Morgunblaðið - 12.05.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 1988
Á slóðum Ferðafélags íslands:
Ljósmynd/Gunnar Guðmundsson
eftirJón Viðar
Sigiirðsson
Á undanförnum árum hefur
áhugi fólks á göngnferðum á jökla
og háa tinda farið vaxandi. Á
hveiju ári leggja margir leið sína
á jökla landsins og það þykir ekki
lengur tíðindum sæta að gengið
sé á Hvannadalshnjúk, hæsta tind
íslands, 2.119 m. Fólk sem leggur
stund á fjallgöngur leitar stöðugt
að nýjum viðfangsefnum og marg-
ir tindar sem nú er sjaldan gengið
á eiga von á tíðum heimsóknum
fjallgöngumanna í náinni framtíð.
Norðvestan við Hvannadals-
hnúk í Öræfajökli eru hrikalegir
jökulkrýndir tindar sem nefnast
Hrútsfjallstindar. Tindarnir eru
fjórir og er sá hæsti 1.875 m hár.
Á góðviðrisdögum blasa þeir við
frá Skaftafelli. Á milli Skaftafell-
sjökuls og Svínafellsjökuls er Fjall
sem nefnist Hafrafell og austan
við það tekur Hrútsfjall við og
hvíla Hrútsfjallstindar á því. Lengi
vel var því haldið fram að það
væri aðeins á færi reyndra ijalla-
manna að ganga á tindana og á
það reyndar enn við um flestar
leiðir á þá. Einn tindanna var ekki
klifínn fyrr en árið 1982. Yfírleitt
hafa Hrútsfjallstindar verið klifnir
með þeim hætti að lagt hefur ver-
ið upp við sporð Svínafellsjökuls
og í fyrsta áfanga gengið inn eftir
jöklinum að suðvesturhlíð Hrúts-
fjalls og sú hlíð síðan klifin í öðrum
áfanga. Þessi leið er tímafrek og
nokkuð erfið en um leið veitir hún
þeim ánægju sem getu hafa til að
íeggja hana að fótum sér.
Um hvítasunnu 1987 efndi
Ferðafélag Islands til ferðar á
HrútsQallstinda eftir nýrri leið sem
gerir flestu fjallafólki kleift að
komast á tindana. Þessa leið má
fara á einum degi og má ætla 14
tíma til göngunnar. Gangan hefst
við gijótnámuna við suðurenda
Hafrafells en þangað liggur vegur
frá hringveginum og er þá beygt
út af skammt austan við Skafta-
fellsá. Stórgrýti frá þessum stað
var notað í vamargarða við Skeið-
ará þegar hún var brúuð árið 1974.
Gengið er í norður meðfram Hafra-
felli og stefnt í kverkina milli
Hafrafells og Skaftafellsjökuls. Á
hægri hönd er hrikalegt klettabelti
í Hafrafellinu og heitir það Illu-
klettar. Vert er að benda á fjöl-
marga bergganga sem liggja lóð-
rétt upp eftir klettabeltinu. Það
er vél þess virði að staldra af og
til við og virða gangana fyrir sér.
Þegar komið er að Skaftafellsjökli
er haldið í kverkina milli jökulsins
og Hafrafells. I kverkinni er að
finna allar stærðir af gijóti og
björgum sm jökullinn hefur rutt
með sér. Ymsar steintegundir má
fínna á þessum slóðum. Eftir að
hafa gengið einn kílómetra inn
með jöklinum er komið að_gili sem
gengur upp í Hafrafellið. Ur gilinu
rennur lækur og er farið yfir hann.
Þegar þarna er komið er 200 m
hæð náð en gangan hófst í um 100
m hæð. I stað þess að halda áfram
inn eftir kverkinni er nú beygt til
hægri og lagt á brattann. Ekki er
stefnt beint upp brekkuna heldur
sveigt aðeins til vinstri. Eftir
skamma stund er komið að stór-
grýtisbelti sem liggur eftir Hafra-
fellinu. Þetta belti er til minja um
jökulkverk sem eitt sinn hefur náð
þessari hæð. Áfram er haldið upp
brekkuna og þegar komið er í um
600 m hæð fer að bera dálítið á
smáklettum sem standa hér og þar
um brekkuna. Á þessum stað er
ágætt að gera hlé á göngunni og
njóta útsýnis. Yfír sporð Skafta-
fellsjökuls má sjá tjaldstæðin í
Skaftafelli og Skaftafellsheiði.
Upp af henni taka svo Kristínart-
indar við og beint í norðri gnæfir
Skarðatindur við himin.
Upp af klettunum tekur við
hryggur sem liggur upp eftir
Hafrafellinu. Leiðin liggur norðan
megin við hrygginn um bratta
skriðurunna brekku. Á vorin er
brekka þessi hulin snjó og þá yfir-
leitt auðveldari yfirferðar. Hrygg-
inn hefur maður á hægri hönd en
framundan á vinstri hönd blasir
stór klettaveggur við. Haldið er
upp á brún sem liggur milli kletta-
veggsins og hryggsins og þegar
þangað er komið er tæplega 900
m hæð náð. Ofan við brúnina tek-
ur fremur flatt landslag við en á
hægri hönd er hryggur sem liggur
upp að ónefndum tindi efst á
Hafrafellinu sem er 1.174 m hár.
Gengið er í norðaustur meðfram
hryggnum og þegar komið er að
hinum ónefnda tindi eykst hliðar-
hallinn. Halda verður réttri hæð í
brekkunni (h.u.b. 1.050 m). Fljót-
lega er sveigt til hægri og stefnt
í Sveltiskarð sem þá blasir við. Á
þessum stað getur verið talsverð
snjóflóðahætta við ákveðnar að-
stæður og verður þá að fara um
með fullri varkámi. Sveltiskarð er
í 1.050 m hæð og þar er tilvalið
að stoppa til að hvílast og neyta
matar. I skarðinu opnast mikil og
fögur útsýn. Sunnan við skarðið
liggur snarbrött hlíð niður að
Svínafellsjökli. Ofarlega í Svína-
fellsjökli má sjá Svínahrygg og
hina hrikalegu kirkju og yfir henni
gnæfir svo Hvannadalshnúkur.
í Sveltiskarði
Austan við skarðið liggur suðvest-
urhlíð Hrútsfjalls og niður hana
falla tveir smáir skriðjöklar. Ofan
við hlíðina gnæfa svo Hrútsfjallst-
indar fjórir að tölu. Sá sem er
lengst til vinstri er vestasti tindur-
inn, rúmlega 1.780 m hár. Þá tek-
ur hæsti tindurinn við, 1.875 m.
Næstur er tindur sem er 1.854 m
hár og loks er syðsti tindurinn,
1.852 m. Þegar haldið er áfram
upp úr skarðinu liggur leiðin um
allbratta brekku en fljótlega
minnkar brattinn og er þá stefnt
í norðaustur upp á öxlina sem ligg-
ur vestan við Hrútsfjallstinda. Þeg-
ar 1.300 m hæð er náð er komið
á jökul og er þá nauðsynlegt að
taka upp línu. Kunnátta í meðferð
línu og leiðarvali á sprungusvæð-
um er nauðsynleg á síðasta hluta
leiðarinnar.
Nú er haldið beint í austur og
stefnt á vestasta tind Hrútsfjalls-
tinda. Nauðsynlegt er að halda sig
á háöxlinni því að norðan- og sunn-
antil í henni eru varasöm sprungu-
svæði. Þegar komið er að vestasta
tindinum er sveigt norðurfyrir
hann. Þarna verður að halda sig
ofarlega í brekkunni við tindinn
því að nokkru norðan við hann er
þverhnípt niður að Skaftafellsjökli.
Þegar komið er framhjá tindinum
er beygt í suður upp á hrygg sem
tengir vestasta tindinn við þann
hæsta. Nú er skammt eftir upp á
tindinn. Neðarlega í honum er
sprunga sem liggur eftir honum
langsum. Oftast er auðvelt að kom-
ast yfír hana á snjóbrú en þegar
líða tekur á sumar getur orðið er-
fitt að komast upp yfír sprunguna.
Hátindurinn hefur hryggjarlögun
með stefnuna norðvestur-suðaust-
ur. Þegar komið er yfir sprunguna
er gengið í suðaustur eftir tindin-
um og eftir örskamma stund er
hátindinum náð. í björtu veðri er
útsýnið afar fallegt og um leið
hrikalegt. Næstir eru Hrútsfjalls-
tindamir brattir og tignarlegir. í
suðaustri og suðri sér yfir Svína-
fellsjökli til Svínafells, Hvanna-
dalshnúks, Dyrhamars og fleiri
tinda í Öræfajökli. í suðvestri og
vestri sér yfir Skeiðarársand, til
Kristínartinda, Skarðatinds og
Skaftafellsfjalla. í norðri blasa svo
hvítar breiður Vatnajökuls við.
Á niðurleiðinni er sömu leið fylgt
til baka og eftir u.þ.b. 14 tíma
langa göngu koma þreyttir en án-
ægðir göngumenn á þann stað
þaðan sem lagt var upp.
Höfundur erjarðfræðinemi við
Háskóla fslands.