Morgunblaðið - 12.10.1991, Síða 1

64 SIÐUR B/LESBOK
232. tbl. 79. árg.________________________________LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 1991________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Júgóslavíuher neitar að yfírgefa stöðvar í Króatíu:
Deiluaðilar taka boði Sovét-
manna um viðræður í Moskvu
Amsterdam, Zagreb, Belgrad, Vín, Nustar. Reuter.
Sovétríkin:
Tíu lýðveldi
styðja nýja
efnahags-
sáttmálann
••
Oryggislögreglan
KGB lögð niður
Moskvu. Reuter.
FORSETAR tíu Sovétlýðvelda
samþykktu í gær að undirrita
sáttmála um efnahagssamstarf í
síðasta lagi 15. október næstkom-
andi. Á fundi ríkisráðs Sovétríkj-
anna hafði Míkhaíl Gorbatsjov,
forseti Sovétríkjanna, skorað á
forsetana að stíga þetta skref
vegna þess að þolinmæði almenn-
ings vegna efnahagsástandsins í
landinu væri á þrotum.
Gorbatsjov og forsetarnir tíu sem
mynda sovéska ríkisráðið hittust í
gær í Moskvu. Forsetar Moldovu
og Georgíu voru fjarverandi en
búist er við að þeir gangi til liðs
við hin lýðveldin á næstunni. Borís
Jeltsín, forseti Rússlands, hafði fyr-
irvara á samþykki sínu við efna-
hagssáttmálann og sagði að breyta
yrði ákvæðum um seðlabanka Sov-
étríkjanna sem er að fínna í drögum
að sáttmálanum og draga úr völd-
um hans yfir peningamálum lýð-
veldanna.
Búist er við að efnahagssáttmál-
inn verði upphafið að víðtækara
samstarfi lýðveldanna í gerbreyttri
mynd frá því sem nú er. Grígoríj
Javlinskíj, einn af höfundum sátt-
málans, sagði í gær að sumir forset-
anna hefðu gert athugasemdir við
drög að honum en auðvelt ætti að
vera að koma til móts við þær.
Ríkisráðið samþykkti einnig
formlega að leggja sovésku örygg-
islögregluna, KGB, niður. Vadím
Bakatín, sem settur var yfir stofn-
unina eftir valdaránið misheppnaða
í ágúst, hafði áður boðað svipaðar
aðgerðir. Áformað er að sjálfstæð
öryggislögregla verði í hveiju lýð-
veldi.
Palestínumennirnir vissu ekki að
þeir væru að tala við starfsmenn
Mossad enda kynntu norsku leyni-
þjónustumennirnir hina ísraelsku
starfsbræður sína sem „tungumála-
sérfræðingana okkar” fyrir aröb-
unum. Hefur norska leyniþjónustan
(Overvákingspolitiet) sætt þungri
gagnrýni fyrir að láta Palestínu-
mennina standa í þeirri trú að þeir
SAMBANDSHERINN í Júgóslav-
íu meinaði í gær lest flutninga-
bíla með lyf og matvæli að kom-
ast til króatísku borgarinnar
væru að tala við norska embættis-
menn. Eftir að dagblaðið Aftenpost-
en svipti hulunni af þessum yfír-
heyrslum um miðjan september-
mánuð lofaði Kari Gjesteby dóms-
málaráðherra því að ítarleg rann-
sókn myndi fara fram.
Nefnd sem hefur eftirlit með
leyniþjónustunni skilaði skýrslu á
föstudag þar sem forysta leyniþjón-
Vukovar sem er að miklu leyti í
rústum eftir bardaga undanfarn-
ar vikur. Bílalestin sneri við
nokkra kílómetra frá borginni
ustunnar fær það óþvegið. Meðal
annars er það gagnrýnt að menn
misstu tök á málinu með því að
leyfa yfirheyrslur á arabísku sem
gerði það að verkum að Norðmenn-
irnir gátu ekki haft nein áhrif á þær.
„Ég dreg mig til baka þar sem
ekki eru lengur pólitískar forsendur
fyrir starfi mínu hjá leyniþjón-
ustunni,” sagði Svein Urdal á blaða-
mannafundi í gær. Dómsmálaráð-
herrann sagði hann hafa breytt rétt
og mættu fleiri innan leyniþjón-
ustunnar taka þá gagnrýni sem
sett hefði verið fram til sín og fara
að fordæmi Urdals.
og hélt kyrru fyrir í nágranna-
þorpinu Nustar er síðast fréttist.
Embættismenn Evrópubanda-
lagsins (EB) töldu sig hafa kom-
ist að samkomulagi við yfirmenn
hersveitanna er setið hafa um
Vukovar í hálfan annan mánuð
og mættu 50 vörubílar fara inn
í borgina með hjálpargögnin og
flytja síðan 300 börn og um 2.000
konur á brott. Tan/ug-fréttastof-
an segir að forsetar Serbíu og
Króatíu hafi tekið boði Míkhaíls
S. Gorbatsjovs Sovétforseta um
samningaviðræður í Moskvu
„allra næstu daga”. Fulltrúi EB,
Henri Wijnaendts, mun hitta full-
trúa serbneska þjóðarbrotsins í
Króatíu að máli í París í dag.
Hans van den Broek, utanríkis-
ráðherra Hollands, sem nú er í for-
svari fyrir Evrópubandalagið, segir
að yfirmenn júgóslavneska hersins
hafi gefið munnlegt samþykki við
því í Haag á fimmtudag að allur
herafli þeirra yrði fluttur frá Króa-
tíu. Yfirmennirnir segja hins vegar
að ekkert samkomulag þessa efnis
hafi verið undirritað og hendur
þeirra séu því óbundnar. Ráðamenn
Serba neituðu einnig að hafa sam-
þykkt algeran brottflutning í Haag.
Utanríkisráðherra Serbíu, Vladíslav
Jovanovítsj, sagði í Vín í gær að
þjóð hans gerði engar landakröfur
á hendur Króötum. „Serbía hefur
ekki einn einasta hermann í Króa-
tíu,” sagði utanríkisráðherrann
einnig. Um 70% liðsforingja í júgó-
slavneska hernum eru Serbar og
segist herinn verða að vernda serb-
neska minnihlutann fyrir ofsóknum
Króata.
Barist var áfram við Vukovar og
borgina Osijek í gær en annars stað-
ar virtist vopnahléið vera virt. Þrátt
fyrir deilurnar um samkomulagið í
Haag héldu sveitir Króata áfram
af fjarlægja bílflök og annað brak
sem þeir hafa notað til að einangra
umsetnar búðir sambandshersins í
Zagreb og víðar síðustu mánuði.
Einnig vom fjarlægðar jarðsprengj-
ur sem ætlað var að granda skrið-
drekum ef þeir reyndu að bijótast
út úr herkvínni. Fulltrúar deiluaðila
ákváðu að fyrstu hermennirnir
myndu fá að yfirgefa búðirnar í
Zagreb að morgni laugardags, þ.e.
í dag, og halda til Bosníu-Herzegóv-
ínu. Sambandsherinn aflétti um-
sátri um borgir Króata á Adríahafs-
ströndinni og löng röð vörubíla
hersins sást aka frá borginni Zadar.
Norska leyniþjónustan:
Æðstí yfirmaðursegir af sér
vegna Mossad-yfirheyrslna
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
SVEN Urdal, yfirmaður norsku leyniþjónustunnar, sagði í gær af
sér embætti, mánuði eftir að fjölmiðlar greindu frá því að ísraelsk-
um leyniþjónustumönnum hefði verið leyft að yfirheyra nokkra fyrr-
um liðsmenn Frelsissamtaka Palestínu (PLO) sein leitað höfðu póli-
tísks hælis í Noregi.