Morgunblaðið - 09.09.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 1990
ISLENDINGAR
í ÚTLÖNDUM
EFTIRLA UNA -
KLERKUR Á
/
• •
SOLARS TROND
Séra Jóhann S. Hlídar var
Kaupmannahafnar
prestur um árabil en
hafói aó loknu starfi
ekki efni á aó kaupa sér
hús á islandi svo aó
hann settist aó á Spáni
Viðtal: Ragnar Bragason
Myndir: Friðrik Þorsteinsson
ÞAÐ TÓK okkur dágóða stund að finna
Arroy de la Miel, Iitla þorpið á Suður-
Spáni þar sem Jóhann S. Hlíðar býr.
Hann hefur þar íbúð á annarri hæð í
blokk, og hurðin er auðþekkt, því hún
er skreytt íslenska fánanum. Jóhann
er vinalegur eldri maður með grátt
hár og grátt yfirvaraskegg, fæddur á
Akureyri árið 1918, þótt hann líti út
fyrir að vera miklu yngri. Hann hef-
ur búið þarna skammt frá Malaga í
ein sjö ár, og áður í Kaupmanna-
höfn, og ekki er laust við að bregði
fyrir útlendum slettum þegar hann
talar. En Jóhann er heldur ekkert
á leiðinni heim aftur til íslands.
Nei, veistu,_það er allt-
of dýrt. Ég hafði nú
hugsað mér að fara
heim eftir að tímabili
mínu sem sendiráðsprestur í Kaup-
mannahöfn lyki, var svona að athuga
með íbúðarkaup og þess háttar. En
ég komst að því að mér væri alveg
fyrirmunað að fara heim, því að á
mínum launum hefði ég bara ekki
efni á því. Þannig var að ég hafði
ferðast til Spánar af og til allt frá
1961, oftast til Costa del Sol, og
hafði stundum hugsað með mér að
hér yrði dýrlegt að vera. Þama í
kringum 1978 fór ég þess vegna að
athuga þetta af svolítilli alvöru, og
endaði með því að ég fór í ferð til
Spánar til að líta á hús. Okkur voru
sýndir allskyns möguleikar, t.d.
bóndabæir uppí fjallshlíðum, sem
fyrst í stað virtust kannski unaðsleg-
ir staðir en svo þegar inn var komið
voru bömin þar óhrein að teika sér
á moldargótfi."
„Á endanum fárm ég svo unaða-
reit, Casa Britta. Þetta var glæsilegt
hús, byggt af sænskum hjónum, með
stórri stofu óg á fallegum stað.
Þetta gat
ég keypt, þótt ég hefði
ekki efni á lítilli íbúð á íslandi.
Þannig var að banki .einn í Kaup-
mannahöfn bauð alveg sérstaklega
góð kjör og ég komst að því að
þetta hús gæti ég eignast skuldlaust
á fimm árum. Svo ég ákvað að ráð-
ast í þetta.
Fjórum árum seinna kom svo babb
í bátinn. Skyndilega átti að skatt-
leggja sendiráðsfólk. Ég hafði ekki
reiknað með því, og þama í miðjum
klíðum að borga húsið. Þetta var
ansi mikill skattur, og ég varð grip-
inn þessum ægiíega ótta um að
missa þaíaiattt, gem égi hafffi* yedð
að borga ’í e»n fiógur ár'sepi Iiefði f
raun þýtl að ‘ég hefði misst alit sem
■ ég átti. Ég hafði aldrei ^kuidað á
ævinni og gat ekki hugsað mér að
byrja
núna. Svo var ég einn
góðan veðurdag að ferma í Malmö
þegar ég fekk þetta ægilega svima-
kast. Ég var hreinlega að velta um
koll, svo ég bað um stól og lauk ferm-
ingunni þannig, sitjandi. Þegar þetta
var svo athugað kom í ljós að allur
kvfðinn og örvæntingin um að missa
allt mitt hafði nagað gat á magann
á mér. Ég hef auðvitað átt í vandræð-
um með magann alla tíð síðan og
fer til íslands svona tvisvar á ári til
Alaekms. Hér fer ég hefet ekki á spít-
•ála Slðan ég vaJt af Hkurðftrborðinu
. og Iá hrópandi á hjátp góða stund
án þess að nokkur kæmi.“ .
Þrátt fyrir rriagavandamátið kann
Jó-
hann
greini-
lega vel
að meta
góðan
mat, og
við ákveð-
að
snæða
saman há-
degisverð.
„Það er veit-
ingastaður hérna rétt hjá sem ég fer
alltaf á svona uppúr klukkan tólf og
fæ mér kaffi og ristað brauð. En
þeir hafa líka mjög góðan fisk.“
Skömmu síðar sitjum við þar í
steikjandi sólinni, þessari sömu Torr-
emolinos-sól sem Islendingar flykkj-
ast til í fríum sínum. Jóhann tekur
samt ekki af sér peysuna, og jieitar
þvlekki að það sé gott að hftfa. pHaattr
refil.og Iopa8okka á stundum,
ségíst Íítíð samband hafa við samárh
leyfiÉfarána og ekki helduf þekkia
hina spænBku nágranna sína mikið.
„Einmana? Nei, ég er aldrei einn.
Þegar maður.finnur þessa innri ná-
vist senji er návist Guðs, þá er maður
aldrei q’inn.“ Hann bætir því við að
þama sé þó nokkuð um Norð-
urlandabúa sem hann umgangist
dálítið.
„Þegar ég fyrst fluttist til Spánar
kom bróðir minn með mér. En hann
aðlagaðist ekki vel og fór fljótt aftur
heim. Það var þess vegna sem ég
seldi Casa Britta og flutti hingað í
blokkina, því_ húsið var ofstórt fyrir
mig einan. Ég get ekki neitað því
að stundum sakna ég þess, og það
hvarflar oft að mér ég hefði kannski
átt að reyna að búa þar áfram. En
það hefur sína kosti að vera hér,
styttra í búðir og þess háttar.“
Fiskurinn sem við höfðum pantað
kemur á borðið, með hvítvínsflösku.
Talið berst að trúmálum, enda Jó-
hann mótmælendaprestur í kaþólsku
landi.
„Það er ekkert vandamál. Ég hef
aldrei starfað sem prestur héma, í
mesta lagi tekið að mér einstaka
skírn eða giftingu. Munurinn á mót-
mælendatrú og kaþólskri trú er
margs konar, t.d. mega kaþólskir
prestar ekki gifta sig, það er ekkert
vín við þeirra altarisgöngu heldur
bara brauð, og svo hafa þeir náttúru-
lega syndajátninguna. En stærsti
munurinn er kannski María Guðs-
móðir, sem á svo stóran þátt í ka-
þólskri trú. Sem mótmælandi tek ég
undir með einum góðum manni sem
eitt sinn lét þau orð falla að María
væri verð allrar virðingar, en hún
reis ekki upp frá dauðum.“
Jóhann tekur sér málhvíld og vei-
far til einhvers fólks sem á leið fram-
hjá. „Danir,“ muldrar hann.
Svo snýr hann sér aftur að efn-
inu. „Hvað Island varðar, þá er trú-
hneigð þar mikil, en að vera
trúaður kristinn maður er
allt annað. Þetta kemur að
utan. Trúin byggir á einu
orði, þessu einstaka orði,
„Biblían“. Margir eiga margar
minningar tengdar þessu orði,
þeirra á meðal ég. Allt frá unga
aldri efaðist ég aldrei um Guð,
talaði við hann, fann návist
hans. Svo man ég einu sinni,
einhvern tímann eftir að ég varð
gagnfræðingur frá MA, að ég fór
uppí Svarðargrafir þar sem marg-
ir vinir mínir stungu svörð. Þar sá
ég að lamb hafði fallið í gryfju og
móðirin stóð bjargarlaus hjá. Ég
náði í lambið, og ég mun aldrei
gleyma augunum í bæði móður og
afkvæmi þegar hau voru aftur sam-
an. Það er við þannig atvik sem orð-
ið lýkst úpp fyrir mannij verður lif-
andi, verður að reynslu. I Rómveija-
bréfínu segir: „Af náðinni einni sam-
an verður maðurinn hólpinn." Eða
eins og Guðbrandur Jónsson prófess-
or sagði: — Þú getur verið 95% góð-
ur maður, en það vantar alltaf 5%,
og það er náðin.“
Eftir fiskinn, hvítvínið og risastór-
an bananaísrétt höldum við aftur
heim til Jóhanns. Þar standa trönur
á gólfinu, þvi Jóhann hefur lengi
fengist við tistmálun.
„Ég hef mikinn áhuga á listmál-
un, og menningu yfirleitt. Ég get
sagt þér að héma ekki langt frá er
land sem mig langar mikið til að
kaupa. Þar dreymir mig um að
byggja stórt hús, Casa de la Cultura
Islandesa, eða Hið íslenska menning-
arheimil. Þar myndu verða íslenskar
listsýningar og þess háttar, auk þess
sem eldra fólk gæti komið og dvalist
þar. En það er auðvitað ómögulegt
að fá peninga frá nokkrum í svoleið-
is, svo ég bið Guð um að gefa mér
stóra vinninginn í happadrættinu.
Og ég skammast mín ekkert fyrir
slíka bæn. Segir ekki í Faðirvorinu
„gef oss í dag vort daglegt brauð?“
Og hvað þýðir það? Jú, ég er sam-
mála þeirri túlkun að „daglegt
brauð“ geti verið t.d. peningar, fjár-
munir. Það er dregið í lottóinu á
hverjum fimmtudegi, og enn bið ég
og bíð, eftir að Drottinn verði við
þessari bón minni.“
Það eru sjálfsagt margir viljugir
að taka undir í þeirri bæn, en við
skiljum við þennan íslending í út-
löndum, enda að verða kvöldsett. Það
er þó ennþá yfir tuttugu stiga hiti,
og ekki laust við að hvarflí' að ,
• ,_manni aö veðurfarið ekki stður en
Öfjármál hljóö að’iipfa átt site þátt
í þeirri ákvörðun Jðfiamns Blíðafs að
eyða hér ævikvöldmu.