Morgunblaðið - 22.09.1991, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 1991
eftir Ómar Friðriksson
MIKIL umbrot eru fyrirsjáanleg á
íslenskum fjölmiðlamarkaði. Vett-
vangur atburða er sem fyrr í
kringum Stöð 2 og að þessu sinni
einnig meðal Blaðaprentsblað-
anna svokölluðu, Tímans, Þjóðvilj-
ans, Alþýðublaðsins og Pressunn-
ar. Eigendur íslenska útvarpsfé-
lagsins undirbúa stóraukin umsvif
sem felast m.a. í að hefja sjón-
varpsútsendingar Sýnar hf. í lok
nóvember, taka hugsanlega upp
beinar útsendingar frá Alþingi og
hefja útsendingar textavarps. Þá
hefur skipulag Bylgjunnar verið
stokkað upp og dagskrá útvarps-
stöðvarinnar gerð markvissari í
samkeppninni við Rás 2. Ekki er
minni tíðinda að vænta hjá Blaða-
prentsblöðunum, sem berjast nú
fyrir tilvist sinni. Viðmælendur
Morgunblaðsins, sem téngjast
þeirri útgáfustarfsemi, eru sam-
mála um að áramótin verði timi
mikils uppgjörs þessara blaða, slit-
ið verði á bein tengsl við flokkana
og hugsanlega stofnað til útgáfu-
félags um nýtt sameiginlegt blað
sem komi í stað Þjóðviljans og
Tímans.
Blöðin munu heldur ekki róa
á vísa fiokksstyrki á
næstunni. Sú ákvörðun
fjármáiaráðherra í sumar
að hætta að kaupa 500
blöð fyrir ríkisstofnanir
hefur valdið minni blöð-
unum miklum erfiðleikum
og fj árm álaráðherra segir að forystu-
menn stjómarflokkanna hafi ákveðið
að skerða enn frekar ríkisframlag til
útgáfustarfsemi flokkanna í fyrir-
liggjandi fjárlagadrögnm.
Þriðja sjónvarpsstöðin
Eftir að Sýn hf. fékk leyfi til að
hefja sjónvarpsútsendingar sl. sumar
hefur verið unnið skipulega að undir-
búningi sjónvarpsútsendinga sem
eiga að hefjast í lok nóvember, ef
sú áætlun Pósts og síma stenst að
sjónvarpssendum verði komið upp
innan tveggja mánaða. Skv. heimild-
um Morgunblaðsins er næsta víst að
í fyrstu verði um helgarsjónvarp að
ræða á Sýnarrásinni, þar sem áhersla
verður lögð á íþróttir og skemmtiefni
sem verði með nokkuð öðru sniði en
dagskrá Stöðvar 2.
Að sögn Páls Magnússonar sjón-
varpsstjóra á Stöð 2 er enn ekki far-
ið að ráða starfsfólk til Sýnar hf. en
væntanlega mun sjónvarpsstöðin
verða undir sérstakri framkvæmda-
stjórn. íslenska útvarpsfélagið á 70%
hlutafjár í Sýn hf. en það skilyrði
fylgdi sjónvarpsleyfi stöðvarinnar að
eignarhlutur félagsins yrði minnkað-
ur í a.m.k. 20% innan næstu tveggja
ára.
Þingrás?
Fleira er á döfínni á Stöð 2. Að
sögn Páls Magnússonar er verið að
kanna möguleika á að koma á reglu-
Iegum útsendingum frá Alþingi. „Það
verður kannað hvort það sé fýsilegt
að senda beint frá Alþingi og hvort
samningar takast við þingið um það.
Við gætum gert þetta með nánast
engum fyrirvara. Þetta verður skoð-
að á ailra næstu vikum,“ sagði Páll.
Væntanlega yrði Sýnarrásin notuð
til þessara útsendinga frá Alþingi ef
af verður.
Á Stöð 2 eru í gangi tilraunir með
annað form á textavarpi en hjá Ríkis-
útvarpinu. Páll segir að ný tækni
gerði kleift að senda út textavarp
sem ekki krefðist sérstaks móttöku-
búnaðar en væri fyrir öll sjónvarps-
tæki og að textinn yrði á fullkominni
íslensku. „Við teljum að það séu
aðeins 10-15% sjónai-pstækja í
landinu með búnað til að taka á
móti textavarpi eins og Ríkisútvarpið
sendir út og okkur finnst til lítils að
fara út í það. Sú tæknilega lausn sem
við höfum í huga gæti orðið að veru-
leika á næstu vikurn," sagði Páll.
Steríósjónvarp RÚV
Hörður Vilhjálmsson, settur út-
varpsstjóri til 1. október, segir að
undirbúningur textavarps hafí kost-
að ríkisútvarpið undir fimm millj. kr.
Ekki sé vitað hversu mörg viðtæki í
landinu gætu tekið á móti útsending-
um textavarpsins en þeirri tilraun
verði haldið áfram. Ríkisútvarpið
stefnir einnig að steríóútsendingum
um næstu áramót sem verða í fyrstu
bundnar við höfuðborgarsvæðið.
Vetrardagskrá RÚV hefst nú 1. októ-
ber eða nokkru fyrr en venjulega og
verður með nýrri framsetningu efnis
í sjónvarpi að sögn Harðar.
Styrkur sameiningarinnar
Lúðvík Geirsson formaður Blaða-
mannafélagsins segir að sameining
Stöðvar 2 og Bylgjunnar hafi styrkt
báða aðila, bæði fjárhagslega og
ekki síður sem fréttamiðla. „Ég held
að Bylgjan veiti til dæmis fréttastofu
ríkisútvarpsins mun meiri samkeppni
núna en áður var. Þetta er jákvæð
þróun en á sama hátt er áhyggjuefni
hvað fijálsa fjölmiðlunin svokallaða
er að safnast á fáar hendur. Það er
í rauninni sama þróun og hefur átt
sér stað í löndunum í kringum okk-
ur,“ segir hann.
Blaðastyrkir skornir
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra segir að það hafi orðið að sam-
komulagi á milli forystumanna
stjórnarflokkanna að lækka nokkuð
framlag fjármálaráðuneytisins til
blaðaútgáfu. Um er að ræða tvo liði
í frumvarpinu sem heyra undir fjár-
málaráðuneytið og eru annars vegar
styrkur til blaðaútgáfu skv. tillögum
stjórnskipaðrar nefndar og hins veg-
ar framlag til útgáfumála skv.
ákvörðun þingflokkanna. Dregið
verður úr þessum útgjöldum í sparn-
aðaraðgerðum ríkisstjómarinnar en
fjármálaráðherra vildi ekki segja
hversu mikið verður skorið. Fyrir
utan þessi framlög hefur fjármála-
ráðuneytið heimild til að kaupa allt
að 250 eintök af hveiju blaði fyrir
stofnanir ríkisins en ráðherra er í
sjálfsvald^ sett hvort hann nýtir þá
heimild. Ákvörðun ráðherra að hætta
að kaupa 500 eintök af hveiju blaði
í sumar hefur þýtt um sjö millj. króna
tekjutap fyrir hvart blað um sig.
Hefur Steingrímur Hermannsson,
sem tók við formennsku útgáfu-
stjórnar Tímans í sumar, sagt að
þessi ákvörðun ein hefði valdið blað-
inu verulegum erfiðleikum og nú
stefni í talsvert tap á rekstri þess.
Tveir valkostir Tímans
Öllu starfsfólki Tímans hefur verið
skýrt frá, að til uppsagna kunni að
koma sem taki gildi um áramót.
Steingrímur mun hafa lýst því svo
fyrir starfsfólki að tvennt kæmi til
greina varðandi framtíð Tímans.
Annars vegar að leggja blaðið niður
og gefa út nýtt blað eftir áramót í
eigu annarra aðila en Framsóknar-
flokksins og hins vegar að blaðið
yrði gefið út í öðru og talsvert minna
sniði en nú. Alfreð Þorsteinsson sem
sæti á í útgáfustjórn Tímans segir
að meðal þess sem rætt sé um sé
útgáfa nýs blaðs, sem væri reist á
grunni Þjóðviljans og Tímans en án
þátttöku flokkanna. Það sé þó ein-
göngu á hugmyndastigi ennþá.
Heimildir Morgunblaðsins herma
að Ólafur Ragnar Grímsson formað-
ur Alþýðubandalagsins og Stein-
grímur Hermannsson hafí átt með
sér fundi um möguleika á sameigin-
legri útgáfu nýs blaðs eftir áramót,
sem kæmi í stað Þjóðviljans og
Tímans. Sú útgáfa yrði þó engan
veginn tengd þessum flokkum heldur
á grundvelli sjálfstæðs hlutafélags.
Er Steingrímur sagður hafa átt við-
ræður við bændasamtökin og verka-
lýðshreyfinguna um möguleika á
stuðningi vicj slíka útgáfu.
Greiðslustöðvun Þjóðviljans
Þessi umræða hefur hins vegar
lítið eða ekkert komið upp á borð
þeirra sem beijast við að bæta rekstr-
arstöðu blaðanna. Greiðslustöðvun
Þjóðviljans rennur út eftir fjórar vik-
ur og herma óstaðfestar heimrldir
að líklega verði reynt að fá hana
framlengda til áramóta. Öllum
starfsmönnum blaðsins, 40 að tölu,
var sagt upp í síðasta mánuði.
Að sögn Halls Páls Jónssonar
framkvæmdastjóra hefur þegar tek-
ist að safna tæplega 1.000 áskrifend-
um en markmiðið er 2.000 nýir
áskrifendur til að fjárhag blaðsins
verði snúið í hagnað en það gefur
útgáfunni um 29 millj. kr. tekjur að
sögn hans. „Við ætlum að reyna að
ná þessu marki og gangi það upp, á
ég ekki von á öðru en útgáfan verði
óbreytt,“ sagði hann en vísar hug-
myndum um nýtt blað ekki frá sér:
„Öll smærri blöðin eru nú í veruleg-
um erfiðleikum samtímis en það hef-
ur ekki gerst áður. Það kæmi mér
ekkert á óvart að aðstandendur blað-
anna færu að skoða hugmyndir um
nýtt blað,“ sagði Hallur Páll.
Ástæða erfíðleika Blaðaprents-
blaðanna er fyrst og fremst minnk-
andi auglýsingatekjur en þar sem
þau hafa með sér sameiginlega
prentun, pökkun og dreifingu er ófrá-
víkjanlegt að örlög þeirra tvinnast
saman. Prentkostnaður þeirra hækk-
aði um 60% eftir að Blaðaprent, sem
var í sameiginlegri eigu blaðanna,
komst í þrot á síðasta ári og Oddi
tók við prentun þeirra. Þrátt fyrir