
til þess að stunda sínar greinar, þó
einkum guðfræði. Háskólar voru
síðan einkum sóttir af þeim, sem
töldust til efri laga samfélaganna,
sem voru að höfðatölu brot þessa
fjölda sem byggði riki og lönd.
Fyrr á öldum var svo að í rauninni
bjuggu tvær þjóðir í hverju ríki.
Breytingin hefst með vaxandi
frjálsræðishugmyndum fyrst
meðal vaxandi borgarastéttar og
síðar um öll lög samfélaganna.
Með vaxandi tæknivæðingu breyt-
ast háskólarnir, svonefndar
raungreinar eru stundaðar af æ
fleirum og skólarnir breytast með
breyttum samfélagsháttum og
þörfinni fyrir staðgóða starfs-
fræðslu sérhannaðra starfskrafta.
Þar með hefur hin gamla hug-
mynd um „Alma mater“, húman-
íska menntun og þau mennsku
viðhorf sem einkenndu evrópska
menningu allt frá hámiðöldum og
endurreisn, orðið að láta í minni
pokann fyrir því sem oft er nefnt
„samfélagsleg nauðsyn".
Það er oft talað um að heppilegt
sé að „fjárfesta í menntun", en þá
er orðið menntun annarrar merk-
ingar en hugtakið þýddi og þýðir
að réttu lagi. Það verður aldrei
fjárfest í „menntun", aftur á móti
er einkar auðvelt að fjárfesta i
vissum tegundum „starfsfræðslu"
og tæknilegri sérþekkingu.
Höfundarnir fjalla nokkuð um
stjórnunarbreytingar sem urðu
víða í háskólum eftir byltinguna
’68 og afleiðingar þeirra sem
mörgum varð lausn undan íheldni
og „úreltum hugmyndum“, og leið
til frjálsari samfélagshátta og
bjartari framtíðar. Aðrir sáu í
þessari ’68-byltingu rutlkenndar
frjálsræðishugmyndir og sjálfs-
dekur, agaleysi og upplausn. Síðan
hafa öll vötn kyrrst og þeir, sem
héldu fram hugsjónum byltingar-
innar hvað ákafast, sviku hana
allir, eins og tíðkast og lögðu flest-
ir þær greinar fyrir sig sem hag-
kvæmastar þóttu sem „góð fjár-
festing".
Þetta rit telur 144 greinar og því
fylgja 400 myndir bæði í litum og
svar/hvítar. Ágætt uppsláttarrit
um þýska, austurríska og svissn-
eska háskóla.