Morgunblaðið - 19.07.1986, Qupperneq 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. JÚLÍ 1986
0,134 lítrar
á hundraði
Bílar
Þórhallur Jósepsson
Hvort hann notar súper-
bensín eða venjulegt þessi,
fylgir ekki sögunni, en lítið
notar hann. Þetta er rannsókn-
arbíll frá Ford til þess gerður
að aka sem lengst á dropanum
og hann heitir UF02 (UFO =
Ultimate Fuel Optimiser). Hér
eru aðstandendur hans kampa-
kátir eftir að hafa sigrað 22
keppinauta í „Marathon Shell
L. Automobile Magazine" spar-
aksturskeppninni á Paul
Ricard brautinni við Castelet f
Frakklandi. Arangurinn þótti
ekki merkilegur: „aðeins“ 746
km á litranum, en það samsvar-
ar 0,134 1 á hundraði og var
kennt um óheppilegu yfirborði
brautarinnar. Þann 8. júli átti
síðan að reyna við heimsmetið
á Silverstone brautinni í Eng-
landi. Heimsmetið mun vera
0,0496 1 á hundraði.
Ökumenn bílsins eru konumar
á myndinni. Aðalökumaður er
Debbie Gould, hægra megin og
til vinstri er varaökumaðurinn,
Michelle Marrion. Þær eru báðar
valdar til að hæfa stærð bílsins,
Sérstæðir bílar
era 160 cm á hæð og þyngd
beggja er 45 kg.
Bíllinn er þriggja hjóla með
Kevlar yfirbyggingu og er rúðan
1 mm á þykkt. Þyngd bílsins er
26 kg og vélin er í stíl: slagrúm-
mál er 15 cm 3 og aflið er 540
wött við 5.000 snún. á mín.
Loftmótstaðan er breytileg, í
logni er stuðullinn 0,087 en í
beitivindi breytist hann og verður
0 í 25 gráðu mótvindi og mínus
0,05 í 30 gráðu vindi. Þá er bíllinn
knúinn áfram af vindinum líkt
og þegar seglbátur siglir beiti-
vind.
Súperbensín
NÚ ER loksins komið að því
að íslenskir bíleigendur geta
sett háoktan bensin á bíla sina,
þ.e. ef þeir kæra sig um. Ekki
er súperbensínið þó algjörlega
nýtt af nálinni á íslenskum
markaði, því að áður hefur ver-
ið hægt að fá það í takmörkuð-
um mæli hjá a.m.k. tveimur
olíufélaganna, Shell og Esso,
og voru það að mestu rally-
kappar sem notuðu það. En, nú
er öldin önnur og allir eða allf-
lestir a.m.k. eiga þess kost að
kaupa háoktanbensínið á
bensinstöð, það mun nú vera
fáanlegt víðast hvar um landið.
Fyrir hvern?
Já, hver hefur gagn af þessu
súper bensíni og hver ekki? Eðli-
lega velta menn þessu fyrir áer,
ekki síst þar sem nokkur verð-
munur er á bensíngerðunum. Eg
leitaði upplýsinga um gagnsemi
þessa vökva og varð fyrir svöram
Hákon Halldórsson, sölumaður
hjá Skeljungj hf., og fara hér á
eftir þær upplýsingar sem hann
veitti.
Það er þjöppunarhlutfall vélar-
innar sem segir til um hvort hún
hefur gagn af súperbensíninu eða
ekki. Vél með þjöppunarhlutfallið
7.5:1 myndi yfírleitt þurfa 88
oktan bensín til þess að koma í
veg fyrir neistabank. Hækki
þjöppunarhlutfallið í 9.0:1 þarf
vélin 98 oktan berisín. Þessi
Chevy V-8 árg. 1917
Eftirstríðsárin — uppbygging, bjartsýni. USA byggði upp og
allir voru bjartsýnir, nema e.t.v. nefndin fræga sem eltist við
kommana, imyndaða og raunverulega. Amerísk ungmenni tóku
lífinu létt og ein helsta ímynd töffarans var bíllinn og mun enn
tíðkast. En ekki var sama hvers konar bíl hetjan stýrði. Hot rod
skyldi það vera og þá dugði ekkert annað en brettalaus fyrir-
stríðsárabill og V-8 Ford flathaus. Kringum 1950 kom Chrysler
með Hemi vélina og þótti betri en var fágæt og dýr. Þá kom
bomban! 1955 „labbaði" Chevy „músin“ inn á Hot rod markaðinn
og tók við, bara sisvona óhætt að segja. Allt þar til Ford og
Chrysler komu með hæfan keppinaut þeirrar vélar. Enn í dag,
31 ári seinna, er þessi vél, litla Chevrolet V-8 músin, einhver
besta átta strokka vél sem framleidd er í heiminum og enn sett
í GM bíla og engan bilbug á henni að finna. Hún er til í ótelj-
andi útgáfum, allt frá sparneytnum 265 cid vélum í nýrri GM
framleiðslu upp í 800-1200 hestafla orkuver sem eyða yfir 1.000,
já eitt þúsund lítrum á hundraði á fuUum afköstum í keppnisbílum.
En Chevy V-8 árið 1955 var var, auk fjaðranna, stífuð af með
ekki alveg nýtt. 38 áram áður
hafði Chevrolet sett á markað bíl
með V-8 vél. 1917, árið áður en
GM gleypti Chevy, var kynntur
Chevrolet bíll með V-8 toppventla-
vél. Sá var um margt venjulegur
bíll að sjá á þeirra tíma mæli-
kvarða. Þó um margt sérstakur,
t.d. var það talið honum til ágæt-
is að 17“ stýrið var gert af
maghony viði og þoldi einkar vel
að vera handfjatlað. Það sem var
veralega sérstakt við þennan bíl
var vélin. Hún var 286 kúbik
tommur að rúmmáli og skilaði
útblæstrinum í gegnum tvö rör.
Ventlar vora í heddunum og
stimpilstengumar vora paraðar á
sveifarásinn, á þeim vora ausum-
ar sem gusuðu smurolíunni upp
um vélina og fyrir hveija ausu
var sérstök hola á pönnuna.
Blöndungurinn var af Zenith gerð
með tveimur viðbragðsdælum
(eins og bflagæjar í dag kalla
„dobbúlpömper"). Aflið var flutt
um þriggja gíra kassa (plús
bakkgír) aftur í hásinguna sem
spymum sem vora fastar við hana
og á liðamótum að framanverð-
unni. Bara rétt eins og tryllitækin
í dag.
Þrátt fyrir að þama færi bíll
með byltingarkennda vél, fór svo
að tveimur áram seinna var fram-
leiðslu hætt. Vélin stóð sig ekki
nógu vel og bilaði oftar en góðu
hófí gegndi. I stað þess að beijast
áfram (sem hefði vissulega orðið
bæði dýrt og tvísýnt) var ákveðið
hjá GM að hætta framleiðslu og
því liðu árin allt fram til 1955 að
Chevrolet kom aftur fram með
V-8 toppventlavél. Þá var tækni-
kunnáttan og áhuginn meiri en
áður og árangurinn enda með
fádæmum: engu hefur enn verið
breytt í grannuppbyggingu mús-
arinnar, hún stenst fyllilega
tímans tönn!

.V
hvern?
hækkun á oktanþörf þýðir 10%
betri nýtni eldsneytisins, hlutfall
oktantölu og bættrar nýtni er 1:1.
Þegar oktantalan hækkar enn
meira er aftur ekki í gildi sama
hlutfall við nýtni.
Enginn ávinningur er að nota
súperbensín á bíla sem gerðir era
fyrir venjulegt bensín (93 okt),
t.d. flestar gerðir japanskra bíla,
sumar gerðir VW o.fl. Vélar bíla
sem gerðar era fyrir 98 oktan
bensín (flestar gerðir evrópskra
bíla) era hér á landi stilltar fyrir
venjulegt bensín (kveikju seink-
að). Þessu fylgir meiri
bensíneyðsla en ella væri. Til þess
að afla upplýsinga um hvort
bíllinn þarf háa eða lága oktan-
tölu bensíns er rétt að leita til
umboðsins eða stillingaverkstæðis
(þ.e. ef handbókin er týnd, þar
era upplýsingar um oktanþörf
vélarinnar).
*
Avinningnr
Ef bíllinn er gerður fyrir 98
oktan bensín og vélin rétt stillt
miðað við þá oktantölu, þá er
nokkuð áunnið með því að nota
súperbensínið. Bensínspamaður
verður þá allnokkur og má gera
ráð fyrir að hann vinni upp þann
verðmun sem er á bensíngerðun-
um. Þar að auki nýtist afl vélar-
innar betur og má í sumum
tilvikum fínna mun á afli og
snerpu.
Ohætt er að blanda saman súp-
er og venjulegu bensíni og nota á
vélar fyrir lágoktan bensín, en
ekki er ráðlegt að blanda niður
bensínið á háoktanvélar, nema
annarra kosta sé ekki völ. Segja
má að í lagi sé að nota hærri
oktantölu en véiin er gerð fyrir,
en óráðlegt að nota lægri.
Stærð véla skiptir ekki máli
hvað varðar oktantölu, það er sem
fyrr segir aðeins þjöppunarhlut-
fallið sem er ráðandi þáttur. Oft
þurfa eldri vélar fremur súper-
bensín en þær yngri, vegna þess
að með tímanum safnast útfelld
aukaefni á stimpil og branahólf
og þá hækkar þjöppunarhlutfallið
nokkuð um leið.
Hér hefur það helsta verið talið
sem máli skiptir varðandi það
hvort nota á súper eða venjulegt
bensín á bílinn. Nokkra punkta
má þó nefna til viðbótar: Notkun
á súperbensíni hefur engin áhrif
á slit eða líftíma vélarinnar, það
hefur heldur engin áhrif á sót-
myndun eða útfellingu aukaefna,
mengun er af mjög svipuðu stigi
og á venjulegu bensíni, súper-
bensín er komið til að vera nema
til komi aðgerðir stjómvalda
(bensín er ennþá háð leyfi stjóm-
valda) og að lokum verðið.
Markaðsverð á súperbensíni er
ætíð nokkra hærra en á venjulegu
og stafar aðallega af því að þau
efni sem notuð eru til að hækka
oktantölu era mjög dýr.