Morgunblaðið - 01.03.1987, Page 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. MARZ 1987
eftir Hróbjart Darra
Karlsson
Á íslandi er ful'.orðin kona rænd
töskunni siniii um kvöld. Lögregl-
unni er þegar gert viðvart. Hún
leitar þjófsins, en fínnur ekki.
Daginn eftir birta blöðin frétt af
ráninu; húsmóðir í Vesturbænum
skrifar um ofbeldið í Velvakanda;
yfirvarðstjóri lýsir yfir áhyggjum
sínum í viðtölum við ijölmiðla og
gamla konan er hrædd.
Frétt af þessu tagi færir útlönd-
in óþægilega nær íslendingum,
og menn undrast, hvað komið
geti ungum manni til þess að ráð-
ast að gamalli konu með svo
fólskulegum hætti.
Svipaður atburður gerðist hér
í Bogota í Colombíu um daginn.
Kunningi minn, Don Carlos Mart-
es, var rændur um miðjan dag
niðrí bæ. Fjórir stútungspiltar
króuðu hann af úti á götu. Tveir
þeirra otuðu vel brýndum skrúf-
jámum að kviði hans, en hinir
hrifsuðu af honum peningaveski
og síðan hlupu þeir allir á braut
og hurfu í mannhafið.
Carlos sagði, þegar hann kom
heim, að það þjónaði engum til-
gangi að fara með þess háttar
mál til löggunnar. „Það voru ekki
nema 2000 pesos í veskinu." Og
faðir hans endurtók í þriðja sinn
reiðilesturinn um þennan and-
styggilega þjófalýð, sem fyllti
götur borgarinnar. „Pelligro,
pelligro!“ endurtók hann hneyksl-
aður. — Já, hættulegt, hættulegt
að vera til! — Og þar með var
málið útrætt.
Þjófur, þjófur!
Matres-fjölskyldan býr í meðal-
stóru Amameshúsi í Bogota. Hún
er ekki sú ríkasta af þeim ríku,
en ein úr þeirra hópi. Húsið er
byggt í skjóli rammgers múrs.
Við hliðið er vopnaður vörður nótt
og dag. Innan múrsins er lifíð
viðkunnanlegt. Grasflatimar eru
slegnar og vel hirtar, stéttamar
tandurhreinar. Þama eru tennis-
vellir, sundlaug og gnægðir
þæginda. Menn eiga mörg sjón-
vörp, stereo-samstæður af
vönduðustu gerðum og stóra, evr-
ópska bíla. Þá eru tveir til þrír
þjónar á heimili og þannig lifír
fjölskylda af þessu tagi í vellyst-
ingum praktuglega. Klæðnaður
fólksins er yfirleitt bandarískur
eða evrópskur og er rándýr eins
og allur vamingur, sem inn er
fluttur. Jakkafötin, sem Carlos
notar í vinnunni og em ósköp
venjuleg, kosta rúmlega þrenn
mánaðarlaun verkamanns í Col-
umbíu. Skómir, sem hann gengur
í, kosta tveggja vikna vinnulaun
(vinnuvikan er 55 stundir). Vinir
fjölskyldunnar komu úr 6 vikna
Evrópuferð fyrir skömmu. Hún
kostaði u.þ.b. 5 ára vinnulaun
verkamanns. Og verð á öðmm
munaði er svipað þvi, sem hér
Auðmenn eiga stór hús með múr í kring, aðrir eiga hús en margir eiga hvorki hús né múr.
Höfundur er dýralseknir.
Það reyndist mér næsta auð-
yelt að vera mannvinur heima á
íslandi og þykja fyrir því að böm
svelti úti í heimi. En að standa
við hliðina á fátækum náunga
sínum hér í Suður-Ameríku og
elska hann eins og sjálfan sig —
það er erfítt.
Þú skalt ekki stela
Þú skalt ekki... —
Það er fráleitt að ræna gamla
konu um kvöld á íslandi, og ungi
maðurinn, sem það gerir, á sér
fáa formælendur. Þetta fannst
mér einnig, þegar Carlos lýsti því
fyrir mér, hvemig guttamir mkk-
uðu hann um veskið hans. En
eftir sopa af kampavíni og skeið
af kaviar í viðbót skaut þeirri
spum upp í huga minn, hver það
væri sem stæli hverju frá hveij-
um? — Er ég, sem skola kavíar
niður með kampavíni, í aðstöðu
til þess að hneykslast á þessum
fjóm ungu piltum, sem nú gleðj-
ast yfír nýju veski?
Væri ekki sanngjamt að lýsa
stuldinum á þessa leið: „Fjórir
ungir menn urðu fyrir því óláni í
miðborg Bogota í dag, að stela
veski frá Carlos Martes.“
hefur verið nefnt.
Múrinn er byggður til þess að
vemda veraldleg gæði og góss
þeirra, sem innan hans búa, fyrir
þjófum og öðmm fátæklingum.
En einnig, og e.t.v. ekki síður, er
hann reistur til þess að loka úti
ailt þetta vesalings fólk, sem
óþægilegt er að hafa fyrir augun-
um. Þetta er andstætt því sem
gerist í hagsældarríkjum Vestur-
Evrópu, þar sem þessi „óþægilegi
hópur“ sjúkra á sál og líkama er
lokaður inni; en hér í Bogota em
fátækir, sjúkir og hvers konar
undirmálsfólk lokað úti. Þeir, sem
ekki búa innan múranna, búa í
óvörðum húsum eins og við þekkj-
um á íslandi, eiga færri og
óvandaðri bíla og ódýrari sjón-
vörp. Venjulegur verkamaður á
hins vegar hvorki sjónvarp eða
bfl. Með naumindum hrökkva laun
hans fyrir fæði og húsaskjóli
handa fjölskyldunni.
Vítahringnr
fátæktarinnar
Fyrir 20 ámm bjuggu 2 milljón-
ir manna í Bogota, en nú búa hér
6 milljónir. Af þeim em a.m.k.
Börn fátæklinganna þurfa að sjá fyrir sér mjög ung.
Vopnaðir verðir gæta þeirra ríku.
2,5 milljónir fátæklingar. Margir
hafa flust úr sveitum og þorpum
til stórborgarinnar í von um vinnu
og bjartari framtíð. Þetta fólk
kemur snautt og það heldur áfram
að búa við fátæktarkjör. Það
byggir sér ömurleg hreysi úr
hvers konar braki og drasli sem
það finnur, m.a. á sorphaugum.
Og svo sem við er að búast fá
fæstir vinnu. Foreldramir fara á
stúfana og leita að flöskum,
málmúrgangi og pappír í sorpi
þeirra, sem eiga eitthvað, og
reyna síðan að selja það, sem er
nýtilegt. Bömin verða að reyna
að draga í búið með foreldmm
sínum, þegar þau em orðin 5 til
6 ára gömul. Mörg þeirra þurfa
að sjá algjörlega fyrir sér sjálf
að loknum hinum venjulega skóla-
skyldualdri á íslandi.
Telpumar betla og gerast
vændiskonur, ef ekki vill betur
til. Drengimir betla líka eða
mynda hópa og stela eða ræna,
til þess að hafa í sig og á.
Einn daginn em svo þessar
fátæku telpur orðnar konur og
drengimir karlmenn og þáu eign-
ast böm í kaþólsku landi og bömin
þurfa að borða.
Þjófur
Colombíu
í