Morgunblaðið - 30.12.1992, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIP MIÐVIKUDAGUR,30. DESEMBEK 19,92
HJUKRUN HEIMA
sem er rúmliggjandi og kemst ekki legusjúklinga eða dauðvona sjúkl-
Bókmenntir
Katrín Fjeldsted
Fjölskylduhandbók um hjúkrun
heima.
Höfundur: Diana Hastings.
Útgefandi. Fjölvi 1992.
Þýðendur: Eydís Sveinbjarnar-
dóttir, Herdís Sveinsdóttir og
Svanhildur Þengilsdóttir
Prentun og bókband: G.Ben.
Prentstofa hf.
Gerð kápu: Prentmyndastofan.
Hér er komin á markað bók til
þess að leiðbeina fólki sem þarf
að hjúkra veikum aðstandendum í
heimahúsi. Hún er áreiðanlega
kærkomin fyrir marga, hagnýt og
skýr. Letur er heldur smátt, og
getur gert fólki erfitt fyrir ef sjón
er ekki þeim mun betri.
Bókin er þýdd af þremur hjúkr-
unarfræðingum. Það er svo sem
ekki í fyrsta sinn sem maður sér
tvo eða þrjá taka að sér verkefni
sameiginlega, og hafa þannig birst
margar blaðagreinar á undanförn-
um vikum og mánuðum undirritað-
ar af hópi hjúkrunarfræðinga. Ég
veit ekki hvort þetta er eitthvað
sem þær læra í hjúkrunarnáminu,
einskonar teymisvinna, en ég er
ekki viss um að það hafi neina
kosti umfram það að einn taki að
sér verkið og beri á því ábyrgð.
Hvergi kemur fram hver höf-
undur, Diana Hastings, er, og er
það miður. Bókina prýða fallegar
ljósmyndir í upphafí hvers kafla.
Hinsvegar eru teiknaðar skýringa-
myndir sem gera mikið gagn en
eru heldur lítið aðlaðandi fyrir
minn smekk. Að sjálfsögðu er
hvergi að sjá hver hafi teiknað.
Þegar bók er skrifuð til að leið-
beina aðstandendum um heima-
hjúkrun, þá hlýtur markhópurinn
fyrst og fremst að vera fólk sem
sinnir aðstandendum með langvar-
andi veikindi. Þess vegna finnst
mér heldur mikill óþarfi að eyða
plássi í þessari bók um skammtíma
veikindi barna og mér finnst ólík-
legt að foreldrar ungra barna fari
að kaupa sér bók um heimahjúkrun
til að fá leiðbeiningar hvað þetta
varðar. Miklu eðlilegra er að leita
til heilbrigðisstarfsfólks beint^
heimilislæknis síns eða annarra,
og að auki má benda á bók sem
ég skrifaði ritdóm um og birtist í
Morgunblaðinu 22. des. sl. og heit-
ir sú bók „Barnakvillar" eftir dr.
Peter Rowan.
Bókinni er skipt í 11 kafla og
formálsorð ritar dr. Kristín Björns-
dóttir hjúkrunarfræðingur. 11.
kaflinn heitir „Umönnun alnæmis-
sjúklings" og fyrir forvitnis sakit
las ég hann fyrst. Hann er eftii
Hildi Helgadóttur hjúkrunarfræð-
ing, en fyrir utan ábendingar um
samtök áhugafólks um alnæmis-
vandann og símatíma sem aðstand-
endur og alnæmissjúklingar geta
haft aðgang að þá fannst mér ekki
margt koma fram í þeim kafla
umfram almenna smitgát við aðra
sjúkdóma og sé þess vegna ekki
alveg hvers vegna farið var út í
að skrifa sérstakan kafla um þetta
efni.
í kafla þrjú er ljallað um að
lyfta sjúklingi og hreyfa. Þar eru
margar skýringamyndir sem
kenna slíka hjúkrun, handtök sem
hjúkrunarfræðingar kunna en við
læknar höfum líklega fæstir lært.
Slík handtök eru mjög mikilvæg
til þess að líkamanum sé rétt beitt,
því að sá sem ætlar að hjúkra sjúkl-
ingi og skaðar á sér bakið af
klaufaskap eða vanþekkingu verð-
ur ekki til mikils gagns. Þetta kem-
ur því að miklu gagni.
Þar er margt sem pirrar mig í
þessari bók, og vil ég nefna örfá
atriði. Á bls. 87 er verið að kenna
fólki að telja púls, sagt hvar eigi
að leggja fingurna á úlnliðinn og
fólki síðan sagt að telja slög í eina
mínútu. Flestir sem ég veit um
telja þó púls aðeins í 15 sek. og
margfalda síðan með 4 af því að
gert er ráð fyrir því að fólk kunni
margföldunartöfluna, svona flestir
hveijir. Á bls. 106 er meinleg
prentvilla, þar stendur að við stól-
pípugjöf eigi að setja lyfjaskámmt-
inn (Klysma) í volgt vatn (40°C).
Það ætti að hita vökvainnihaldið í
3° á C. Auðvitað er þetta prent-
villa og á að vera 37°, en mér kom
í hug hvort höfundurinn léti sína
sjúklinga fá Klysma beint úr frysti-
hólfinu. Á bls. 133 er fjallað um
„Ferli öldrunar". Þar stendur þessi
ótrúlega setning: „Ferli öldrunar
hefst strax við fæðingu". Ég hélt
nú reyndar að fólk gengi í gegnum
æsku og bernsku áður en öldrun
hæfist, fólk næði hámarks þroska
og hrörnaði eftir það.
Á bls. 165 er talað um að birt-
ingarform eczems séu margvísleg.
Betra hefði verið að segja að eczem
lýsti sér á margvíslegan hátt. Á
bls. 65 er tekið fram að mikilvægt
sé að sjúklingurinn fari reglulega
til tannlæknis. Ég skellti nú upp
úr þegar ég sá þetta, því að í sömu
andrá er verið að tala um einhvern
af sjálfsdáðum á salerni hvað þá
annað. Það er s.s. sjálfsagt að
hvetja sjúklinginn til að fara reglu-
elga til tannlæknis en það er þraut-
in þyngri fyrir sjúklinginn að kom-
ast án þess að fara á börum í
sjúkrabíl og þá er það líklega að-
standandinn sem þarf að skipu-
leggja það en ekki sjúklingurinn.
í níunda kafla er m.a. sagt frá
því hvernig-fólk eigi að haga sér
eftir háls- og nefkirtlatöku. Því er
ágætlega lýst, eins og mörgu í
þeim kafla, en gallinn er sá að ég
tel afar ólíklegt að sá sem er að
sinna um barn sitt efir háls- eða
nefkirtlatöku eigi þessa bók í fór-
um sínum, eða detti í hug að upp-
lýsingar um aðhlynningu þeirra sé
að finna í bók um hjúkrun lang-
mga. Það breytir því ekki að vel
er að ritun þess kafla staðið, farið
yfir ýmsar skurðaðgerðir og sjúk-
dóma sem fólk getur lent í og lýst
út á hvað aðhlynning heima fyrir
gangi. Niðurstaða mín er sú að
í heildina séð sé bókin gagnleg
handbók fyrir þann sem ætlar að
sinna um langlegusjúkling heima
fyrir. Taka mætti út níunda kafla
og koma honum á framfæri á ann-
an hátt eða vekja athygli á honum
sérstaklega. Ég tel það ekki til
bóta að svona bók sé unnin í hóp-
vinnu, umfram það sem ég sagði
í upphafi þessa ritdóms. Best fer
á því, að mínu mati, að vandaður
þýðandi taki að sér að vinna verk
af þessu tagi og beri ábyrgð á því
frá upphafi til enda.

FLaGELDfi
MEISTBRIN
SOLUSTAÐIR KR-FLUGELDA
Risaflugeldamarkaöur í KR-heimilinu
Skeifan 11 (Bílasalan Skeifan)
Suðurlandsbraut 16
Söluskúr viö Hagkaup í Skeifunni
325

VOGAR
BJörgunarsveltin Skyggnir
Slysavarnahúsiö
ADRIR SÖLUAÐILAR:
★
vlíR
REYKJAVÍK
Fylkir - Félagsmlöstðöin Ársel
ÍR - Félagsheimilið viö Skógarsel
ÍR - Verslunarmlöstööin viö Amarbakka
ÍR - Kaupstaður f Mjódd
ÍR - Kjöt og fiskur viö Seljabraut
Ægir- Sundlaugin í Laugardal
Ægir - Sundlaug Fjölbrautaskólans, Breiöholti
Ármann - Ármannsheimiliö viö Sigtún 10
KÓPAVOGUR
HK - íþróttahúsiö Digranesi
HAFNARFJÖRÐUR
FH - íþróttahúsiö i Kaplakrika
KEFLAVIK
ÍBK, knattspyrnuráö
fþróttahúsiö viö Hringbraut
SELFOSS
UMF Selfoss, knattspyrnudeild
íþróttavallarhúsiö viö Engjaveg
ÁRNESSÝSLA
UMF Biskupstungna - Aratunga
AKUREYRI
Pór - Félagsheimiliö Hamar viö Skaröshlíö
KA- Félagsheimiliö viö Dalbraut