Morgunblaðið - 23.02.1986, Blaðsíða 28

28 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. FEBRÚAR1986
áster___
. aðnjótaþess
að láta hann
klóra sér á bak-
inu.
TM Reg. U.S. P«t. Off.-aH riQhts reserved
• 1979 Los Angetos Tlmes Syndicate

Með
morgunkaf&nu
w*//
Hvað hefur orðið af hesti og
knapa?
HÖGTSTI HREKKVÍSI
'iMmmhtiiísk
Um nema og réttindi
þeirra umfram aðra
Jón G. skrifar:
Það hefur ekki farið framhjá
neinum að miklar umræður hafa
farið fram um Lánasjóð íslenzkra
námsmanna og vekja þessar um-
ræður óhjákvæmilega nokkrar
spumingar.
Fram hefir komið að sjóðurinn
hafi haft heimild til að ráða sex
menn til starfa, en eftir því sem
maður hefur séð í blöðum vinna þar
í fullu starfi 24 „starfskraftar".
Spumingin í þessu sambandi er
því þessi: á sjóðurinn að vera at-
vinnubótavinna fyrir námsmenn
eða að gegna því hlutverki að veita
þeim nauðsynleg lán?
Ennfremur hefir komið fram að
lán til námsmanna nema 50 til 60
þúsundum króna á mánuði séu þeir
í hjónabandi og hafi eitt eða tvö
böm á framfæri sínu. Þessi upphæð
nemur ca. tveggja mánaða launum
almenns verkamanns.
Þessi lán (mætti ekki kalla þau
laun?) em nátturlega skattfijáls,
þar sem verkamaðurinn verður að
greiða skatta og skyldur af sínum
tekjum. Lánin em til fjörutíu ára
og ákvæði mun um að ekki megi
krelja námsmenn um nema ákveð-
inn hundraðshluta af launum hans
mánaðarlega að afloknu námi. Það
er miklu lægri hundraðshluti en
skattyfirvöldum er heimilt að beita
gegn launþegum.
Ef einhver þessara námsmanna
skyldi nú vera svo gmnnhygginn
að ætla að leggja kennslustörf fyrir
sig að afioknu námi, þá er spuming-
in þessi: — Hvaða líkur em til að
þessi lán greiðist upp þegar laun
t.d. menntaskólakennara em eftir
16 ára starfsaldur kr. 36.379.- á
mánuði eða ca. 50% lægri en náms-
lán (námslaun?)
Sagan er ekki öll sögð með þessu,
því að byijunarlaun þessara sömu
kennara munu vera 22 til 24 þúsund
krónur á mánuði, sama hvort náms-
maðurinn er í vígðri sambúð eða
ekki. Færi nú svo að námsmönnum
dytti í hug að athuga hvaða launum
þeir megi búast við að loknu námi
hyggðust þeir leggja kennslustörf
fyrir sig, þá efast ég stórlega um
að nokkur þeirra hyggi á slíka
æfintýramennsku. Gæti þásvo farið
með tímanum að engir kennarar
fyrirfyndust, eða geta nemendur
þó þeir hafi há námslán skattfijáls
að sjálfsögðu komist af án kennara?
Ef svo er, til hvers emm við þá að
halda uppi íjölmennri kennarastétt
á sultarlaunum. Auðvitað er sú leið
möguleg að fiytja inn erlenda kenn-
ara eins og t.d. fiskvinnslufólk, en
mundi þá ekki menntamálaráðherra
hafa þungar áhyggjur af viðhaldi
og framgangi íslenzkrar tungu? En
viljum við ekki að ráðherrar hafi
ærin umhugsunarefni, ekki viljum
við að þeir „fljóti sofandi að feigðar-
ósi“.
Það kom fram í viðræðum við
námsmenn nýlega að þeir töldu að
námslánin skyldu miðuð og metin
við framfærslukostnað. Þá vaknar
sú spuming, hvers vegna skal sú
eina stétt, þ.e. námsmenn, njóta
þess að fá skattfijáls lán, sem í
mörgum tilvikum eru hreint og
beint laun, þegar allir almennir
launþegar verða að taka við því sem
að þeim er rétt hvort heldur er úr
hendi ríkisins eða annarra iauna-
greiðanda, án tillits til þess hvort
Iaunþeginn getur framfleytt sér og
sinni fjölskyldu á þeim sömu laun-
um?
Hvers vegna á að keppa að því
að „troða" sem flestum gegnum
háskólanám, þegar vitað er að
þeirra sömu manna biðu í mörgum
tilfellum betri lífskjör ef þeir legðu
fyrir sig t.d. iðnnám?
Ég vil þakka menntamálaráð-
herra fyrir hans skeleggu baráttu
að beijast fyrir því að hófs verði
gætt í meðferð fjár skattborgar-
anna og lýsi jafnframt megnustu
andúð á afstöðu margra þingmanna
Framsóknarflokksins í þessu máli,
enda hefir það aldrei verið fram-
sóknarmanna sterka hlið að fara
gætilega í meðferð fjármuna ríkis-
ins, svo ekki sé meira sagt.
Víkveiji skrifar
egar slangur af andstæðingum
kynþáttastefnu Suður-Afríku-
stjómar tók upp á því á dögunum
að ganga með hjartalagað merki í
barminum sem tákn um samstöðu
sína og samúð með hinum undirok-
uðu, ruku stjómvöld til og flokkuðu
þau í snatri undir áróðurstól og
friðarspilla og harðbönnuðu lands-
mönnum þar með að bera þau.
Þannig er á því herrans ári 1986
hægt að gerast lögbijótur þama
suðurfrá með einum pappírssnepli.
Hálfgerð hliðstæða er raunar til
frá stríðsámnum hér heima. Merkið
sem þá birtist hér á götunum var
að visu ekki bannfært opinberlega
en það fór ógn í taugamar á Bretan-
um sem þá var orðinn landfastur
héma og þess voru jafnvel dæmi
að breskir dátar gerðu sig líklega
til þess að plokka það af fólki með
valdi.
XXX
Einkanlega unglingar skörtuðu
merkinu og völdu til þess
fyrsta þjóðhátíðardaginn okkar eft-
ir hemámið. Þetta var lappi sem
íslenski fáninn var prentaður á og
mikið hvort áletrunin hét ekki:
„Bretann burt“ eða „Burt með
Bretana", eitthvað í þeim dúr var
það að minnstakosti.
Kommúnistunum okkar var eign-
uð hugmyndin, sem var góðra
gjalda verð þannig séð. Breska ljón-
ið hafði óneitanlega ruðst inn á
okkur óboðið og varla látið svo lítið
að þurra af sér. Ennfremur for-
dæmdu þessir fijálsboru íslending-
ar Bretavinnuna sem svo var kölluð
og jöfnuðu henni nánast við land-
ráð.
Gott og blessað, mundi margur
segja, ef þessir ágætu föðurlands-
vinir hefðu bara ekki tekið upp á
því einn góðan veðurdag að kú-
venda allt í einu. Eins og hendi
væri veifað. Bretamir urðu á einni
nóttu bestu strákar og maðurinn
sem mokaði skít fyrir hemámsliðið
varð sömuleiðis á einni nóttu fyrir-
mynd annarra Islendinga.
En hvað olli þessum sinnaskipt-
um hinna baráttuglöðu og þjóð-
ræknu landa okkar? Höfðu Bretam-
ir skánað, nasistamir versnað?
Að vísu ekki.
En Hitler var búinn að ráðast á
Sovétríkin.
XXX
Víkveiji hefur það eftir ólygnum
— og sem er að auki banka-
stjóri hér í Reykjavíkurkantinum —
að ef staurblankur og örvinglaður
húsbyggjandi leggi það á sig að
arka einn ganginn enn í bankann
í von um að kría út þó að ekki
væri nema 50.000 króna bjarg-
hring, þá eigi hann undir engum
kringumstæðum að láta þess getið
að hér staulist staurblankur ör-
vinglaður húsbyggjandi. Hann eigi
þvert á móti að gera sér far um
að vera hinn snarborulegasti og
helst að leika við hvem sinn fingur
og trúa stjóranum eins og ekkert
sé sjálfsagðara fyrir því að hann
ætli að nota þetta lítilræði til þess
að gera sér og sínum glaðan dag
suður á Kanaríeyjum til dæmis.
Heimildamaður Víkveija stendur
á því fastar en fótunum að það sé
Iangtum vænlegra til árangurs að
fara fram á sólskinsspesíur af þessu
tagi en peninga fyrir eldhúsvöskum
og svoleiðis dóti.