Morgunblaðið - 02.07.1989, Blaðsíða 5

C 5
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. JÚLÍ 1989
----------------------------^ . . . ..-
koll af kolli. Hér er eldað fyrir um
þúsund manns í hádegi, færri að
kvöldi og pottarnir engin smásmíði.
Um helmingur sjúklinga neytir
sérfæðis og fylgir mörgum matar-
bökkum litríkt spjald sem segir til
um þarfir viðkomandi. Af og til
þarf að stöðva færibandið, þegar
karrýsósa læðist á kjöt í misgripum,
eða eftirréttur á bakka í erindis-
leysu. Næringarráðgjafi stendur hjá
og vigtar af nákvæmni skammta
fyrir þá sem þurfa að gæta sér-
stakrar varkámi í mataræði. Einn
þarf að draga úr blóðfitu, annar
að borða trefjaríkari fæðu og á
þriðja spjaldinu er beðið sérstaklega
um stóran skammt af rúsínum.
Þótt færibandið rúlli og stúlkurnar
keppist við er orðið við öllum þess-
um óskum.
í eldhúsinu er ekki eldað úr nein-
um smáskömmtum. Sigvaldi Eiríks-
son yfirkokkur segist þurfa um 160
kg af kjöti þegar það er á borðum,
110-120 kg af fiski, en 300 kg af
kjúklingum því þá taka menn venju-
lega hressilega til matar síns. Með-
læti er grænmeti, sem vegur yfir
40 kg komið í hús og um 1350
kartöflur sem vega 90 kg.
Alls þurfa starfsmenn í eldhúsi
spítalans að matreiða á fimmflt
hundrað þúsund skammta á ári fyr-
ir starfsfólk og sjúklinga.
ERILSSÖM SÁLG/ESLA
Sr. Sigfinnur Þorleifsson réðst
til Borgarspítalans fyrir fjórum
árum. Sjúkrahúsprestur hefur í
nógu að snúast, sjálfur orðar Sig-
finnur það svo að hann sinni sál-
gæslu sjúkiinga, aðstandenda og
starfsfólks. Hann heldur á þriðja
tug guðsþjónusta í mánuði og er
auk þess alltaf til taks þegar kall-
tækið pípir.
„Eg er hér til styðja fólk í neyð,
hjálpa því að spyija spurninga þótt
ég kunni ekki svörin. Utrás sorgar
er forsenda huggunar og oft þarf
að hjálpa fólki til þess að létta af
sér yfirþyrmandi sársauka. Við
forðumst gjarnan þær hugsanir sem
valda mestum óþægindum og þurf-
um aðstoð til þess að vinda oían
af þeim,“ segir Sigfinnur.
Presturinn er á þönum allan dag-
inn við að heimsækja sjúklinga sem
óska þess, ræða við aðstandendur
og hjúkrunarfólk. Fyrirvaralaust
getur kalltækið boðað hann að beði
dauðvona sjúklings eða til syrgjandi
ættingja.
„Stundum á maður því miður lítið
eftir til að gefa,“ segir Sigfinnur.
„Það getur verið slítandi að standa
frammi fyrir slíkum atvikum á
hveijum degi. Hér gerist meira á
einni viku en í litlu prestakalli á
heilu ári. Ég hef lengi vonast eftir
því að annar prestur verði ráðinn
að spítalanum og að það gæti orðið
innan skamms. Það verður til mik-
illa bóta því ég vildi gjarnan geta
átt meira frumkvæði við að aðstoða
sjúklinga og aðstandendur þeirra.“
í FYRSTU RÖLEG VAKT
Starfsfólk slysadeildarinnar hef-
ur átt rólega vakt. Á kaffistofunni
sitja fjórir aðstoðarlæknar og hlusta
á beina lýsingu af fótboltaleik. Út-
varpið er bilað og til að bæta mót-
tökuna hefur einhver klemmt töng
við loftnetið. Rennihurðin fram á
biðstofu opnast, inn kemur kona
með brotna hendi. Hún er örmagna
af sársauka og sjúkraliðar hjálpa
henni upp á sjúkrabekk.
í sömu mund opnast dyrnar að
bílageymslunni. Bílstjórar neyð-
arbílsins bera inn mann með hjarta-
stopp. Hann er þegar fluttur inn á
vel búna stofu sem ætluð er fvrir
bráðatilfelli. Þar hefur allt verið
undirbúið fyrir komu sjúklingsins,
í samræmi við ákveðið skipulag sem
jafnan er fylgt þegar um hjarta-
stopp er að ræða. Um leið og kall
berst frá neyðarbílnum um að slíkt
tilfelli sé væntanlegt er hafist handa
við undirbúninginn, þar sem hver
mínúta getur skipt sköpum.
Meðan læknar og hjúkrunarlið
gera lífgunartilraunir er komið inn
á sjúkrastofuna með fárveikan eldri
mann. Eiginkona hans er í fylgd
með honum. Svitaperlur glitra á
enni gamla mannsins sem andar
ótt og títt og skelfur mikið. Sjúkra-
stofan sem fyrir nokkrum mínútum
var hljóð og tómleg hefur á örskots-
stundu breyst í vettvang, þar sem
um líf og dauða er að tefla.
Handleggsbrotna konan hefur
fengið deyfilyf og líður ögn skár.
Hún fer með lyftu upp á röntgen-
deild og meðan hún er í myndatöku
kemur systir hennar aðvífandi
áhyggjufull á svip.
í móttökuherbergj slysadeildar-
innar bíða nú nokkrir eftir læknis-
hjálp. Þó sitja þrír læknar á kaffi-
stofunni og ræða landsins gagn og
nauðsynjar. Þegar ég inni þá eftir
skýringu segjast þeir vera vakta-
hafandi læknar af öðrum deildum.
Þeir sinni ekki almennum tilfellum
á slysadeildinni. Ástæðan sé að
þegar slasað eða fársjúkt fólk sé
flutt á spítaiann þurfi læknar í við-
komandi grein að geta gengið beint
til verks. Væru þeir í miðjum klíðum
við að sinna minniháttar óhöppum
yrðu þeir að hlaupa frá hálfnuðu
verki. í annan stað hafi þeir skyld-
um að gegna á legudeildunum og
verði að geta uppfyllt þær. Þetta
segja þeir eina af skýringunum á
hinni löngu bið sem gjarnan vill
verða á slysavarðstofunni þrátt fyr-
ir að utanaðkomandi virðist nóg af
starfsfólki til staðar.
DAGLEGT BRAUÐ
Læknum tekst ekki að lífga
manninn með hjartastoppið við.
Eftir ítrekaðar tilraunir gefast þeir
upp og úrskurða hann látinn. Önnur
og aðkallandi verkefni bíða og innan
fárra mínútna er hjúkrunarfólkið
hlaupið til að sinna öðrum sjúkling-
um. Ég spyr hjúkrunarfræðing
hvort slíkir atburðir séu daglegt
brauð á slysadeild og hún segir svo
vera.
Hún kveðst hafa lært að láta at-
vik á borð við þetta ekki á sig fá.
Ella yrði starfið brátt óbærilegt.
En þegar erfið vakt sé að baki taki
oft langan tíma að ná sér niður.
„Þá getur verið erfitt að fara heim
og reyna að síaka á,“ segir hún.
„Eg hef tamið mér það að ræða
ekki vinnuna við fjölskylduna, enda
erum við eins og allt starfsfólk
spítalans bundin þagnareiði. Gjarn-
an sitjum við starfsfélagarnir
nokkra stund eftir vakt og ræðum
um atburði dagsins, léttum þar með
af okkur mestu streitunni og því
sem vill sitja eftir í. huganum.“
TILVERANIHNOTSKURN
Deginum er lokið fyrir blaða-
manni sem tygjar sig til heimferð-
ar. Húmið sígur á og borgin fyrir
utan býr sig undir svefninn. En á
spítalanum er annar heimur þar
sem erillinn heldur áfram, nótt sem
nýtan dag, allan ársins hring. Orð
hjúkrunarkonu, sem ég spurði
hversvegna hún hefði valið sér þetta
starf, sitja eftir í huganum. „Hér
kynnist maður tilverunni í hnot-
skurn, sorg og gleði, lífi og dauða.“