Morgunblaðið - 21.10.1990, Blaðsíða 2

2 FRETTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. OKTÓBER 1990
Stykkishólmur:
Rekstur kavíarverk-
smiðjunnar af stað aftur
Stykkishólmi.
STOFNAÐ hefur verið hlutafélag til að hefja á ný rekstur kavíar-
verksmiðju hér, en slíkur rekstur hefur legið niðri um hríð síðan
Björg hf. varð að hætta.
Nú hafa þeir Ágúst Sigurðsson,
forstjóri, Sig. Ágústsson hf.
og Ólafur Kristjánsson forstjóri
Skipavíkur hf. stofnað hlutafélag í
þeim tilgangi að koma þessum
rekstri af stað aftur.
Hafa þeir gefið félaginu nafnið
NORA hf. og mun Sölumiðstöð
Hraðfrystihúsanna verða söluaðili
afurða verksmiðjunnar.
Nú þegar hafa þeir 75 tunnur
af grásleppuhrognum til vinnslu og
taldi Ólafur það myndi duga til
tveggja mánaða.
Verksmiðjuna er hugsað að leigja
af þrotabúi Bjargar til eins árs til
að byija með. Þá er fyrirhugað að
kaupa grpsleppuhrogn af bátum,
strax og veiði hefst í vor.
- Árni
Úr Stykkishólmshöfn.
Morgunblaðið/Rax
Endanlegur frágangur við „Sólfar“, listaverk eftir Jón Gunnar Árnason er langt kominn. Verið er að slípa undirstöðuna og að því
loknu verða umbúðir sem settar eru til hlífðar, teknar niður. Verkið var afhjúpað 18. ágúst síðastliðinn á afmælisdegi Reykjavíkur-
borgar.
Vothreinsibúnaður gegn
brennisteinstvíildi í útblæstri
Umræðurnar um nýtt álver á íslandi snúast meðal annars um
mengunarvarnir og þá hvort setja eigi upp vothreinsibúnað eða
ekki. En hvað er vothreinsibúnaður og hvernig virkar hann?
Iútblæstri frá álverum er það
fyrst og fremst flúor, ryk og
brennisteinstvíildi sem mengar
andrúmsloftið. Með þurrhreinsi-
búnaði má hreinsa allt að 99,5%
af flúor og tæplega 99% af ryki
úr útblæstrinum. Frá Staumsvík
berast í dag um
1.500 - 2.000
tonn af brenni-
steinstvíildi á
ári eftir að út-
blásturinn hef-
ur farið um
þurrhreinsibúnað. Nýjasta búnað-
inum má líkja við stóra ryksugu,
sem er tengd lokuðum keijum og
eru þau einungis opnuð þegar
skipt er um skaut. Flúor, sem
þannig næst úr útblæstrinum, er
veitt í hringrás inn í kerin á ný
en flúor er nauðsynlegt efni við
álframleiðslu. Góður þurrhreinsi-
búnaður er því keppikefli í hverju
álveri sem annars yrði að kaupa
flúor til framleiðslunnar.
En þurrhreinsibúnaðurinn virk-
ar ekki á brennisteinstvíildið og
það er þá, sem vothreinsibúnaður-
inn tekur við. Hann hreinsar ein-
göngu brennisteinstvíildi úr út-
blæstrinum og er það gert með
því að úða söltum sjó yfir útblást-
urinn og umbreyta brennisteinin-
um í súlfat. Góður búnaður er
talinn geta hreinsað um 80% til
90% af efninu
og því saltari
sem sjórinn er
þeim mun bet-
ur tekst til.
Hreinsunin fer
fram í 30
metra háum tönkum þar sem um
1,5 til 2 rúmmetrum á sek. af sjó
er úðað yfír útblástursloftið. Það
er rúmlega tvöfalt vatnsrennsli
Vatnsveitu Reykjavíkur. Kostnað-
ur við að k.oma búnaðinum upp
er talinn 1,2 milljarður og rekstr-
arkostnaður er hár. Úr vothreinsi-
búnaðinum er súlfatinu veitt út í
sjó og má ætla að við það meng-
ist sjórinn næst verksmiðjunni en
ekki hefur verið rannsakað hvaða
áhrif sú mengun hefur.
Eftir því sem næst verður kom-
ist er þess hvergi krafist í heimin-
um að vothreinsibúnaður sé settur
upp við álver. Slíkur búnaður er
við nokkur álver í Noregi og í
Svíþjóð sem reist voru áður en
þurrhreinsibúnaðurinn varð jafn
fullkominn og hann er í dag. Þess
má geta að vothreinsibúnaður var
settur upp hjá Isal á sínum tíma
en hann reyndist þá ekki sem
skyldi.
Hversu mikið brennisteins-
tvíildi er í útblæstrinum ræðst af
brennisteinsinnihaldi í kerskaut-
unum. Eftir því sem skautin eru
hreinni, eða réttara sagt eftir því
sem brennisteinninn er minni í
koksi skautanna þeim mun dýrari
eru þau. I hveiju keri eru allt frá
16 til 20 skaut og er hveiju skauti
skipt út á 25 daga fresti.
Brennisteinstvíildi er náttúru-
legt efni í umhverfinu og er nátt-
úrulegur styrkur 2 míkrógrömm
í rúmmetra. Efnið er hálfpn til
sex daga að eyðast og verða skað-
laust í náttúrunni. Spumingin er
hvað gerist þegar um er að ræða
mikið magn á afmörkuðu sváeði.
Hollustuvernd ríkisins hefur reynt
að kanna áhrifín og hafa verið
settar fram strangar kröfur í
mengunarvarnarreglugerð um
ákveðin mengunarmörk. Að sögn
Ólafs Péturssonar yfirverkfræð-
ings hjá Hollustuvernd ríkisins,
er niðurstaðan sú að mengun
muni verða innan þeirra marka
nema næst álverinu og í allt að
500 m til 1 km fjarlægð. Á því
svæði er hætt við
gróðurskemmdum.
Að sögn Jóns Ingimarssonar
verkfræðings í iðnaðarráðuneyt-
inu, tekur skilgreining á mengun-
armörkum, sem stuðst er við á
Norðurlöndum, mið af umhverfis-
aðstæðum á hverjum stað. Sömu
sjónarmið eiga þvf ekki alltaf við
hér á landi. „Mengun frá álverum
erlendis er talin hlutfallslega mjög
lítil miðað við mengun af
brennslukolum til orkuvinnslu eða
hitunar,“ sagði Jón.
Á Norðurlöndum hafa þolmörk
brennisteinstvíildis verið skil-
greind og talin 0,5 gr. jafnfallin
á fermeter á ári. Hér á landi falla
samkvæmt þessari skilgreiningu
0,05 gr. eða um 3.000 tonn á
ári. Mest kemur frá fiskimjöls-
verksmiðjum, togurum á hafinu
og sementsverksmiðjunni. Til
samanburðar falla í Danmörku 2
gr., í Svíþjóð 1,3 gr. og rúmlega
1 gr. í Noregi en á landamærum
A-Þýskalands og Tékkóslóvakíu
falla 16 til 17 gr.
BAKSVID
eftir Kristínu Gunnarsdóttur
EFWI -
►Sigurður Hróarsson, nýráðinn i
leikhússtjóri Leikfélags Reykjavík- ;
ur í Borgarleikhúsinu. /10
Endurfundur í Jemen
►Jóhanna Kristjónsdóttir heldur
áfram yfirreið sinni um Mið-Aust-
urlönd og er nú komin til San’a í
Jemen./12
Musteri múraranna
►Þrátt fyrir alla nýaldarvakning-
una lifa gamlar leynireglur og
mannbótafélög góðu lífi. Leynileg-
ast allra leynireglna af þessu tagi
er frímúrarareglan en nú er komin
fram á sjónarsviðið talsvert opnari
útgáfa af þessari regiu, þar sem
koma saman bæði konur og menn.
Hér segir frá þessari sam-
frímúrarareglu sem svo nefnist/14
Flækjan verður flóknari
► Sty rr hefur löngum staðið um I
Jersúsalem, enda þar að finna hel-
gustu vé þrennra trúarbragða.
Með blóðbaðinu á Musterishæð )
nýverið er flókið ástand á þessum
slóðum komið í algjöran hnút/18
Barcelona
►Framarar mæta knattspymu-
stórveldinu Barcelona á þriðjudag.
Hér segir frá þessu fyrirbæri sem
er eiginlega frekari stórfyrirtæki
eða stofnun heldur en knatt-
spyrnufélag /20
Bheimili/
FASTEIGNIR
► 1-28
Viðhald ríkiseigna
ekki verra en almennt
gerist
►Viðtal við Ingimund Magnússon, >
eftirlitsmanns með fasteignum rík-
issjóðs/14
►Málverkauppboð er sérkennilegt
fyrirbæri sem á sér ekki ýkja langa
sögu á íslandi en stendur þrátt
fyrir það á gömlum merg, með
þrungnu andrúmslofti og spennu
sem eldheitir safnarar segja óvið-
jafnanlega/1
Klerkur í skjalaskáp
►Björn H. Jónsson prestur á
Húsavík hefur komið víða við og
er um leið mesti blaðasafnari |
landsins ásamt því að verá mikill
bókamaður. Hann segir hér frá/6
Færeyjar '
►Ragnar Axelsson, Ijósmyndari
Morgunblaðsins, var á ferð í Fær-
eyjum og bregður upp myndum
af þessum næsta nágranna okkar
í suðri/10
Hungurvaka Bowies
► Sindri Freysson segir frá tón- ;
leikum þessa frumlega og sér-
kennilega poppara í Danmörku/12
FASTIR ÞÆTTIR
Fréttir Bókrpgnntir/Listir 16
1/2/4/6/24/bak Fjölmiðlar 18c
Dagbók 8 Kvikmyndir 20c
Hugvekja 9 Dægurtónlist 21c
Leiðari 22 Menning.st. 22c
Helgispjall 22 Minning 24c
Reykjavíkurbréf 22 Bíó/dans 26c
Fólk í fréttum 38
Konur 38
Utvarp/sjónvarp 40 Á fömum vegi 28c
Gárur 43 Samsafnið 30c
Mannlífsstr. 8c Bakþankar 32c
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-6-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR:
1-4