Morgunblaðið - 11.10.1986, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. OKTÓBER 1986
LEIÐTOGAFUNDURINN I REYKJAVIKl
Fulltrúi Bandaríkjastiómar:
Ekkí samningafundur held-
ur vettvangur skoðanaskipta
TILGANGUR Reykjavíkurfundar þeirra Ronalds Reagan og Mik-
hails Gorbachev er ekki sá að semja um einstök afvopnunarmál
heldur meta stöðuna i samningaviðræðum og kanna, hvort nauðsyn-
legt sé að gefa samningamönnum ný fyrirmæli, sem gætu flýtt fyrir
niðurstöðu hjá þeim. Þessi afstaða Bandaríkjastjórnar var ítrekuð
af Rozanne Ridgway, aðstoðarutanríkisráðherra Bandaríkjanna, á
fundi með blaðamönnum í Hagaskóla síðdegis í gær.
Rozanne Ridgway minnti á, að
aðdragandi leiðtogafundarins hefði
verið óvenjulegur og menn skyldu
ekki vænta þess, að honum lyki
með “hefðbundnum" hætti, það er
með sameiginlegri yfírlýsingu.
Fundurinn næði tilgangi sínum, ef
samninganefndir ríkjanna í Genf,
er ræða um takmörkun vígbúnaðar
fengju fyrirmæli um það, hvemig
þær ættu að vinna að þeim verkefn-
um, sem þær eru að fást við.
Bandaríkjamenn byggju sig undir
alvarlegar viðræður um þau mál,
er hæst hefði borið í samskiptum
nkjanna: mannréttindamál, málefni
einstakra heimshluta og afvopnun-
armál.
Um skipulag fundanna sagði
aðstoðarutanríkisráðherrann, að í
upphafí myndu leiðtogamir vafa-
laust skiptast á almennum yfírlýs-
tngum. Þá væri líklegt, að þeir
myndu ræða tveir einir saman. Til
taks yrðu sérfræðingar, sem yrði
kallað á, ef ástæða þætti til. Skipu-
lagið yrði óformlegra en í Genf.
Endanlegar ákvarðanir um þetta
yrðu teknar af leiðtogunum sjálfum,
eftir að þeir hefðu hist.
Andófskonu sleppt
úr fangelsi í Kiev
Astæðan sennilega fundurinn í Reykjavík
Hoskvu, AP.
SOVÉSKA andófsmanninum Ir-
inu Ratushinskayu var á fimmtu-
dag sleppt úr fangelsi í Kiev í
Sovétrikjunum þótt hún værí
aðeins búin að afplána helming
sjö ára fangelsisdóms fyrir
andsovéskan áróður. Skýrði
tengdamóðir hennar frá þessu í
gær.
Tengdamóðir Ratushinskayu
sagði í símtali við fréttamann AP-
Hosni Mubarak
Skila-
boð frá
Mubarak
K*irA,AP.
HOSNI MUBARAK,
forseti Egyptalands, hef-
ur sent Ronald Reagan,
forseta Bandaríkjanna og
Mikhail Gorbachev, Sovét-
leiðtoga, skilaboð þar sem
hann fer fram á að þeir
aðstoði við lausn deilu-
mála í Mið-austurlöndum.
Skilaboð þessi voru send í
von um að leiðtogamir myndu
á fundi sfnum í Reykjavík nú
um helgina, ræða þessi mál,
að sögn mið-austurlensku
fréttastofunnar í gær. Þar
sagði ennfremur, að Mubarak
hefði sett fram sínar skoðanir
á því hvemig standa ætti að
lausn þessara mála.
fréttastofunnar, að seint á fímmtu-
dag hefði verið komið með hana
heim frá fangelsinu án þess, að
nokkrum hefði verið gert viðvart.
Kvað hún tengdadóttur sína ekki
vita hvers vegna henni hefði verið
sleppt.
A Vesturlöndum hefur mál Rat-
ushinskayu vakið vaxandi athygli
og þykir ekki ólíklegt, að sovéska
stjómin hafi sleppt henni til að
draga úr gagmýninni meðan á
Reykjavíkurtundinum stendur.
Ratushinskaya, sem er 32 ára
gömul, er ljóðskáld og hefur vakið
mikla atghygli á Vesturlöndum fyr-
ir þau ljóð, sem birst hafa í
neðanjarðarritunum sovésku,
samizdat-útgáfunum. Hún var
handtekin 17. september árið 1982
og í mars á næsta ári var hún
dæmd í sjö mánaða vinnubúðavist
og fímm ára útlegð innanlands fyr-
ir andsovéskan áróður.í júlí sl. var
hún flutt í fangelsi í Kiev.
Á Vesturlöndum hafa verið frétt-
ir um, að yfirvöld hafí lagt hart að
henni að biðja um náð og miskunn
en sagt er, að hún hafi neitað því
staðfastlega.
Óvanalegt er en ekki einsdæmi,
að sovéskum andófsmanni sé sleppt
úr fangelsi þótt hann hafí ekki lok-
ið við afþlánun. Til dæmis var
gyðingnum og friðarhreyfíngar-
manninum Vladimir Brodsky sleppt
og leyft að fara til Bandaríkjanna
þegar hann hafði afplánað aðeins
eitt ár en hann var dæmdur í þriggja
ára fangelsi fyrir „flæking og ribb-
aldahátt".
Spurt var hvort þess mætti
vænta, að í Reykjavík yrði gefín
út svipuð yfírlýsing varðandi ein-
hvem þátt afvopnunarmála, svo
sem Evrópueldflaugamar, og gefín
var út í Vladivostok í nóvember
1974. Þá hittust þeir Leonid Brez-
hnev og Gerald Ford, þáverarandi
Bandaríkjaforseti, og lýstu yfír,
hvaða atriði þeir vildu, að samið
yrði um í SALT-2 viðræðunum.
Þeim lauk ekki með samkomulagi
fyrr en sumarið 1979 en SALT-2
sammningurinn hefur ekki verið
staðfestur af Bandaríkjaþingi.
Ridgway endurtók fyrri yfírlýsingar
sínar um það, að ekki væri ætlunin
að semja í Reykjavík heldur skipt-
ast á skoðunum og flýta fyrir
viðræðum í Genf.
Þá var Ridgway spurð, hvort hún
liti svo á, að með fundi hér í
Reykjavík væm Sovétmenn að
skjóta sér undan því að fara til
Washington á þessu ári eins og um
var samið á fundi leiðtoganna í
Genf á síðasta ári. Hún sagðist
ekki vera þessarar skoðunar. Það
hefði ekki verið sett sem skilyrði
fyrir Washingtonfundinum að sam-
komulag næðist um einhver ágrein-
ingsefni, áður en til hans yrði
gengið.
Morgunblaðið/Einar Falur
Rozanne Ridgway, aðstoðarut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna,
svarar spumingum blaðamanna
í fjölmiðlamiðstöðinni i Haga-
skóla.
Morgunblaðið/Einar Falur.
Hluti blaðamannanna, sem sótti fund Rozanne Ridgway. Á miðrí myndinni sést gyðingurinn Mikhail
Shirman rísa á fætur. Hann þjáist af hvítblæði og á skammt ólifað án beinmergs úr systur sinni, sem
fær ekki brottfararleyfi frá Sovétríkjunum. Bað hann Ridgway að koma þeim boðum til Gorbachevs,
að systur sinni yrði leyft að fara úr landi.
Bandarísk sij órnarskýrsla:
Gorbachev og Reagan semji um
gagnkvæma upplýsingamiðlun
Washington.AP.
Á FIMMTUDAG var birt í Was-
hington skýrsla er lögð hafði
verið fyrir Reagan forseta og
unnin af stjórnskipaðri nefnd. I
henni koma fram ásakanir á
hendur Sovétmönnum þess efnis,
að þeir notfæri sér það, hversu
opnir bandarískir fjölmiðlar eru,
en komi á sama tima í veg fyrír,
að bandarískir fréttamenn geti
náð til almennings í Sovétríkjun-
um.
Formaður nefndarinnar sem
§allar um almannatengsl, Edwin
J. Fuelner, sagði að nefndarmenn
höfnuðu því að það misrétti, er nú
ríkti í skiptum Bandarílq'anna og
Sovétríkjanna á upplýsingum, væri
Bandaríkin:
Bæn um árangursríkan fund
New York, AP.
BANDARÍSKIR trúarleiðtogar
minntust leiðtoga stórveldanna í
bænum sínum í gær og báðu
þess að fundur þeirra í Reykjavík
yrði árangursríkur.
Sex leiðtogar hinna ýmsu trúar-
hópa báðu þess að þeir Ronald
Reagan og Mikhail S. Gorbachev
kæmust að samkomulagi um af-
vopnun. Trúarleiðtogamir sögðu að
markmið fundarins ætti að vera
bann við tilraunum með kjamorku-
vopn. Sovétmenn lýstu yfír einhliða
banni við slíkum tilraunum á miðju
síðasta ári en Bandaríkjastjóm hef-
ur lagst gegn slíku banni.
í tilkjmningu trúarleiðtoganna
sagði: „Bann við tilraunum með
kjamorkuvopn gæti hindrað frekari
þróun þeirra vopnakerfa og þar með
bundið enda á vopnakapphlaup
stórveldanna." Ennfremur sagði að
brot á ákvæðum SALTII samkomu-
lagsins og samkomulagsins um
takmörkun gagneldflaugakerfa
myndi spilla fyrir raunverulegu
samkomulagi um takmörkun
vígbúnaðar.
Tæplega 500 leiðtogar hinna
ýmsu kirkjudeilda mótmælenda og
katólikka skrifuðu einnig undir
áskorun til leiðtoga stórveldanna
þar sem segir að njannkynið allt
treysti á viðleitni þeirra til að binda
endi á vígbúnaðarakapphlaupið.
látið viðgangast lengur. “Við álítum
að leyfa eigi sovéskum fréttamönn-
um, að koma fram í bandarískum
fjölmiðlum og þá sem talsmönnum
sovéskra stjómvalda", sagði Fueln-
er. “Einnig álítum við að bandarísk
stjómvöld eigi að fá að koma sínum
hugmyndum og sjónarmiðum á
framfæri við sovéskan almenning
og þetta eigi að gerast reglulega
og búa þannig um hnúta að það
sé til frambúðar".
í skýrslunni sem ber heitið “So-
véskur málatilbúnaður og banda-
rískir fjölmiðlar", er lagt til að á
leiðtogafundi stórveldanna verði
samið um að skiptast á sjónvarps-
þáttum, þar sem talsmenn stjóm-
anna tveggja túlki stefnur þeirra.
Jafnframt er lagt til, að sett verði
á laggimar sérstök sovésk-
bandarísk nefnd er hafi það hlut-
verk, að annast gagnkvæm skipti
á fjölmiðlaefni; að opnuð verði skrif-
stofa útvarpsstöðvarinnar “Voice
of America" í Moskvu og að staða
bandarískra og sovéskra frétta-
manna verði hin sama í báðum
löndunum.