Morgunblaðið - 18.10.1992, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. OKTÓBER 1992
FORSETAKOSINIIIVIGARNAR
í BANDARÍKJUIMUM
TEFLIR PEROT
KOSNINGUNUMITVISYNII?
eftir Guðmund Hulldórsson
Þegar auðkýfingurinn Ross
Perot frá Texas ákvað 1.
október að gefa kost á sér
í forsetakosningunum, sem
fara fram í Bandaríkjunum
eftir rúman hálfan mánuð,
naut hann stuðnings innan
við 10 af hundraði kjósenda.
Góð frammistaða hans í
fyrstu sjónvarpskappræðum
forsetaframbjóðendanna
bætti hins vegar stöðu hans
og nú nýtur hann stuðnings
um 13-14% kjósenda sam-
kvæmt skoðanakönnunum.
Fylgisaukningin hefur
hleypt nýjum krafti í
kosningabaráttu Perots
og gert það að verkum
að ekki er talið eins víst
og áður að demókratinn
Bill Clinton megi heita
öruggur um sigur, þótt
hann njóti stuðnings 46 af hundr-
aði kjósenda, en George Bush for-
seti 34 af hundraði, samkvæmt
nýjustu skoðanakönnunum.
Þar sem svo mikill munur er á
fylgi Perots annars vegar og
Bush og Clintons hins vegar er
vafasamt og jafnvel útilokað að
honum takist að brúa bilið á þeim
stutta tíma sem er til kosning-
anna. Hins vegar gæti hann breytt
hlutfallinu á fylgi Bush og Clint-
ons að dómi fréttaskýranda
Washington Post, David Broder,
sem kallar Perot óvissuþáttinn í
kosningunum. „Ég er sannfærður
um að ef Perot hefði ekki hætt
við að fara í framboð í júlí hefði
orðið um raunverulega keppni
þriggja frambjóðenda að ræða,“
skrifaði hann. „En á sama hátt
og flestir sérfræðingar vanmátu
BUSH VIRÐIST VERA AÐ KLUÐRA
»»
SIÐASTA TÆKIFÆRINU
u
hugsanleg áhrif Perots í fyrstu
sjónvarpskappræðunum grunar
mig að þeir vanmeti núna mögu-
leika grasrótarhreyfíngar Perots."
Fari svo að Perot fái mikið fylgi
í Qölmennum ríkjum eins og
Flórída, Texas og Kaliforníu gæti
það orðið til þess að Bush og Clint-
on reynist erfítt að tryggja sér
meirihluta í kjörmannasamkund-
unni, sem kýs forsetann. Til þess
að ná kjöri þarf stuðning 270 kjör-
manna og ef hvorki Bush né Clint-
on fær svo mikið fylgi verður full-
trúadeildin að kjósa forsetann.
Úrslit kosninganna gætu því oltið
á fylgi Perots, þótt hann hafni í
þriðja sæti í kosningunum.
H ður en sjónvarpskappræðumar
« hófust virtist Perot hafa misst
tiltrú flestra kjósenda vegna
ákvörðunarinnar um að gefa kost
á sér, þótt hann hefði lýst þyí yfír
16. júlí að hann hefði dregið sig
í hlé. Perot kvað ástæðuna ein-
dregin tilmæli stuðningsmanna
sinna, en bandarískir fjölmiðlar
segja að hann hafí unnið að því
að hefja aftur þátttöku í kosninga-
baráttunni síðar allt frá því hann
ákvað að draga sig í hlé í júlí.
Ross Perot
fjegar Perot dró sig til baka
■ kvaðst hann vilja afstýra því
að sú staða kæmi upp að enginn
forsetaframbjóðandi fengi hreinan
meirihluta og fulltrúadeildin yrði
að kjósa forsetann. Hann sagðist
einnig vilja gefa stóru flokkunum
tækifæri til að sýna hvort þeim
væri alvara í efnahagsmálunum.
Nú segir hann að þeir hafi ekki
staðist prófíð.
Með því að draga sig í hlé kom
Perot í veg fyrir að blöð héldu
áfram rannsókn á ferli hans, sem
hafði leitt ýmislegt í ljós. Þrátt
fyrir ákvörðun sína hélt hann
áfram að leggja fé til baráttunnar
fyrir því að hann yrði kjörinn og
varði til þess fjórum milljónum
dollara á mánuði. Hann hélt einn-
ig áfram að koma fram opinber-
lega og fór meðal annars til
Flórída þegar fellibylurinn Andrés
gekk þar yfir.
Ákvörðun Perots varð til þess
að hann gat stytt kosningabaráttu
sina úr fjórum mánuðum í fjórar
vikur. Um leið :gat hann losað sig
við hóp manna, sem hafði stjórnað
kosningabaráttu hans og hann var
ekki ánægður með. Jafnframt kom
hann á auknum aga í losaralegum
samtökum sjálfboðaliða, sem
höfðu unnið að kjöri hans, og rak
alla úr forystuliði þeirra sem vildu
ekki fara að vilja hans.
Perot reyndi að koma á sterkri
og strangri miðstýringu í þess-
um grasrótarsamtökum. Mörgum
sjálfboðaliðum var vikið til hliðar
og ef þeir voru taldir óáreiðanleg-
ir var ferill þeirra rannsakaður. í
stað þeirra komu launaðir starfs-
menn sem Perot þekkti eða hafði
átt viðskipti við. Tryggir stuðn-
ingsmenn hans stofnuðu flokkinn
Sameinaðir stöndum vér, sem hef-
ur reynt að afla efnahagsstefnu
hans stuðnings.
Gamall stuðningsmaður Perots
og fyrrverandi stríðsfangi, Orson
Swindle, sem lítið var vitað um,
varð leiðtogi flokksins í orði
kveðnu. Swindle talar við Perot
einu sinni á dag, en viðurkennir
að hann viti ekkert um fyrirætlan-
ir hans. Annar vintfr Perots,
Murphy Martin, hefur stjómað
nýrri auglýsingaherferð hans í
sjónvarpi.
Fyrrverandi stuðningsmenn Per-
ots segja að hann hafí beitt
öllum ráðum til þess að geta haft
fijálsar hendur og ákveðið sjálfur
hvenær hann gæfí kost á sér þann-
ig að ákvörðunin hefði sem mest
áhrif. Þar með telji hann sig hafa
getað búið svo um hnútana að
hann komi aftur fram sem bjarg-
vættur þjóðarinnar, en það hlut-
verk hafí hann ætlað sér.
Tveir áhrifamiklir demókratar
sögðu þegar Perot ákvað að gefa
kost á sér að framboð hans mundi
tiyggja Bush endurkosningu.
Sjálfur lét Clinton í ljós áhyggjur
af því í blaðaviðtali að Perot gæti
dregið úr sigurlíkum hans með því
að dreifa atkvæðum andstæðinga
Bush.
Venjulega eru kappræður vara-
samar fyrir sitjandi forseta, en
Bush taldi að hann gæti haft gagn
af þeim, þar sem hann hefur stað-
ið sig illa í skoðanakönnunum.
þótt stuðningsmenn Clintons seg-
ist ekki hafa áhyggjur af Perot
höfðu þeir miklu minni áhuga í
því en Bush að Perot tæki þátt í
kappræðunum. Þótt Perot kunni
að valda Bush erfíðleikum getur
hann einnig grafíð undan tiltrú á
efnahagstefnu Clintons.
Perot hefur lagt áherslu í efna-
hagsmál í kosningabaráttu
sinni og kennt Bush um að eiga
sök á þeim erfíðleikum sem við
er að stríða, þar sem hann hafí
ekki sýnt nógu mikla forystuhæfi-
leika. Vikuna fyrir fyrsta sjón-
varpskappræðurnar varði Perot
tæpri einni milljón dollara í auglýs-
ingar á sjónvarpsstöðvunum CBS
og ABC þar sem hann gerði grein
fyrir þeim vandamálum, sem
I
I
I