Morgunblaðið - 01.03.1987, Qupperneq 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. MARZ 1987
Fjölmiðlafræði er meðal þeirra
námsgreina sem hvað mest aðsókn
hefur verið í á síðustu árum og má
kannski segja að það sé tímanna tákn.
Árið 1983 voru innan við tuttugu
ísiendingar í fjölmiðlafræðinámi
erlendis, en nú eru þeir rétt tæplega
sjötíu. Stærstur hluti þeirra
íslendinga sem stunda nám í
fjölmiðlafræðum sækja menntun sína
til Bandaríkjanna. Fjölmiðlafræði
hefur ekki verið kennd við Háskóla
Islands nema að litlu leyti, en nú eru
uppi hugmyndir um að koma á fót
fjölmiðladeild innan
Félagsvísindadeildar Háskólans.
Sigrún Stefánsdóttir, sem
er að góðu kunn fyrir
störf sín við fjölmiðla, er
ein þeirra sem undanfarin
ár hefur verið við §öl-
miðlanám í Bandaríkjunum, nánar
tiltekið við Háskólann í Minnesóta
og er nú að leggja síðustu hönd á
doktorsritgerð sína sem fjallar um
skólasjónvarp. Sigrún er gift banda-
rískum manni og hefur ásamt
strákunum sínum tveimur átt sitt
annað heimili í Bandaríkjunum að
undanfömu.
Sigrún Stefánsdóttir er stödd hér
heima þessa dagana og kennir á
nýju námskeiði, Inngangi að hag-
nýtri fjölmiðlun, við Háskóla Is-
lands. Það námskeið er, ef að líkum
lætur, upphafið að öðru og meiru
í íjölmiðlakennslu innan Háskólans.
Blaðamaður Morgunblaðsins
heimsótti Sigrúnu á dögunum og
við spjölluðum vítt og breitt um
hræringar í fjölmiðlamálum, fjöl-
miðlakennslu og skólasjónvarp, en
ég byijaði á að spyrja hana hvort
hún væri flutt búferhim til Banda-
ríkjanna.
Tveggja landa líf
„Eg er í launalausu leyfi frá sjón-
varpinu, en kem heim til sumaraf-
leysinga. Ég get ómögulega verið
lengi í burtu að heiman í einu. Við
erum að reyna að koma því þannig
fyrir að við getum bæði sinnt störf-
um okkar, þótt þau séu sitt hvoru
megin við Atlantshafið. Við höfum
búið um helming ársins hér heima
og hinn helminginn úti. Annars var
ég að uppgötva það að ég er komin
út úr kerfinu hér. Lögheimili mitt
hefur verið flutt til Bandaríkjanna
að mér forspurðri, líklega vegna
þess að talið sé eðlilegt að kona
fylgi manni sínum. En manni fínnst
hreint ótrúlegt að það geti skeð
árið 1987 að kona sé send úr landi
á eftir manni sínum eins og bög-
gull, án þess að það sé einu sinni
haft fyrir því að láta viðkomandi
vita að lögheimilið hafi verið þurrk-
að út úr íslenskum skrám. Já,
jafnréttið lætur ekki að sér hæða!“
Námskeiðið „Inngang að hag-
nýtri fjölmiðlafræði" byggi ég
þannig upp að auk þess að vera
með fyrirlestra og verklegar æfing-
ar reyni ég bæði að fá fólk af
fjölmiðlunum í heimsókn og fer með
nemenduma á fjölmiðlana. Ég held
að það sé óraunhæft að ijalla af
einhvetju viti um íjölmiðla ef fólk
hefur ekki svo mikið sem komið inn
á blað, útvarp eða sjónvarp. Þá
vantar ákveðna undirstöðu sem ég
vona að verði byggð upp héma. A
þessu námskeiði er farið inn á
fréttaskrif, sögu íslenskra flölmiðla
og þær breytingar og þá þróun sem
núna á sér stað. Hvað varðar frétt-
imar þá munum við velta fyrir
okkur spumingum eins og hvað sé
frétt og hvað ákvarði fréttamat,
ábyrgð fréttamanna, gagnasöfnun,
málfar, hvort hlutleysi sé til í frétta-
mennsku og hvað skilji útvarp og
sjónvarp sem fréttamiðla frá dag-
blöðum. Þetta er svona í hnotskum
það sem ég að ijalla um á námskeið-
inu, en á síðari hluta þess fer Hellen
M. Gunnarsdóttir meira inn á
stjómun og uppbyggingu fjölmiðla-
stofnana sem mér finnst vera í
eðlilegu framhaldi af mínum hluta.
Þetta námskeið gerir nemend-
uma ekki að fullnuma fréttamönn-
um, en ég vona hins vegar að það
geti orðið þeim gott veganesti ef
þau ákveða að leggja út á þessa
braut og auki jafnframt skilning
þeirra á íslenskum fjölmiðlum og
þýðingu þeirra í nútímaþjóðfélagi.I
þessu námskeiði leggjum við
áherslu á hagnýta hluti, en fjöl-
miðlanám held ég að þurfi að fela
í sér bæði fræðilegt og hagnýtt
nám. Það er hins vegar mjög baga-
legt að fara af stað með námskeið
um efni sem ekki er til stafur um
á íslensku, en það sýnir kannski
best þörfina fyrir að hér verði byggð
upp traust fjölmiðladeild sem sé
sniðin fyrir íslenskar aðstæður og
þar sem íslensk tunga og islensk
menning verði í hávegum höfð.
Fjöldi íslenskra námsmann er-
lendis í fjölmiðlanámi sýnir bæði
áhugan og þörfina á slíkri deild hér
heima. Maður heyrir oft að blaða-
mennsku sé ekki hægt að læra,
annað hvort sé fólki þetta í blóð
borið eða ekki. Þetta er ekki rétt.
Blaðamennsku þarf að læra eins
og hvert annað fag. Kröfumar sem
gerðar eru til þessa starfs eru mikl-
ar og almenningur í þessu landi á
rétt á því að fólk á fjölmiðlum kunni
sitt fag og viti hvað það er að gera.
Vissulega er það mikilvægt að þeir
sem leggja út á þessa braut séu
pennafærir, en málið snýst um ann-
að og meira en það. Hér bíða mörg
verkefni fjölmiðlafræðinga. Við eig-
um langa og merkilega fjölmiðla-
sögu, en ef þú leitar að rituðum
heimildum þá er þær hvergi að
fínna. Islensk fjölmiðlasaga hefur
einfaldlega hvergi verið skráð. í
erlendum íjölmiðladeildum finnst
mér að fólk þurfi að leita að verðug-
um verkefnum, en hér liggja þau
Sigrún Stefánsdóttir
fyrir í röðum og bíða þess að þeim
sé sinnt.
Auðvitað væri ekki gott að allir
sæktu menntun sína á sama stað-
inn, til Háskóla íslands, en annað
sem oft gleymist er það að í erlend-
um háskólum verður alltaf mikil-
vægur þáttur útundan þegar um
íslenska námsmenn er að ræða. Það
er íslensk tunga, en íjölmiðlamir
eru mikilvægur áhrifavaldur hvað
varðar þróun og notkun hennar.
Einnig hafa íslenskir fjölmiðlar haft
sín séreinkenni og þau missum við
ef allir sækja menntun sína til út-
landa. Þessum séreinkennum
þurfum við að halda, sérstaklega í
þessu flóði erlendra áhrifa. Við
þurfum að standa vörð um menn-
ingu okkar og tungu og þar reynir
á íslensku fjölmiðlana og íslenska
fjölmiðladeild við Háskóla íslands.“
Morgunblaðið/Bjarni
Ein allsherjar flatneskja
„Það verður að hlúa að íslenskri
dagskrárgerð, en í dag er það svo
að þær stöðvar sem reyna að halda
uppi dagskrárgerð og sýna ein-
hveija menningarviðleitni beijast í
bökkum og virðast eiga sér fjand-
menn á ólíklegustu stöðum. Og það
verð ég að segja að Iítill finnst mér
heiður alþingismanna að láta það
viðgangast að Ríkisútvarp og sjón-
varp veslist upp í fjárskorti, en
þessar stofnanir hafa áratugum
saman reynt að standa vörð um
íslenska menningu.
I Bandaríkjunum er slagorðið hjá
útvarpsstöðvunum „Sem minnst af
kjaftæði og meiri músík". Ég renndi
yfir einar tuttugu stöðvar þar úti
um daginn og á öllum nema tveim-
ur var keimlík músík. Og á annarri
þeirra var kynnirinn eiginlega að
Almenningur á rétt á því að
fólk á fjölmiðlum kunni sitt
fa g
„Ég kom heim núna sérstaklega
til að kenna þetta námskeið í Há-
skólanum, Inngang að hagnýtri
fjölmiðlun, og mér finnst mjög ják-
vætt að það sé að komast hreyfing
á þau mál hér á landi - og reyndar
löngu tímabært. Það eru a.m.k. 12
ár síðan ég vissi að verið var að
kanna möguleika á uppbyggingu
fjölmiðladeildar hér á landi en það
er búið að veikjast allt of lengi í
kerfínu.
Morgunblaðið/Einar Falur
Nemendur í Hagnýtri fjölmiðlun niðursokknir í fréttaskrif
Nú reynir á
íslensku
fjölmiðlana