Morgunblaðið - 10.10.1986, Síða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. OKTÓBER 1986
Ferðamál
áíslandi
eftirEinarÞ.
Guðjohnsen
Nú hafa þau gleðilegu tíðindi bor-
ist, að eftir margra ára algera
stöðnun, sem raunar þýðir afturför,
og nokkuð jákvæða þróun undanfar-
in ár, hefir komið nokkur flörkippur.
Tala erlendra ferðamanna til íslands
á þessu ári er þegar komin yfir 100
þúsund, sem aldrei hefir gerst áður,
og enn eru eftir 3 mánuðir af árinu.
Meira að segja hafa enn ekki heyrst
úrtöluraddir fiammámanna ferða-
málanna. Það hefir verið árviss
viðburður í upphafí hvers árs, að
opinberir forkólfar ferðamálanna
hafa í viðtölum við blöð og útvarp
nærri því kvartað yfir of mikilli §ölg-
un ferðamanna frá árinu á undan.
Best sé að fara sér hægt og hafa
aukninguna ekki meiri en 3—4%
milli ára. Ósldfjanlegt.
Meira að segja ferðamálaráðherr-
ann hefir skrifað heila opnu í
Morgunblaðinu um þennan mála-
flokk sinn. Reyndar gætí greinin
hafa verið skrifuð af Þjóðhagsstofn-
un, og er góð sem slfk, en allt vantar
um steftiu og æskilega framvindu
mála. Þess vegna gerði ég mér er-
indi á fúnd ráðherrans til að heyra
hvort annað og meira lægi að baki
en skrifað var. Ég var með það í
huga að skrifa þessa grein og kannski
aðrar fleiri, og vil ógjama hafa nokk-
um fyrir rangri sök eða væna um
áhugaleysi. Það verður að segjast
eins og það er, að ég kom að tómum
„í mínum huga er engin
spurning hvað við eigum
að gera, en ráðamenn
þjóðarinnar virðast
steinsofandi og fávísir í
þessum efnum.“
kofunum hjá ráðherranum og engar
nýjar hugmyndir voru til, a.m.k. fékk
ég ekki að heyra þær. Ráðherrann
var harla ánægður með sinn þátt,
sérstaklega vegamál.
Engin atvinnugrein hefir þróast
jafnhratt á undanfömum árum í
heiminum, og fáar atvinnugreinar
skila jafnmiklum arði með jafnlítilli
flárfestingu. Það er því ekki að
undra, að næstum allar þjóðir heims
(nema íslendingar) gera áætlanir um
hvemig auka megi þennan straum
ferðamanna og þar með tekjumar.
Það er engin ný staðreynd, að ferða-
mannaþjónusta er orðin mikilvægari
telq'ulind en olíuvinnsla og verzlun í
heiminum.
Ef við viljum vera með í þessari
keppni um ferðamenn verðum við
að söðla um og taka upp nýja og
breytta stefiiu. í mínum huga er
engin spuming hvað við eigum að
gera, en ráðamenn þjóðarinnar virð-
ast steinsofandi og fávísir í þessum
efnum, láta reka á reiðanum og láta
sér nægja að hirða þá fiska, sem
sjálfkrafa brta á færið hjá okkur.
Sumir stjómmálamenn eru jafnvel á
móti ferðamönnum og vilja að við
sitjum einir að landinu. Ef við hefðum
efni á slíku mætti kannski ræða það
frekar, og þá mætti einnig hugieiða,
hvort við ættum ekki jafnframt að
láta önnur lönd í friði. Slíkt er útilok-
að, það hljóta allir að sjá.
í stað þess að gagmýna frekar
núverandi ástand og áhugaleysi, vil
ég nú setja hér fram nokkrar hug-
myndir mínar um hvert beri að stefna
og hvað gera þarf.
1. Við setjum okkur það markmið
að tífalda ferðamannafjöldann á
næstu 10 árum eða að fá hingað
milljón manns á ári um aldamót.
Til þess að það megi takast þarf
margt að breytast í yfirstjóm
ferðamála.
2. Það þarf að gerbreyta lögum um
ferðamál, sem eru nánast rugl
eins og þau eru f dag. Það kemur
m.a. fram í ýmsu hér á eftir
hveiju breyta þarf. Lögin eiga að
vera einföld, stutt og augljós.
3. Ferðamálaráðuneytið (samgöngu-
ráðuneytið) og með því Ferða-
málaráð á ekki að „stjóma"
neinum ferðamálum, aðeins að
vera hvetjandi aðili í baksviðinu
og hugsanlega að ekkert fari úr-
skeiðis.
4. Ferðamálaráð í núverandi mynd
verði lagt niður. í stað þess komi
nýtt Ferðamálaráð, sem kosið er
af ferðamálaráðstefnum til 4 ára
í senn, en þessar ráðstefnur verði
haldnar árlega víðsvegar um
landið. Þeir, sem nú skipa fulltrúa
í Ferðamálaráð samkvæmt lögun-
um, em ekkert betur til þess
fallnir né eiga að vera rétthærri
en margir aðrir, sem að ferðamál-
um vinna. Hvort ráðstefnumar
eigi að vera öllum opnar, eða að
til þeirra þurfi að skrá sig, getur
verið álitamál. Embætti ferða-
málastjóra í dag er lítilsvirði, þar
er aðeins um málpípu og ffarn-
kvæmdasyóra Ferðamálaráðs að
ræða en ekki frumkvöðul.
5. Kynning landsins útávið er nú í
höndum Ferðamálaráðs. Þessi
kynning þarf að sameinast ann-
arri kynningu landsins svo sem
vegna útflutnings sjávarafurða
o.s.frv., enda er þar allt sama
eðlis. Að öðra leyti kynna seljend-
ur vara og þjónustu sig sjálfir,
einir sér eða í samfloti með öðram
og þá á eigin kostnað.
S. Til þess að stunda þjónustu við
ferðamenn á að vea hægt að
kaupa leyfi hliðstætt smásöluleyf-
um, heildsöluleyfum osfrv., en að
sjálfsögðu verður að gera ein-
hveijar lágmarkskröfur við veit-
ingu slíkra leyfa. Allir, sem
einhveija tegund ferðaþjónustu
stunda, eiga að þurfa slíkt leyfi
og án undantekninga. Nú er það
svo að ef einhver, sem stunda
vill einhveija tegund þessarrar
þjónustu, þarf að fá ferðaskrif-
stofuleyfi tíl allsheijarþjónustu við
ferðamenn, enda þótt ætlunin sé
aðeins að stunda eina tegund
þjónustu. Þetta hefir komið í ljós
víða um land eftir að ferðamálafé-
lög hafa verið stoftiuð eða
endurvakin. Það kom úr hörðustu
átt fyrr á þessu ári að ferðamála-
ráðherrann hækkaði fasteigna-
veðstryggingu ferðaskrifstofa úr
1,7 millj. í 2,6 milljónir á sama
tíma og hann bannaði öllum að
hækka sína þjónustu. Þessi trygg-
ing er alls óþörf og á að hverfa.
Hópa í ferðum erlendis má tryggja
með almennri ferðarofstryggingu
hjá einhveiju tryggingafélagi og
þegar einhveijir tveir aðilar ræða
um lánsviðskipti er það þeirra mál
innbyrðis hvemig þeim viðskiptum
er háttað, það kemur samgöngu-
ráðuneytí og Ferðamálaráði
ekkert við.
7. Ferðaskrifstofa ríksins verði lögð
niður, ekki seld, hún var byggð
upp á röngum forsendum. í einka-
rekstri þurfa menn sjálfir að bera
ábyrgð á þeirri áhættu, sem tekin
er, en Ferðaskrifstofa ríkisins get-
ur tekið hvaða áhættu sem er og
ríkið (við) borgar skaðann ef illa
fer.
Þessari upptalningu læt ég lokið
að sinni en fleira má telja og sumt
þarf nánari skýringa við.
Það er augljóst að til þess að lifa
því menningarlífi, sem við höfum
tamið okkur eða viljum öðlast, þurf-
um við tekjur og það miklar tekjur.
Til þess að fá þessar tekjur þurfiim
við að selja eitthvað sem við höfúm.
Ef við höfúm ekki nægar vörur (td.
fisk) eða fáum ekki það verð, sem
við þurfum og óskum eftir, þá snúum
við okkur að ýmsum þjónustugrein-
um.
Eins og kemur fram í upphafi
þessarar greinar er ferðaþjónusta
orðin einn mikilvægasti atvinnuvegur
í heiminum í dag, og einmitt á þeim
vettvangi höfúm við nærri ótakmark-
aða möguleika. Okkar land er ekkert
viðkvæmara en önnur lönd og það
er okkar að skipuleggja málin þannig
að vel fari. Það er ekki þörf á neins-
konar ítölu. Stóraukinn ferðamanna-
straumur hingað lendir að litlu leytí
inni á hálendinu, miklu fremur í borg-
um og bæjum kringum hótel og
veitingastaði.
Náttúravemdarráð mun öragg-
lega rísa gegn tillögum sem þessum,
en það ráð á að leggjast niður í núver-
andi mynd. Náttúravemd og ferða-
mál eiga samleið og eiga að
sameinast. Fijáls náttúravemdar-
samtök starfi hinsvegar áfram og
þau eiga og geta staðið vörð um
gersemar landsins. Þessi samtök eiga
að vera jákvæð og starfa með, en
ekki fyrirfram að vera á mótí öllum
nýjungum svo sem oft hefir verið.
Náttúravemd án mannsins inni í
myndinni er misskilningur.
Það ættí að vera augljóst hvilík
geysileg upplyfting stóraukinn ferða-
mannastraumur getur orðið öllu
atvinnulífi í landinu. Ég vitna þó í
orð Finns Kristjánssonar, kaupfé-
lagsstjóra á Húsavík, sem hann
mælti á ferðamálaráðstefnu í Mý-
vatnssveit fyrir alllöngu, að ferða-
mannaverslunin á sumrin væri orðin
miklu mikilvægari en jólaverslunin
hjá hans fyrirtæki. Trúlega hafa
margir aðrir orðið varir við það sama
og gætu orðið enn betur varir við það.
Nú er verið að ræða um að setja
stórfé í að skera niður framleiðslu
bænda á ýmsu sviði. Hvemig væri
að setja heldur sama fé eða meira í
aukna ferðamannaþjónustu? Þá þarf
ekkert að skera niður, þvert á móti
að auka framleiðsluna. Fleiri munnar
borða meiri mat.
Spumingin er. Hvað við viljum
setja markmiðið hátt og hvemig
náum við því?
Höfundur hefur starfað að ferða-
máhuu í 40 ir.
pármögnunarfélagið Lýsing hf.
óskar að ráða
ramkvæmdastjóra
E
jármögnunarfélagið Lýsing hf. óskar að ráða
FRAMKVÆMDASTJÓRA. Starfið krefst víðtækrar viðskipta-
fræðimenntunar og starfsreynslu. Við leitum að einstaklingi,
sem tilbúinn er að taka að sér krefjandi starf í nýju fyrirtæki
með öfluga bakhjarla.
L,
ysing hf. er alíslenskt hlutafélag í eigu
Búnaðarbanka Islands, Landsbanka íslands, Brunabóta-
félags íslands, Sjóvátryggingarfélags íslands hf. og Líftrygg-
ingarfélags Sjóvá hf. Félagið mun m.a. annast fjármögnunar-
leigu og er ætlað að tryggja að forysta hérlendis á þessu
sviði verði í íslenskum höndum. í stjórn Lýsingar hf. eru:
Helgi Bergs, Jón Adolf Guðjónsson, Ingi R. Helgason, Einar
Sveinsson, Sólon Sigurðsson og Brynjólfur Helgason.
U.
'msóknum um starf framkvæmdastjóra,
ásamt upplýsingum um starfsferil og menntun skal senda
stjórn félagsins í pósthólf 57, 121 Reykjavík fyrir 24. október
n.k. Farið verður með allar umsóknir sem trúnaðarmál og
þeim svarað.