Morgunblaðið - 16.02.1992, Síða 22

MORGUNBLAÐIÐ MIIMNINGAR SUNNUDAGUR 16. FEBRÚAR 1992
Halldóra Pálmars-
dóttir - Minning
Fædd 17. september 1920
Dáin 8. febrúar 1992
Það er erfítt að sætta sig við að
amma Dóra skuli vera horfín af
sjónarsviðinu í eitt skipti fyrir öll.
Þegar við systurnar sem búum er-
lendis komum heim í jólafrí talaði
hún um að heimsækja a.m.k. aðra
okkar og helst báðar á þessu ári.
En eina ferðalagið sem varð að
veruleika varð lengra en nokkurn
óraði fyrir. Skyndilega verður allt
svo tómlegt; ekkert eftir nema óljós-
ir skuggar og fótatak að fjara út.
Minningarnar streyma fram í
hugann; einstaka atvik frá barn-
æsku eða bara hversdagslegt spjall
yfír kaffíbolla og kökusneið eftir
að við komumst á fullorðinsár.
Amma Dóra var þannig mann-
eskja að öllum leið vel og voru af-
slappaðir í návist hennar. Á heimili
hennar og afa Ögmundar var oft
margt um manninn þegar öll börn-
in, tengdabömin, bamabömin og
bamabamabörnin voru þar saman
komin og mikið fjör. Á slíkum sam-
komum var amma oft hressust allra
og tók þátt í gleðskapnum af sama
krafti og unglingarnir.
Kynslóðabil var fyrirbæri sem
virtist vera henni framandi og kom
hún fram við allar kynslóðir á þann
tilgerðarlausa hátt sem einkenndi
hana. Hún þurfti aldrei að vera með
neina uppgerð eða ptjál, það elsk-
uðu hana allir eins og hún var og
kannski einmitt vegna þess að hún
var alltaf hrein og bein og kom til
dyranna eins og hún var klædd,
Lálandið var því vinsæll viðkomu-
staður og framkoma ömmu gerði
það að verkum að öllum leið eins
og þeir ættu heima þar. Hún fylgd-
ist vel með öllu og vissi upp á hár
hvað allir fjölskyldumeðlimir tóku
sér fyrir hendur á hveijum tíma og
hveiju þeir höfðu áhuga á. Skipti
þá engu máli hvort um var að ræða
böm, unglinga eða fullorðna. Hún
þurfti yfírleitt ekki að spyija neins,
fólk trúði henni óbeðið fyrir leynd-
armálum sínum og sumt fann hún
bara á sér af því að hún þekkti vel
sitt fólk.
Mér er minnistætt þegar ég sem
unglingur var að byija að fara út
á lífið í stórborginni, hvað vinkonur
mínar úr Hafnarfirði voru hissa á
þvi að ég skyldi gista hjá ömmu
minni og afa í Reykjavík. Mátti
amma vita hvað ég kæmi seint
heim?; hélt hún ekki ræðu um ungl-
ingana nú til dags og tuðaði að
ekki hefði þetta verið svona slæmt
í hennar ungdæmi. Ekki amma
Dóra. Hún vissi ekki bara hvað ég
kom seint heim heldur líka allt ann-
að; t.d. hvort ég var að slá mér
upp. Hún vissi líka að fólk er svangt
þegar það er búið að skemmta sér
fram á nótt og var alltaf búin að
leggja á borð eitthvert nætursnarl
svo að við stöllumar fæmm ekki
svangar í svefninn. Þetta fannst
vinkonum mínum vera rosalega
„líbó“ amma. En hún var fyrst og
fremst raunsæ og vissi að ekkert
er nýtt undir sólinni. Það kom henni
f^tt á óvart og hún var aldrei með
neinn vandræðagang yfir neinu.
Hún virkaði stundum hijúf á yfír-
borðinu og óþarfa viðkvæmni var
henni ekki að skapi. En hreinskilni
hennar og meðfæddir hæfíleikar til
að umgangast fólk á öllum aldri
gerðu hana að einstakri manneskju
sem allir gátu leitað til í gleði og
í sorg.
í huga barnsins er dauðinn jafn-
eðlilegur og lífíð. Þegar við fréttum
af andláti ömmu Dóru vildi 3ja ára
sonur minn hughreysta mig og
sagði: „Ekki vera sorgmædd,
mamma mín, þetta verður allt í lagi.
Við sjáum hana aftur þegar við
deyjum." Þangað til getum við orn-
að okkur við ljúfar minningar um
einstaka konu sem helgaði fjöl-
skyldu sinni allt sitt líf.
Elsku afí og allir aðstandendur.
Við vildum vera nær ykkur á þess-
ari erfíðu stund en verðum að láta
okkur nægja að vera með ykkur í
anda.
Bryndís Pálmarsdóttir
og fjölskylda, Brussel.
Hjördís Pálmarsdóttir
og fjölskylda, Ulvik.
„Velvild er upphaf vináttunnar."
Svo mælti Aristoteles forðum og
speki hans, sönn þá, hefur staðist
tímans tönn. Altént er víst, að vel-
vildin var upphaf þeirrar vináttu,
sem hófst milli andbýlinganna í
Lálandi 11 og Lálandi 13 fyrir
sautján árum.
Dóra og Ögmundur voru að ljúka
byggingu síns húss er við, kynslóð-
inni yngri, stóðum við grunninn
okkar. I vetrargarranum buðu þau
okkur, bláókunnugum, afnot af
byggingarskúr sínum og með, að
hann mætti standa þar sem hann
væri kominn, á þeirra lóð, meðan
við þyrftum á að halda. Undrandi
þáðum við boðið með þökkum og
þótt framkvæmdir okkar megin
tækju lengri tima en nokkur ætlaði
í upphafi, gengið væri frá lóðinni
handan og garðrækt hafín, stóð
skúrinn þó í veginum væri, áfram
meðan við höfðum not af.
Loks fluttum við inn og í róleg-
heitunum tókust kynnin. Fyrst var
spjallað á hlaðinu, síðan sest yfír
stöku kaffíbolla, og er frá leið var
samgangurinn yfír botnlangann
orðinn jafnftjálslegur og um nán-
ustu og kærustu fjölskyldu væri að
ræða. Börn Dóru og Ögmundar eru
sex, tengdabörn jafnmörg og
bamaböm tuttugu. Dygði það víst
flestum enda hópurinn samheldinn
og ötull við heimsóknir. En þau
hjón munaði ekkert um að bæta
við sig einu settinu enn, og nutum
við fimm í húsinu á móti þess.
Dóra, Halldóra Pálmarsdóttir,
var einstök kona. Alltaf var hún
hress í viðmóti, sérlega skynsöm
og jarðbundin. Þegar maður kvaddi
hana eftir stutt spjall virtist tilveran
gjaman heldur einfaldari en áður.
Dóra var húsmóðir af gamla skólan-
um. Hún sinnti sínum af stakri elju
og alúð. Alltaf var heitt á könn-
unni, það var bakað fyrir allar helg-
ar og öll afmæli, sláturgerð og
laufabrauðsskurði var stjómað fyrir
skarann, það var saumað og'litið
til með öllum. Smámunum og
óþarfa stússi var hins vegar aldrei
gengist upp í og einstaka rykkorn
fékk bara að liggja þegar sólin
skein. Allt sumarið, raunar vor og
haust með, vildi Dóra helst vera úti
í garði og gróðurhúsi. Þar var hún
í essinu sínu, óþreytandi við að sá,
planta og rækta blóm sín og tré.
Allir, sem inn Iitu, nutu skrúðsins,
og gjarnan var farið heim með fal-
legan blómvönd.
Af og til undanfarin tvö ár hefur
Ögmundur orðað, að þau hjón væm
farin að reskjast og ættu að fara
að hugsa sér til hreyfings. Dóra var
lítt hrifín af hugmyndinni og síðast
í skötuveislunni á Þorláksmessu
kvað hún upp úr með að ekkert
lægi á meðan hún væri hress. Og
af fullkominni eigingirni tókum við
andbýlingarnir heilshugar undir; við
vildum alls ekki sjá að á bak okkar
góðu grönnum og vinum.
Lítt óraði okkur þá, að tímaglas
Dóru væri að renna út. Hún var
orðin helsjúk en svo hörð af sér,
að enginn varð var við. Síðast seint
á nýársnótt, að lokinni fjölskyldu-
heimsókn til bama sinna, komu þau
hjón að venju yfír og við skáluðum
fyrir nýju ári og sambýlinu. Rúmri
viku seinna var Dóra komin á
krabbameinsdeild Landspítalans.
Það var ekkert hægt að gera.
Við fjölskyldan í Lálandi 13
kveðjum Dóm. Hún var góður vin-
ur.
Þér Ögmundur, sem misst hefur
einstakan lífsförunaut, og ykkur
bömum, tengdabörnum og barna-
bömum Dóm, sendum við einlægar
samúðarkveðjur.
Hólmfríður, Stefán og börn.
Nú legg ég augun aftur
ó, Guð, þinn náðar kraftur
mín veri vöm í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfír láttu vaka
þinn engil svo ég sofi rótt.
(S. Egiisson)
Með þessum orðum langar okkur
að kveðja elskulega ömmu okkar
sem lést laugardaginn 8. febrúar.
Það er sárt og erfitt að hugsa
til þess að fá ekki að njóta sam-
vista við ömmu Dóru lengur. Hún
sem alltaf var reiðubúin að rétta
okkur hjálparhönd, gæta okkar
systkinantilna í veikindum eða í
fjarvem mömmu og pabba. Nú vit-
um við að hún er komin til Guðs
og hennar þjáningum er lokið. Við
biðjum góðan Guð að varðveita
hana ömmu okkar og gefa afa
Ögmundi styrk í sorginni.
Jóna Karen, Ögmundur
og Einar Valur.
Við kveðjum nú elskulega ömmu
okkar með sárum söknuði. Það kom
okkur á óvart að hún skyldi fara
svo fljótt og óvænt frá okkur.
Amma hafði ekki verið lengi veik,
hún lá stuttan tíma á spítalanum,
en svo var hún allt í einu dáin, far-
in til Guðs. Það er okkur þó huggun
að vita að nú er ömmu batnað og
líður vel hjá Guði. Það er svo stutt
síðan að við vorum hjá ömmu Dóru
í Lálandinu að baka með henni
laufabrauð fyrir jólin. Þá virtist hún
svo hress eins og ævinlega. En
skjótt skipast veður í lofti og finnst
okkur mjög erfítt að hugsa okkur
veröldina án ömmu Dóru.
Hjá ömmu og afa áttum við
margar ánægjustundir og þar leið
okkur alltaf vel. Það var okkur
ávallt tilhlökkunarefni að fara til
þeirra, sér í lagi þegar við máttum
gista. Amma var alltaf hlý og
skemmtileg. Það var ætíð gott að
tala við ömmu og njóta umhyggju
hennar. Amma mun ekki syngja
sönginn um selabátinn fyrir ný-
fæddan bróður okkar eins og hún
gerði svo oft fyrir okkur. Amma
eyddi miklum tíma í garðinum sín-
um þar sem mikið var af fallegum
blómum og tijágróðri. Þar máttum
við alltaf leika okkur eins og við
vildum.
Við viljum þakka ömmu fyrir allt
sem hún hefur gefið okkur. Við
munum ávallt geyma minninguna
um hana sem dýrmætan sjóð í
hjarta okkar. Okkur er þakklæti í
hug fyrir að hafa átt svo góða og
skilningsríka ömmu sem alltaf var
tiltæk þegar á þurfti að halda,
ömmu sem alltaf hafði tíma fyrir
okkur.
Við biðjum góðan Guð að styrkja
afa á þessari erfíðu stund og við
vitum að góðu minningamar um
ömmu milda sorgina.
Lilja Karitas, Dóra María
og litli bróðir.
Janúarmánuður var óvenju
dimmur og sólarlítill þetta árið. Á
hann brá líka óvæntum skugga
vegna veikinda tengdamóður okkar,
Halldóru Pálmarsdóttur, sem hér
er kvödd. Enn erum við minnt á
að allt er hverfult og ekkert varir
að eilífu. Nú sitjum við hnípin og
látum hugann reika. Minningarnar
kvikna ein af annarri. Þær eru af
ýmsum toga en allar góðar. Þar ber
engan skugga á. Þessi minninga-
brot um Dóru eru okkur afar dýr-
mæt; þeim verður haldið til haga
og þau geymd sem óbrotgjarnir
dýrgripir.
Dóra var fædd í Reykjavík og
þar bjó hún alla sína tíð. Foreldrar
hennar voru Anna Helgadóttir og
Pálmar Sigurðsson sem bæði eru
látin. Dóra giftist ung Ögmundi
Guðmundssyni, tollverði, og eignuð-
ust þau sex börn sem öll hafa stofn-
að fjölskyldur; þau eru hér talin í
aldursröð: Pálmar, sem er giftur
Þórunni Blöndal; Anna Margrét,
gift Ófeigi Geirmundssyni; Ágúst,
giftur Elínborgu Kristjánsdóttur;
Jóhann Gunnar, sem er giftur Ingi-
björgu Jónsdóttur; Lárus, hans
kona er Hildigunnur Sigurðardóttir
og Sverrir, sem er giftur Ásbjörgu
Magnúsdóttur. Barnaböm Ög-
mundar og Dóm eru nítján og
barnabarnabörnin tvö. Yngsta
bamabarnið, lítill drengur, fæddist
örfáum dögum eftir að amma hans
var lögð inn á sjúkrahús í janúar.
Hún náði því að gleðjast yfír því
að fá enn eitt heilbrigt og vel skap-
að barn í hópinn sinn, á sama hátt
og hún hafði glaðst yfír börnunum
okkar. Nú kemur í hlut eldri barn-
anna að segja litla drengnum frá
ömmu Dóru sem kunni svo vel að
vera amma — sem kunni svo vel
að vera manneskja.
Dóra var falleg kona, ljós yfirlit-
um, lágvaxin, grönn og létt á fæti.
Hún var hispurslaus í framkomu
og hreinskiptin. Allt orðagjálfur og
kjass var henni ijarri skapi en hún
kunni öðrum betur að sýna tilfinn-
ingar sínar í verki. Hún gerði það
á ýmsan hátt, t.d. með því að koma
færandi hendi í afmælin með stafla
af nýbökuðum pönnukökum, pijóna
lopasokka á kalda fætur, hlaupa
undir bagga með fataviðgerðir og
bamapössun og margt, margt
fleira. Um leið og hún skynjaði að
þörf var á aðstoð bauð hún hana
fram. Ef veikindi yoru hjá fjölskyld-
um okkar eða við þurftum að
brégða okkur af bæ í nokkra daga
þá átti hún það til að flytja til okk-
ar á meðan hennar var þörf: „Ég
kem bara,“ sagði Dóra — og svo
kom hún.
Henni var eðlilegt að gefa en
jafnframt kunni hún að þiggja. Það
er líka góður eiginleiki. Hún ætlað-
ist ekki til að við kæmum alltaf til
hennar, hún heimsótti okkur oft og
naut þess. Samvistimar við Dóru
nú síðustu vikurnar meðan máttur
hennar fjaraði út bættu enn einni
vídd við fyrri kynni af henni. Hún
þáði þakklát þá vanmáttugu aðstoð
sem við gátum veitt henni og upp-
örvaði okkur allan tímann með
bjartsýni sinni.
Frá fyrstu tíð tók Dóra okkur
tengdabömunum sem sínum eigin
bömum og þau 30 ár sem þau elstu
okkar hafa verið í fjölskyldunni bar
engan skugga á viðkynninguna við
hana. Bömin okkar og þeirra böm
löðuðust að henni og leið vel í ná-
vist hennar. Hún var vandræðalaus
og úrræðagóð og það kunnum við
öll að meta, jafnt þau elstu sem hin
yngstu. Hún var traust bamfóstra
yngstu barnanna alveg fram á síð-
asta dag, skilningsríkur vinur ung-
linganna og félagi og ráðgjafi
þeirrra elstu. Hún tók aldrei þátt í
því að hneykslast á ungu kynslóð-
inni og forðaðist umræður sem
byggðust á dómhörku og fordóm-
um.
Nú er daginn óðum að lengja og
þeir bjartsýnustu sjá glitta í vorið
handan við leiti. Vorið var mikill
annatími hjá Dóm. Næsta vor munu
blómin sem hún bjó nærfæmislega
undir veturinn í gróðurhúsinu sínu
auka unað og á þann hátt mun
Dóra halda áfram að gefa. Dóra
ræktaði sinn garð í besta og víðtæk-
asta skilningi þeirra orða. Allt greri
og blómstraði sem hún kom nærri;
bæði börn og blóm. Uppskeran var
líka ríkuleg og hennar naut til hins
síðasta. Það em forréttindi að hafa
átt slíka tengdamóður. Við þökkum
fyrir að hafa fengið að vera henni
samferða þennan spöl.
Kveðja frá tengdabörnum.
t
HALLDÓR GUÐMUNDSSON,
Ásbrandsstöðum, Vopnafirði,
lést í hjúkrunarheimilinu Sundabúð aðfaranótt 14 febrúar.
Aðstandendur.
t
Eiginmaður minn,
SVEINN RÓSINKRANS JÓNSSON,
lést á heimili sínu, Espigerði 4, þann 14. febrúar.
Þorgerður Sveinsdóttir.
t
Móðursystir mín,
MARGRÉT CARLSSON,
lést 4. febrúar á vistheimilinu Arnarholti. Jarðarförin hefur farið
fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Guðrfður Helgadóttir.
t
Maðurinn minn,
ÁSMUNDUR SIGURÐSSON
fyrrverandi alþingismaður,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju mánudaginn 17. febrúar
kl. 13.30. Blóm vinsamlega afþökkuð.
Guðrún Árnadóttir.
Legsteinar
Veitum fúslega upplýsingar og ráðgjðf
umi
IBS.HELGASONHF
SKEMMUVB3148SÍMI76677