Morgunblaðið - 23.03.1989, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1989
KARNIVAL
á Italíu
eftír Bergljótu
Leifsdóttur
Saga karnivalsins
Kamivalhátlðin er sú hátíð sem
kemur á eftir jólahátíðinni héma á
ítalfu og má bera hana saman við
þorrablót íslendinga. Elstu heimild-
ir um karaivalhátfðir eru frá heiðn-
inni og var kamivalhátíðin tengd
giaðlegum og hamslausum veislum
í Róm. Veislur þessar voru tengdar
goðunum Satúmusi og Bakkusi.
Þrátt fyrir mörg bönn eftir kristni-
tökuna var ekki hætt að halda þess-
ar hátfðir sem glöddu almenning.
Konungur kamivalsins var upp-
runalega Saturaali konungur, sem
var valinn til að kynna Satúmus,
guð sáningarinnar.
Miðaldatfmabilið var svart tíma-
bil fyrir kamivalhátíðimar. Frá
bjnjun 16. aldar urðu til hópar sem
settu upp sýningar og gamanleiki.
ítalskar og evrópskar borgir hýstu
þessa hópa og komu þá til sögunn-
ar grímumar. Til þess að forðast
kæru frá kaþólska rannsóknarrétt-
inum vom sýndir í lok skrúð-
göngunnar í Róm íburðarmiklir
vagnar tii heiðurs páfanum.
Aðalatriði kamivalhátfðarinnar
fyrr sem nú var að gleði og hátíðar-
höld áttu að sameinast ádeilu og
hæðni.
Grímubúningarnir
í Flórens kom aftur upp kamival-
æði fyrir 4 til 5 ámm og hér em
líka tískubylgjur, þrátt fyrir að þær
séu öðmvísi en þær sem em í Fe-
neyjum, og em þær oft heimatilbún-
ar og ímyndunaraflið látið ráða og
þar af leiðandi er kostnaðurinn lítill.
Hvað kostar að leigja grímubún-
ing? Það fer fyrst og fremst eftir
búningnum. Þeir dýmstu em leik-
húsbúningamir. Það kostar að
leigja þá fyrir eitt kvöld 2.400 til
8.000 fsi. krónur og em þeir vinsæi-
ustu í 19. aldar stílnum. í einni
búningaleigunni var sagt að dýra-
búningar væm einna vinsælastir og
í ár væri sá nýjasti páfagauks-
búningurinn.
Sum diskótekin og veislur settu
að skilyrði til að komast inn að ail-
ir væm klæddir í eins búninga og
vom þar meðal annars brasilísku
sambabúningamir, páfagauksbún-
ingamir og ekki má gleyma „böm-
um“ Walt Disneys og renaissance-
tfmabilinu.
Ef að fólkið fór ekki eftir tfsku-
bylgjum en leitaði eingöngu að
skemmtilegri hugmynd til að vekja
undmn vina sinna, var til dæmis
hægt að klæðast mörgæsabúning
sem hæfír mjög vel árstímanum.
Ekki má gieyma bamasögunum og
þá hæfír vel Stígvélakötturinn.
Grímubúningar
og stjörnumerkin
ítalir hugsa mikið um stjömu-
merkin og em nokkur fyrirtæki
farin að ráða fólk í vinnu meðal
annars eftir því í hvaða sfjömum-
erki fólkið er með tilliti til hvaða
stjömumerki hæfí best hinu starfs-
fólkinu. ítalir hugsa ifka um hvaða
grímubúningur hæfí best hverju
stjömumerki.
Fyrir Hrútinn er kamivalhátfðin
skemmtun, sem hann gefur sig all-
an af lífí og sál til að hann skemmti
sér sem best. Hann gæti kiæðst
búningi spánsks hefðarmanns og
tekið sér sverð í hönd. Hann gæti
líka valið að lfkjast fomaldar-
manni, flárhirði, veiðimanni, bif-
vélavirkja eða rallf-ökumanni.
Nautið er ekki mjög hrifíð af
kamivalhátíðum og oft leiðist því
þær vegna þess að þvf fínnst kamiv-
algleðin vera uppgerðarleg en ef
hann neyðist til að velja grímubún-
ing vill hann búning, sem er tengd-
ur náttúrunni. Hann gæti einnig
kiætt sig í gervi ljósmyndara, leik-
stjóra eða þýsks hermanns.
Grimubúningar í Flórens.
Tvíburinn gefur hátíðunum líf,
hvort sem það er kamival eða ekki,
og á oft til að grímuklæðast. Hann
gæti klæðst trúðsbúningi eða í gervi
friðardúfunnar, sem Kínveiji og ef
hann velur dýr hæfír honum vel
köttur eða kanfna. Hann er fullkom-
inn sem hefðarmaður eða hefðarfrú.
Einnig hæfír honum vel gervi tenn-
isleikara, seglbátaskipstjóra eða
golfleikara.
Krabbinn er ánægður með að
grímuklæðast, kannski vegna þess
að honum fínnst hann vera aftur
bam, en hann vill hafa sem minnst
fyrir leitinni að búningnum sökum
leti sinnar. Einmitt þess vegna
gæti hann tekið sig vel út í gervi
Fom-rómveija eða fomgrikkja,
hefðarmanns frá renaissance-tíma-
bilinu eða miðaldahallarfrúar. Einn-
ig hæfa honum vel ungbamagervi,
gervi Barbie-dúkkunnar og hol-
lenski búningurinn.
Ljónið á auðvelt með að fínna
búninga sem hitta í mark og fínnur
yfírleitt búninga sem hitta i mark
og yfírleitt kemur fram f þeim per-
sónuleiki þess. Ljóninu hæfír auð-
vitað best konungs- og drottningar-
búningar, en líka flugmanns- og
flugfreyjubúningar. Og því hæfír
einnig mjög vel gervi Napoleons og
Jósefínu. —•
Meyjan notar oft til að fullkomna
draumabúninginn gömul föt, hluti
og efni. Hermannabúningur er full-
kominn fyrir hana og einnig tann-
lækna-, lækna- og hjúkrunarkonu-
búningar. Einnig gæti hún valið
gervi flækings, garðyrkjumanns,
vinnumanns, bakara, flallgöngu-
manns eða eskimóa.
Vogin þarf fyrst og fremst tíma
til að ákveða hver sé rétti búningur-
inn fyrir hana. Hún tekur sig vel
út til dæmis í gervi Mjallhvítar eða
Öskubusku. Henni hæfír einnig vel
gervi listamanns, málara eða knatt-
spymudómara.
Sporðdrekinn er kannski sá sem
hefur mest ímyndunarafl af öllum
stjömumerkjunum fyrir val á
grímubúningum. Honum hæfa mjög
vel gervi Sherlock Holmes, njósn-
ara, James Bonds, þjófs, skrattans,
Drakula eða nomar. Ef hann velur
dýr getur hann vel klæðst í gervi
músar eða bangsa. Einnig gæti orð-
ið fyir valinu gervi Robinsons
-jCrusoe eða arabahöfðingja.
Bogmaðurinn skemmtir sér mjög
vel í kamivalsveislunum og hann
vill ekki missa af neinni þar sem
hann er mjög mikil félagsvera.
Gervi sem hæfa honum mjög vel
em til dæmis könnuðurinn David
"Crockett, indíáni, Norður- eða Suð-
urríkjamaður og Rossella í „Á
hverfanda hveli". Einnig gæti hann
klæðst í gervi prests, kardínála eða
nunnu.
Steingeitin er ekki mjög félags-
lynd og það gæti verið dálítið erfitt
að sannfæra hana um að taka sér
hlé frá vinnunni til að fara í há-
væra og skrafmikla veislu. Ef hún
lætur tilleiðast hæfa henni mjög vel
japönsk hermannafot, júdó- eða
karatebúningur, vísinda- eða fjall-
göngumannabúningur.
Vatnsberanum hæfír vel til dæm-
is ET-búningur eða aðrir geim-
verubúningar.
Fiskamir eru oft hugmyndaríkir
á þessu tímabili og hafa mjög góð-
an smekk tii að velja þann búning
sem hæfir þeim best, þökk sé þeirra
dreymandi og rómantíska eðli. Til
dæmis klæðnaður hefðarfólks frá
19. öld eða klassískir og nútímaleg-
ir búningar ballettdansara. Við önn-
ur tækifæri gætu þeir klæðst haf-
meyjar-, kafara-, lækna- eða hjúkr-
unarkonubúningi.
Karnivalið í Feneyjum
Hinn 7. janúar hófst kamivaiið
í Feneyjum og sá sem hóf það var
frosinn fiskur í nafni náttúrunnar
og pólarkuldans. Hann hæfði vel
þennan dag því það var ískuldi í
Feneyjum og var um sjö stiga frost
þessa daga.
í ár var kamivalhátíðin haldin í
einn mánuð til að reyna að forðast
hina miklu mannþröng Japana, sem
hinar viðkvæmu Feneyjar geti ekki
staðið undir á einni helgi. Rejmt
var að dreifa fólkinu um hin ýmsu
hverfí til að forðast troðning. Menn-
ingarlegar sýningar vora eitt af
aðalatriðum dagskrárinnar. Frá 7.
janúar vora haldnar tískusýningar,
jass- og rokktónleikar, dansleikir,
leikbrúðusýningar, sagðir brandar-
ar, haldnar uppákomur, leiksýning-
ar og skemmtanir.
Trúðar vora út um allt og var
einum þeirra, sem var 5 metrar á
hæð og 2 metrar á breidd, komið
fyrir við hliðina á fískinum.
Margir vora á móti því að halda
kamivalið í einn mánuð og þá helst
hótel- og verslunareigendur og létu
margir þeirra ekki sannfærast um
að hafa opið fyrir „framlengt
karnival".
I ár virðist vera hálfgerð lægð
yfír „fréttum frá kamivalinu í Fen-
eyjum og virtist þessi nýjung ekki
hafa notið mikilla vinsælda.
Karnivalið í Viareggio
Kamivalið í Viareggio var fyrst
haldið árið 1873. Viareggio er
strandbær í um það bil 80 km fjar-
lægð frá Flórens. Þeir sem héldu
fyrsta kamivalið vora íbúar Via-
reggio sem ákváðu að halda grímu-
dansleik sem væri öðravísi heldur
en þeir sem hinir aðalbomu og ríku
héldu á þeim tímum. Kamival þetta
átti vera háðslegt, með ímyndunar-
afli og lífsfyöri. Vagnamir vora
búnir til úr viði, en frá árinu 1922
eru þeir búnir til úr pappa og hreyf-
ast augun.
116. Kamivalið í Viareggio hófst
21. janúar á jámbrautarstöðinni í
Viareggio þegar kom Jámbrautar-
lest Evrópugrímanna" og hafði inn-
anborðs 800 grímuklæddar mann-
eskjur og hljómsveitir frá stærstu
höfíiðborgum Evrópu. Eftir skrúð-
gönguna, sem fór um aðalgötur
Viareggio, var sest við „Langborð
Evrópu" og sátu við það 2.800
manns og var langborðið 1 km á
lengd.
Sunnudaginn 22. janúar átti að
vera fyrsta skrúðganga vagnanna
sem var kölluð „Hin grímuklædda
skrúðganga þjóðanna", en það varð
að fresta henni til 12. febrúar vegna
rigningar, sú sem var haldin 29.
janúar var „Hin grímuklædda
skrúðganga ímyndunaraflsins" og
vora 200.000 áhorfendur. Þann 5.
febrúar var „Grímuklædda veislu-
skrúðgangan" og vora áhorfend-
umir um 250.000. Á sprengidag,
það er 7. febrúar, var „Lokanætur-
skrúðgangan“. Þann 26. febrúar
er dregið í happdrætti kamivalsins
f Viareggio og er 1. vinningurinn
180 milljónir ísl. og einnig verður
verðlaunaafhending fyrir vinsæl-
asta vagninn og er reiknað með að
heildartala áhorfenda í ár verði um
1 miiljón en í fyrra vora þeir um
600.000. Frá árinu 1987 er kamiv-
alið í Viareggio meðlimur í félaginu
„Kamivalborg Evrópu" og era í því
12 Evrópuþjóðir en einnig era með-
limir Antille, Kanada og Banda-
ríkin.
Miðpunktur karnivalsins er auð-
vitað sýningin á vögnunum sem
gera góðlátlegt grín að stjómmála-
deilum. Auk þessara sýninga vora
á dagskránni í ár alþjóðleg knatt-
spymukeppni unglinga, alþjóðleg
sundkeppni unglinga og fleira. I
fyrsta skipti var haldin kamival-
sönghátíð, kvikmyndaverðlauna-
afhending, hátíð grinleikhússins og
söngleikanna. Einnig var haldin
sýning á verkum framúrstefnulista-
mannsins Marinetti, veitt voru
blaðamannaverðlaun, haldin var al-
þjóðlega jjóðasamkeppnin „Málara-
litaspjald karnivalsins" og að lokum
ráðstefna um fþróttaefnisfræði.
Hvað kostar svona hátíð? í kring-
um 200 milljónir íslenskar; himinhá
upphæð, sem bæjaryfirvöld gætu
ekki staðið undir ef ekki væri happ-
drættið sem er tengt hveijum vagni
og rann ágóðinn af þessu happ-
drætti í fyrra (sem var um 400
miHjónir) til undirbúningsins í ár.
Happdrættið er mikil auglýsing fyr-
ir kamivalið á Ítalíu og einnig er-
lendis, og eru til dæmis happdrætt-
ismiðamir seldir í Þýskalandi og
hafa verið sendar grímur til Noregs
og Kúbu, sem vora búnar til í Via-