Morgunblaðið - 27.06.1990, Page 38

38
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. JÚNÍ 1990
Með
morgunkaffínu
Ætlarðu að segja að ég sé
slifsislaus?
ísland verði eitt af ríkjum EB
Til Velvakanda.
Nú hyllir undir að eitt af megin-
markmiðum Evrópubandalagsins
(EB) um innri markað verði að veru-
leika, þ.e. frjáls flutningur vöru,
þjónustu, fólks og fjármagns. Þann-
ig á að efia efnahags- og atvinnulíf
í bandalagsríkjunum, skapa stöðug-
an og jafnan hagvöxt, festu í efna-
hagsmálum, betri lífskjör og nánari
samvinnu aðildarríkjanna tólf. Með
innri markaðnum er búist við að
hagvöxtur aukist verulega, vöruverð
lækki, atvinnuleysi minnki og fram-
leiðsluaukning verði.
í nýlegri skoðanakönnun sem Fé-
lagsvísindastofnun Háskólans gerði
um evrópska samvinnu kemur fram
að aðeins um 39% telja að æskilegt
sé að íslendingar sæki um aðild að
EB, 36% eru hlutlausir eða óvissir
og 25% andvígir. Evrópuumræðan
hér á landi hefur að mestu snúist
um helstu galia sem inngöngu í EB
fylgir, en minna um þá kosti sem
af. því hlytist. Líklegt er að slík
umræða hafi þau áhrif að fólk hræð-
ist inngöngu í EB og svari því neit-
andi án þess að hafa nokkuð kynnt
sér málefnið. Enda kom fram í könn-
uninni að 53% gátu ekki nefnt neitt
EB-land, sem gefur til kynna hversu
lítið það fólk sem svaraði í könnun-
inni er inn í málefninu.
í stuttu bréfí er ekki hægt að
koma öllu því að sem máli skiptir í
sambandi við EB-umræðuna, því
verður stiklað á stóru.
Það sem menn óttast helst er sjáv-
arútvegsstefna EB en samkvæmt
henni hafa aðildarríkin rétt á að-
gangi að öllum fiskimiðum banda-
lagsins innan 200 mílna. Þó er und-
antekning þar á, aðildarríkjum er
heimilt að helga eigin skipaflota 12
mílna lögsögu. Einnig er frelsi til
veiða á eftirsóttum fisktegundum
takmarkað við kvóta sem bandalagið
úthlutar einstökum ríkjum, með til-
liti til hver hlutur þeirra hefur verið
af heildarafla EB undanfarin 10 ár.
Þetta hefur vakið ótta hérlendra við
að erlendir aðilar nái tökum á
íslensku atvinnulífi í fiskveiðum og
-vinnslu. Ef ísland myndi sækja um
aðild að EB þykir ekki ólíklegt að
tekið yrði tillit til sérstöðu íslands
hvað fiskveiðar varðar og hafa
æðstu menn EB ekki útilokað slíkt.
Annað sem umræðan snýst um
er hræðsla við yfirþjóðlegt vald, að
með inngöngu í EB afsali íslending-
ar sér fullveldinu og sjálfsforræðinu
sem mikið var haft fyrir að fá og
að menning landsins verði homreka.
En með yfirþjóðlegu valdi er vísað
til þess að lög Evrópubandalagsins
eru rétthærri landslögum hvers að-
ildarríkis. í þessu sambandi er þó
athyglisvert að geta þess að hin
smáu Benelux-lönd telja sig hafa
aukið völd sín, þrátt fyrir að hafa
afsalað hluta ákvörðunarvalds síns.
Einnig hefur komið fram ótti við
að leyfa óhindraðan flutning útlend-
inga til landsins, en ef málin em
skoðuð og þá sérstaklega með tilliti
til sameiginlegs vinnumarkaðar
Norðurlandanna, ætti það frekar að
vera íslenskum stjórnvöldum
áhyggjuefni að landinn flyttist bú-
ferlum til EB-ríkjanna en að útlend-
ingar flykktust hingað til lands. Ef
aðgangur nemenda frá ríkjum utan
bandalagsins verður takmarkaður
kæmi það íslendingum illa því það
er mikilvægt fýrir okkur að rækta
tengsl við erlendar menntastofnanir.
Þannig má koma nýrri þekkingu inn
í landið. Yið megum ekki við meiri
einangrun.
Það er lögmál allra viðskipta að
skiptast á fríðindum og gæðum.
Þetta verður að hafa í huga þegar
rætt er um aðild að EB. Hvað við
fáum í stað þess sem við látum af
hendi.
Ef við viljum halda uppi sömu
lífsgæðum og verið hefur undanfarin
ár er ljóst að við verðum að sækja
um inngöngu í EB fyrr en síðar. Þó
nú séu í gangi samningaviðræður
um sameiginlegt evrópskt efnahags-
svæði, EES, virðist sem enn sjái
ekki fyrir endann á þeim viðræðum.
Ef við viljum ekki missa af tæki-
færum sem gætu bætt lífskjör hér
á landi er hið eina rétta að sækja
um aðild að EB. En þar sem EB
tekur ekki inn ný aðildarríki fyrr en
eftir 1992 er enn tækifæri til að
snúa umræðunni við, þannig að í
næstu skoðanakönnun þegar spurt
verður um hvort ísland eigi að sækja
um inngöngu í EB verði hlutfall
þeirra sem svara því játandi miklu
hærra en nú var.
Ahugamaður um EB
Þessir hringdu . . .
Svart seðlaveski
Rúna Knútsdóttir hringdi:
„Ég týndi svörtu seðlaveski í
Þjórsárdal á sunnudaginn. Það var
einhver sem fann veskið en skila-
boðin komust ekki rétt til skila, því
bið ég þann sem fann veskið að
hringja í síma 656436.“
Ljósbrún herraúlpa
Ljósbrún Melka herraúlpa með
hvítum kraga fannst við Seljavalla-
laug undir Eyjafjöllum. Eigandi
getur hringt í Ernu í síma 12692.
Veiðitaska tapaðist
Ljósbrún veiðitaska tapaðist við
Elliðavatn föstudaginn 22. júní. í
töskunni voru m.a. tvö veiðihjól og
þijú flugubox. Finnandi vinsam-
lega hringi í síma 672312.
Kettlingur týndur
Rúmlega sex mánaða grábröndótt-
ur kettlingur tapaðist frá heimili
sínu, Stekkjarflöt 15, í Garðabæ.
Kettlingurinn, sem er læða, er með
bleika hálsól. Ef einhver veit um
ferðir kettlingsins er hann beðinn
að hringja í síma 657839 eða
54829.
Keli týndur
Svartur og hvítur köttur tapaðist
í LaugarnesHverfínu. Kötturinn,
sem heitir Keli, er með rauða hál-
sól. Ef einhver veit um Kela er
hann beðinn að hringja í síma
32735.
Járna hesta
Kona hringdi:
„Mig langaði til að vita hvort
það væri ekki einhver sem kenndi
fólki að járna hesta. Svo langar
mig til að lýsa ánægju minni með
það sem Suður-Afríkusamtökin eru
að gera núna. Það er rétt að vekja
athygli á viðskiptabanninu."
HÖGNI HREKKVlSI
„ þAP kERÐuR AUt>\/eLr AO petCk-jA
UAMM- HAk/M ee KLÆDDOK. * 'AL."
Víkveiji skrifar
Orð sem á eftir að verða notað í
vaxandi mæli í íslensk um
stjórnmálum og fjölmiðlum á næstu
misserum er íslensk þýðing á erlenda
orðinu supranational. Með því er
vísað til þess þegar þjóðir hafa fram-
seit svo mikið vald til alþjóðasam-
taka, að ákvarðanir teknar á vett-
vangi þeirra verða fyrirmæli til ríkis-
stjórna einstakra aðildarlanda. Al-
þjóðasamtökin vei’ða á ýmsum svið-
um yfír ríkin hafin og lög sem ríkin
samþykkja innan vébanda samtak-
anna vega þyngra en lög einstakra
aðildarríkja, ef til árekstra kemur.
Felst sérstaða Evrópubandalagsins á
meðal alþjóðastofnana í því, að stofn-
sáttmáli þess veitir bandalaginu slíktr
vald. Var það enn staðfest nýlega í
dómi dómstóls Evrópubandaiagsins
sem féll í máli er reis af deilu vegna
veiða togara frá Spáni við Bretland.
Hér er ekki ætlunin að ræða um
efnisþætti þess sem í orðinu supra-
national felst, enda væri það efni í
langa lögfræðilega ritgerð, heldur
staldra við og íhuga, hvernig iýsa
eigi þessu fyrirbæri á íslensku.
Líklega kemur það lesendum á
óvart, að einhveijir þurfi að
velkjast í vafa um, hvernig þetta orð
skuli íslenskað, hvort ekki liggi beint
við að nota lýsingarorðið yfirþjóðlegt
til að lýsa því valdi, sem hér er um
að ræða. Þannig hefur orðið verið
íslenskað í tveimur nýlegum ritum
um Evrópubandalagið, þ.e í riti Ör-
yggismálanefndar Evrópubandalag-
ið: stofnanir og ákvarðanataka eftir
Þorstein Magnússon og ritinu Evr-
ópubandalagið eftir Gunnar G.
Schram, sem kom út hjá Háskólaútg-
áfunni. Samkvæmt þessum ritum er
Evrópubandalagið yfirþjóðleg stofn-
un.
Víkveiji amast við þessari þýðingu
af þeirri einföldu ástæðu, að honum
fínnst ekki liggja í hlutarins eðli að
nota orðið þjóðlegur í þessu sam-
hengi og þess vegna hvorki yfirþjóð-
Iegur né óþjóðlegur ef því væri að
skipta. Lítum í Orðabók Menningar-
sjóðs. Þar er orðið þjóðiegur skýrt
með þessum hætti:l. þjóðrækinn;
sem er í samræmi við arfleifð þjóð-
ar. 2. alþýðlegur, kumpánlegur; við-
felldinn, þægilegur. Ekkert þessara
skýringarorða á við um Evrópu-
bandalagið.
XXX
Við tölum ekki um ríkisstjórn ís-
lands sem þjóðlega stofnun.
Þar af leiðandí fellur ekki vel að
málinu að kalla stofnun, sem getur
sett ríkisstjórninni skorður sem yfir-
þjóðlega. Að mati Víkveija er miklu
nær að lýsa Evrópubandalaginu sem
yfirríkjastofnun, þ.e. bandalagið er
, sett yfir ríkin og ríkisvaldið en ekki
þjóðimar.
Ef til vill er of seint að sporna við
fæti í þessu efni. Nú er unnið að
miklu þýðingarverkefni í tengslum
við Evrópusamstarfið á vegum Orða-
bókar Háskólans. Hvað skyldu menn
á þeim bæ hafa um þetta að segja?
Eða í Islenskri málnefnd?