Morgunblaðið - 11.11.1987, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. NÓVEMBER 1987

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjaid 600 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 55 kr. eintakiö.
Ný leyfi
til fisksölu
Um skírnarskilni
íslenskn þjóðkirkji
eftir Einar Sigurbjörnsson
Jón Sigurðsson, viðskiptaráð-
herra, hefur ákveðið að veita
sex fyrirtækjum leyfí til að selja
frystan íslenskan físk til Banda-
ríkjanna auk þeirra Qögurra
fyrirtækja, sem hafa haft slíkt
leyfí til þessa. Leyfíð til nýliðanna
er bundið við sex mánuði og út-
flutning á 2.300 lestum. Með
þessari ákvörðun er stigið skref
í þá átt að auka frjálsræði í út-
flutningi til þess fískmarkaðar,
sem hefur dugað okkur best um
langt árabil. Er tímabært, að
þessi ís sé brotinn og farið inn á
nýjar brautir í þessum viðskipt-
um. Þótt sú skipan, að Sölumið-
stöð hraðfíystihúsanna og
Samband íslenskra samvinnufé-
laga sitji nær því ein að físksölu
til Bandaríkjanna, hafí reynst vel
og skilað þjóðarbúinu miklu, er
sjálfsagt að leyfa fleirum að reyna
sig á þessum markaði eins og
öðrum fískmörkuðum.
Ákvörðun viðskiptaráðherra
kemur á óvart. Aukið frelsi til
útflutnings á físki til Banda-
ríkjanna hefur ekki verið á döfínni
í opinberum umræðum síðustu
misseri. Um þetta mál hefur á
hinn bóginn oft verið deilt af tölu-
verðri hörku, til að mynda á
landsfúndi Sjálfstæðisflokksins,
þess stjómmálaafls, sem helst
hefur barist fyrir viðskiptafrelsi
og afíiámi hafta. Hafa sjálfstæð-
ismenn ekki orðið einhuga í þessu
efíii og þeir haft betur, sem vilja
óbreytt kerfí. Hvort sú takmark-
aða tilraun, sem viðskiptaráð-
herra hefur nú heimilað, nýtur
stuðnings flokksins á eftir að
koma í ljós. Flest bendir til þess
að Framsóknarflokkurinn sé
andvígur niðurstöðu Jóns Sig-
urðssonar og því almennt að
leyfakérfí í físksölu sé afnumið.
Þá hefur verið gagnrýnt, að við-
skiptaráðherra afgreiði tilmæli
þessara sex fyrirtælcja á elleftu
stundu, þegar á döfínni er að
flytja útflutningsmálin úr við-
skiptaráðuneytinu til utanríkis-
ráðuneytisins. Frumvarp um það
eftii liggur fyrir Alþingi í sam-
ræmi við þær samþykktir, sem
gerðar voru við myndun ríkis-
stjómarinnar.
Sú spuming vaknar, hvort við-
skiptaráðherra hafí ekki gengið
of skammt. Hann hverfur ekki frá
lejrfa- og haftakerfínu. Telja hinir
nýju leyfíshafar það ómaksins
vert að leggja I kostnað við mark-
aðsöflun, þegar heimildin til
útflutnings gildir aðeins fram í
apríl á næsta ári og er bundin
við ákveðið magn? Þá eru almenn-
ar aðstæður síður en svo þannig
á Bandaríkjamarkaði núna, að
hann kalli á innflutning. Gengi
dollarans er hið lægsta gagnvart
jeni og þýskum mörkum, sem
þekkst hefur frá stríðslokum.
Fiskur er meðal dýrari matvæla.
Dragist einkaneysla í Banda-
ríkjunum saman vegna verðfalls
á hlutabréfum bitnar það á físki
eins og öðm. Hér á landi eiga
þeir, sem flytja físk til Banda-
ríkjanna, í harðri samkeppni um
hráefnið við þá, sem selja físk
annað og án þess að frysta hann.
Morgunblaðið telur óþarft fyrir
hina öflugu fískseljendur á
Bandaríkjamarkaði að óttast auk-
ið fíjálsræði. Að sjálfsögðu eru
þau rök síður en svo marklaus,
að útflutningur margra kunni að
spilla fyrir öllum. Menn hafa
beygt sig fyrir þessum rökum í
marga áratugi. Nú gefst þeim,
sem fyrir eru, á hinn bóginn enn
eitt tækifærið til að sanna ágæti
sitt. Samkeppni er almennt til
þess fallin að auka snerpu, gæði
og afköst. Væri merkilegt, ef
annað kæmi í Ijós við sölu á
íslenskum físki til Bandaríkjanna.
Sú starfsemi stendur á veikari
grunni en ætla hefur mátt, ef hún
þolir ekki að losna undan ríkis-
forsjá og höftum.
Lofsverð
nýbreytni
Alþingis
orvaldur Garðar Kristjáns-
son, forseti sameinaðs
Alþingis, hefur skýrt frá róttæk-
um breytingum á þinghaldi. Lúta
þær annars vegar að dagskrár-
gerð þingsins og hins vegar að
fundaitíma þess. Miða breyting-
amar að skilvirkari þingstörfum.
Oftar en einu sinni hefur verið
vakið máls á því hér á þessum
stað, að þeir, sem í störfum sínum
eiga töluvert undir greinargóðum
frásögnum fíölmiðla, hlytu að
setja þessum störfum sínum tíma-
skorður í samræmi við það. Með
því að helja þingfundi fyrir há-
degi á fímmtudögum, eins og nú
er ákveðið, er stigið skref í þá
átt. Fyrir þingmenn ætti að skipta
litlu, hvort þeir halda nefndar-
fundi fyrir eða eftir hádegi. Fyrir
þá, sem segja daglega frá störfum
þeirra, skiptir á hinn bóginn miklu
að hafa sem rýmstan tíma ti! þess.
Þeir, sem ráða fundartíma
borgarstjómar Reylgavíkur, ættu
að taka Þorvald Garðar Kristjáns-
son sér til fyrirmyndar og hefja
störf sín fyrr á fímmtudögum.
Það er tímaskekkja, að borgar-
stjómarfundir skuli ekki hefjast
fyrr en klukkan sautján.
Nokkrar umræður hafa verið í
Morgunblaðinu undanfarið um
skímina og oft verið mjög veist að
skímarskilningi þjóðkirkjunnar.
Þar eð mér finnst, að svo margt
ósanngjamt hafí verið sagt í þeim
umræðum, tel ég mig knúinn til
þess að leggja orð í belg. Vil ég
leitast við að útskýra það sem þjóð-
kirkjan kennir um skímina í játn-
ingum sínum.
Skírn er sakramenti
Sakramenti þýðir „leyndardóm-
ur“ eða „helgidómur" og svo
nefnast tvær athafnir, sem Kristur
stofnsetti sjálfur. Sérstaða sakra-
mentanna er sú, að í þeim veitir
Kristur það sem hann gefur fyrir-
heit um fyrir tilstilli sýnilegs, ytra
efnis. í skíminni er það vatnið og
í Fræðum Lúthers minni er eðli
skímarinnar skýrgreint á þennan
hátt: „Skírnin er eigi eingöngu
venjulegt vatn, heldur er hún vatn-
ið umvafið boði Guðs og sam-
tengt orði Guðs.“ Rökin em talin
vera skímarskipunin í Matteusar-
guðspjalli, þar sem Jesús sendir
postula sína með umboðið til að
gera allar þjóðir að lærisveinum og
skíra þá í nafni Föður og Sonar og
Heilags anda.
Gagnsemi skímarinnar segja
Fræðin minni vera þá, að skírnin
„veldur fyrirgefningu syndanna,
frelsar frá dauðanum og djöflinum
og gefur eilífa sáluhjálp öllum, sem
trúa því eins og orð Guðs og fyrir-
heit hljóða" og þau orð og fyrirheit
em í Markúsarguðspjalli, þar sem
Kristur segin „Sá sem trúir og
skírist mun hólpinn verða, en sá sem
trúir ekki, mun fyrirdæmdur
verða." (Mk 16.16.)
Spumingin er þá sú, hvemig
vatn fái gert svona mikið og svarið
er þetta: „Vatn gerir það sannar-
lega ekki, heldur orð Guðs, sem
er með og hjá vatninu, og trúin,
sem treystir slíku orði Guðs í
vatninu.“ Með orði Guðs er vatnið
skím, þ.e. „náðarríkt vatn lífsins
og laug nýrrar fæðingar í Heilögum
anda“ samkvæmt orðum Guðs í
Títusarbréfí: „(Guð) frelsaði oss,
ekki vegna réttlætisverkanna, sem
vér höfðum unnið, heldur sam-
kvæmt miskunn sinni í þeirri laug,
Keflavik.
FLUTNINGASKIPIÐ Eldvík los-
aði 700 tonn af salti í Keflavík
fyrir helgi. Hluti af farminum
eða um 100 tonn var gallað salt
sem skipið tók á Eskifirði. Gall-
aða saltið verður notað til
þar sem vér endurfæðumst og Heil-
agur andi gjörir oss nýja. Hann
úthellti anda sínum yfír oss ríkulega
fyrir Jesú Krist, frelsara vorn, til
þess að vér, réttlættir fyrir náð
hans, yrðum í voninni erfíngjar
eilífs lífs.“ (Tt 3.5—8.)
Að lokum útskýra Fræðin merk-
ingu eða tilgang vatnsskímarinnar
með þessum fleygu orðum:
„(Skímin) merkir, að hinn gamli
Adam í oss á að drekkjast fyrir
daglega iðrun og yfirbót og
deyja með öllum syndum og vond-
um gimdum og aftur á móti
daglega fram að koma upp aftur
og rísa nýr maður, sá er lifði að
eilífu í réttlæti og hreinleik fyrir
Guði. „Er til stuðnings þessu vitnað
í Rómveijabréfíð, 6. kapítula, þar
sem segir: „Vér emm dánir og
greftraðir með Kristi í skíminni, til
þess að lifa nýju lífí, eins og Krist-
ur var upp vakinn frá dauðum fyrir
dýrð föðurins."
Samkvæmt þessu riti Lúthers,
sem er trúatjátning íslensku þjóð-
kirkjunnar, er skýrt kveðið á um,
að vatnsskirnin er endurfæðing
og markar upphaf lífs í trú. Vegna
þessa skilning á skíminni em böm-
in skírð.
Barnaskírnin og
Nýja testamentið
Oft er haft á orði, að bamaskím
sé hvergi nefnd í Nýja testament-
inu, heldur sé þar gengið út frá
því, að menn skírist samkvæmt eig-
in ákvörðun sinni eftir að þeir hafi
tekið trú.
Það er alveg rétt, að hvergi er
minnst á bamaskím í Nýja testa-
mentinu og ennfremur má alveg
vera ljóst að trúaðra skím hefur
verið algengust í fmmkirkjunni,
þ.e. á dögum Nýja testamentisins.
Þessu mótmælir enginn maður.
Spumingin er hins vegar sú, hvort
af þögn Nýja testamentisins um
bamaskím leiði, að hún hafí verið
óþekkt um daga þess eða beinlínis
bönnuð.
Því er óhætt að svara neitandi.
Líkur benda til, að bamaskím hafí
verið þekkt á dögum Nýja testa-
mentisins. T.d. er í Postulasögunni
16. kapítula greint frá tveimur ein-
staklingum, sem hafí tekið skím
ísvama á götum bæjarins. Eldvik
var með 1100 tonn af salti sem
kemur frá Portúgal og var 500
tonnum lestað í Vestmannaeyj-
um.
- BB
ásamt „heimilisfólki sínu“ (Post.
16.15, 31—34). Þetta orðalagtekur
og til barnanna samkvæmt al-
gengri venju þess tíma og ef Lúkas,
sem er höfundur Postulasögunnar,
hefði viljað koma í veg fyrir bama-
skím hefði hann tekið það fram,
að hann eigi ekki við börnin.
Þá em tengslin, sem Páll setur
milli umskumar og skímar, t.d. í
Kólossubréfinu, mjög athyglisverð
og vekja ýmis hugrenningatengsl.
Umskumin er meðal gyðinga sátt-
málstákn og það em einmitt börn,
sem eru umskorin meðal gyðinga,
að vísu aðeins sveinböm. Því skyldu
ekki börnin skírð þegar skírnin er
sáttmálstákn hliðstætt umskum-
inni, eins og böm meðal gyðinga
em umskorin? Þar að auki talar
skímin svo skýrt táknmál um hina
algeru sáttargjörð, sem sett er milli
Guðs og manna og manna á meðal
í Kristi og þegar Páll segir á þessa
leið í Galatabréfínu: „Allir þér, sem
emð skírðir til samfélags við Krist,
þér hafíð íklæðst Kristi. Hér er
enginn gyðingur né grískur, þræll
né ftjáls maður, karl né kona. Þér
emð allir eitt í Kristi Jesú.“ (Gal.
3.27—28.) Undanskilur Páll virki-
lega böm úr þessu samfélagi
einingar og sáttargjörðar? Nei,
hann undanskilur ekki börnin!
Þau eiga og að vera skilin frá
hinum gamla Adam, þ.e. þeim
sjúka, sundraða og spillta mann-
kynslíkama og fyrir nýja fæðingu
fyrir vatn og heilagan anda sam-
einuð þeim nýja Adam, sem er
Kristur.
Að síðustu ber að nefna frásögu
Markúsarguðspjalls af því, er Jesú
blessaði bömin og sagði af því til-
efni: „Leyfíð bömunum að koma til
mín, vamið þeim eigi, því að slíkra
er Guðs ríki.“ (Mk. 10.14.) Þessi
orð em höfð yfír í hvert skipti sem
böm em skírð til vitnisburðar um,
að Jesús vilji einmitt taka bömin
og gera þau að þegnum í ríki sínu.
Hér koma margir með þá mót-
bám, að Jesú hafí blessað bömin,
en ekki skírt.
Við þeirri mótbám er það eitt til
svars, að Jesús skirði yfírleitt aldr-
ei. Hann kallaði lærisveina í
lifanda lífi og er þess ekki getið,
að hann hafi skírt þá. Skirn Jó-
hannesar skírara skiptir hér ekki
máli og heldur ekki hinn ein-
angraði vitnisburður Jóhannes-
Flateyri:
Nýttflug
Flateyringar
óánægðir með
uppsetningu þess
Flateyri.
HLUTI flugskýlis, sem Flug-
málastjóm ætlar bráðlega að
taka í notkun á Holtsflugvelli við
Flateyri, fauk af vellinum að-
faranótt 25. október sl. en
vindhraðinn á vellinum var þá
40 til 50 hnútar.
Skýlið er gamalt óinnréttað við-
lagasjóðshús sem notað var sem
verslunarhús í Vík í Mýrdal. Húsið
var í þremur einingum og fauk ein
þeirra og er mikið skemmd, t.d.
brotnuðu allar rúður í henni. Al-
menn óánægja er á Flateyri með
nýja skýlið og hafa sveitarstjómar-
menn mótmælt uppsetningu þess,
því það er lítið stærra en það sem
fyrir er, auk þess sem það er for-
ljótt að mati heimamanna.
- Magnea
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Götusaltið sem er gallað salt frá Eskifirði kom í stórum sekkjum.
Salt:
700 tonn til Keflavíkur