Morgunblaðið - 12.02.1993, Qupperneq 11

MOR(jUiNljjAI)II) FÖSTUDAGyR l^, jæ^JAU ^9^3
iál
Vestmamiaeyjar fyrir gos
FIMMTA Eyjaskinnan er efnismikil og fróðleg, þó að hún láti ekki
mikið yfir sér hið ytra.
SÖGURIT
VESTMANNAEYJA
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Eyjaskinna
Rit Sögufélags Vestmannaeyja,
5. rit.
Sögufélag Vestmannaeyja 1992,
103 bls.
Sögufélag Vestmannaeyja hóf út-
gáfustarfsemi árið 1982. Þá kom
út 1. hefti af Eyjaskinnu. Hún birt-
ist nú í fimmta sinn, en auk þess
hafa komið út tvö myndarleg fylgi-
rit í sama broti, Sóknarlýsingar
Vestmannaeyja (1988) og merk rit-
gerð Kristjáns Eiríkssonar um
Bjargnytjar í Vestmannaeyjum
(1990). Frétt hef ég að von sé á
þriðja fylgiritinu innan tíðar með
verulega áhugaverðu efni.
Eyjaskinna hin fimmta flytur flöl-
breytilegt og áhugavert efni eins og
forverar hennar. Forystugreinin er
Brot úr sögu kvenfélagsins Líknar
eftir fyrrverandi formann félagsins
Önnu Þorsteinsdóttur. Er greinin
skrifuð í tilefni af áttatíu ára af-
mæli félagsins. Þetta félag hefur
vissulega borið nafn sitt með réttu,
svo mörgum sem það hefur rétt líkn-
andi hönd og stutt að heilbrigðismál-
um og öðrum velferðarmálum.
Hrafnhildur Schram listfræðingur á
hér greinina Sjálfsmyndir Júlíönu
Sveinsdóttur. Fylgja greininni fjórar
litprentanir af sjálfsmyndum henn-
ar. Júlíana var Vestmanneyingur og
Eyjarnar fylgdu henni alla tíð eða
eins og Hrafnhildur segir: „Eyjarnar
urðu er fram leið leiðarstef og mikil-
vægur kafli listar hennar og má þar
segja að hún hafi samsamað sig
myndefni sínu.“ Þessi stutta grein
(3 bls.) þar sem rýnt er í sjálfsmynd-
irnar er mæta vel skrifuð og af þeirri
næmni og tilfinningu fyrir innra lífi
listamanns sem Hrafnhildur er kunn
fyrir af öðrum ritgerðum.
Ritgerð eftir Margréti Hermanns-
Auðardóttur fornleifafræðing nefn-
ist Hagsmunaátök í Eyjum á ofan-
verðum miðöldum? Aldur manna-
beina er fundust í Eyjum 1953 og
1978. Er skýrt vandlega frá þessum
beinafundum eftir skýrslum sem þá
voru gerðar. Bein þessi voru aldurs-
greind með geislakolsaðferð og virð-
ast þau vera frá 14.-15. öld. Höfund-
ur ræðir síðan um af hverjum þessi
bein kunni að hafa verið. Þetta er
vönduð ritgerð með skýringarmynd-
um, athugagreinum og heimilda-
skrá. Þess má geta að Margrét vann
um árabil að fomleifarannsóknum í
Hetjólfsdal og birti um þær merka
ritgerð í 1. hefti Eyjaskinnu.
Hafsvala í Bjarnarey nefnist rit-
gerð eftir Jóhann Óla Hilmarsson
og Erp Snæ Hansen. Þeir félagar
dvöldust í nokkra daga við fuglaat-
huganir í Bjarnarey sumarið 1988.
Eina nóttina kom hafsvala (Ocean-
ites ocenicus) í net þeirra og er það
í fyrsta sinn sem sá fugl finnst á
íslandi. Greinin er lýsing á fuglinum
og háttum hans og fylgja nokkrar
myndir. Þessari grein fylgir heim-
ildaskrá og útdráttur á ensku. Har-
aldur Guðnason segir í stuttri grein
sögu Norræna félagsins í Eyjum.
Það var stofnað árið 1957, en mun
nú vera andað. Heldur er það dapur-
leg saga. Hermann Einarsson kenn-
ari hefur hér tekið saman þátt um
Ása í Bæ, þann merka og litríka
Eyjamann. Var sá þáttur fluttur á
minningarkvöldi 12. maí 1989, en
þá hefði Ási orðið 75 ára. Þessi þátt-
ur er vel gerður og bregður upp lif-
andi mynd af þessum sérstæða
manni. Lokaritgerðin nefnist Versl-
un í Vestmannaeyjum í lok 19. ald-
ar. Grein þessi er eftir Sigurð Sigurf-
innsson (d. 1916) og birtist upphaf-
lega árið 1894. Greinin ber með sér
að hún er blaðagrein, rituð í ákveðn-
um tilgangi, þeim að bæti verslunar-
hætti sem höfundur telur ekki van-
þörf á.
Eins og af framangreindu sést er
þessi fimmta Eyjaskinna efnismikil
og fróðleg, þó að hún láti ekki mik-
ið yfir sér hið ytra. Talsvert er af
myndum í ritinu. Það er prentað á
góðan pappír. Nokkrar prentvillur
rakst ég á t.a.m. hafa ártöl brengl-
ast á tveimur stöðum að ég held.
Þrjár íslenskar
myndlistarkonur
Frá Hol-
landi til
New York
ÍSLENSKAR myndlistarkonur
sýna um þessar mundir verk
sín í Hollandi og Bandaríkjun-
um. í hollensku borginni Drac-
hten er nýlokið mánaðarlangri
sýningu á verkum Borghildar
Oskarsdóttur og Guðrúnar
Kristjánsdóttur. I New York
stendur yfir sýning á verkum
þeirra beggja og Guðnýjar
Magnúsdóttur, sem lýkur þann
27 þessa mánaðar. Hún er í
Frank Bustamente Gallery, á
560 Broaday. Sýningin í Hol-
landi hlaut góða dóma í blöðum
og fer útdráttur eins þeirra hér
á eftir.
Galleríið “van de Lawei“ hóf árið
með sýningum tveggja erlendra
myndlistarmanna: Borghildur Ósk-
arsdóttir og Guðrún Kristjánsdóttir
komu með verk frá íslandi til Drac-
hten og settu sjálfar upp sýningu.
Útkoman er áhrifarík. Báðar stund-
uðu þær nám við Myndlista- og
handíðaskólann í Reykjavík. Borg-
hildur hélt áfram námi í Skotlandi
en Guðrún í Suður-Frakklandi. Þær
starfa nú báðar í Reykjavík og list
þeirra hefur norrænt yfirbragð svo
ekki verður um villst. Keramikverk
Borghildar, á gólfinu, minna á akur
með forsögulegum gripum. Dökkir
litir eins og gamall steinn og bein
form sem ekki verður skipað í flokk
eins og fornar rúnir. Hrjúft yfirborð
líkt og gamlar áletranir sem orðnar
eru ólæsar. I málverkum Guðrúnar
Kristjánsdóttur sést viðlíka blanda
af hörku, ákveðnum formum og
nákvæmri afstöðu hluta. Hún skapar
stílfærða mynd af íslensku landslagi
í brúnu, gráu og ísbláu, lífgar fín-
lega upp á tilbreytingarlausar sléttur
með smágerðu og kerfisbundnu
málverki. Verkin á sýningunni hafa
sterkan svip einfaldleika, agaðra
forma og lita, og fyrirkomulags
þessa. (Leeuwarder Courant, 16/1)
UM HELGINA
Myndlist
Á morgun, laugardaginn 13. febrúar,
opna tvær listsýningar að Kjarvals-
stöðum. Sýningin í vestursal nefnist
„Hvað náttúran gefur,“ og er sam-
norræn farandsýning, en í austursal
sýnir Guðrún Einarsdóttir málverk.
Sýningamar standa til 7. mars.
Norræna farandsýningin hefur ver-
ið á ferð um öll Norðurlönd frá 15.
ágúst 1991, og eru Kjarvalsstaðir
endastöð hennar. Á sýningunni gefur
að líta verk eftir tug norrænna lista-
manna, þá Annette Holdsen og John
Olsen frá Danmörku, Kain Tapper og
Jukka Mákelá frá Finnlandi, Jóhann
Eyfells og Gunnar Örn frá Islandi,
B?rd Breivik og Kjell Nupen frá Nor-
egi og Laris Strunke og hans Wigert
frá Svíþjóð. Allir sýna
listamennirnir náttúr-
una og afurðir hennar
á umhugsunarverðan
og aðlaðandi hátt, seg-
ir í fréttatilkynningu
frá Kjarvalsstöðum.
Norrænu bændasam-
tökin ásamt fimm
listasöfnum á Norður-
löndum standa fyrir
sýningunni.
Guðrún Einarsdótt-
ir, sem sýnir í austur-
sal Kjarvalsstaða, er
fædd árið 1957, og
hefur bæði haldið
einkasýningar á mál-
verkum sínum og tekið
þátt í samsýningum.
Hún hefur tileinkað sér
óhlutbundið myndmál,
sem er fyrir löngu orð-
ið viðurkenndur hluti
af íslenskri listasögu,
og hefur vakið tals-
verða athygli fyrir
myndir sínar.
Magnús Pálsson opn-
ar sýningu á raddsk-
úlptúr í Gallerí 11 á
morgun laugardag
kl. 15.99.
Nafn sýningarinnar er Enginn
gleypir sólina 2. ijóður. Hér er um
að ræða raddskúlptur sem settur er
framt með 8 hátölurum en texti verks-
ins byggist á íslenskum orðatiltækjum
og húsgöngum. Magnús sýndi fyrst
árið 1967 og hefur síðan verið virkur
þáttakandi í róttækri endurskoðun á
aðferðum og hugsunarhætti innan ís-
lenskrar myndlistar, m.a. með SÚM,
Nýlistasafninu og í fjöltæknideild
Myndlistar-og handíðaskólans. Sýn-
ingu Magnúsar lýkur 25. febrúar.
Bragi Ásgeirsson gestaiistamaður
í Listhúsi í Laugardal.
Bragi Ásgeirsson málari er gestal-
istamaður í miðrými Listhúss í
Laugardal um þessar mundir, og sýn-
ir hann mestmegnis málverk sem sýnd
voru á kynningarsýningu í borgúnum
Osaka og Tokyo í Japan í mars og
desember á síðasta ári. Hafa sum
þessara myndverka aldrei verið sýnd
á íslandi. Sýningunni lýkur 18. febr-
úar næstkomandi.
Kolbrún Kjarval opnar sýningu á
verkum sínum í Stöðlakoti við Bók-
hlöðustíg á morgun, laugardag.
Á sýningunni eru leirmunir unnir
úr jarð-og steinleir. Kolbrún hefur
starfað að leirmunagerð frá 1968 og
er þetta fimmta einkasýning hennar,
en auk þess hefur hún tekið þátt í
fjölda samsýninga heima og erlendis.
Sýningunni í Stöðlakoti lýkur 28. feb.
Ásgeir Smári Einarsson opnar sýn-
ingu á olíuverkum sínum í Gallerí
Fold á morgun, laugardag 13. feb.
Ásgeir Smári er fæddur árið 1956
og stundaði nám hér heima og í
Þýskalandi. Hann hefur haldið 11
einkasýningar hérlendis og erlendis,
auk þáttöku í fjölda samsýninga. Sýn-
ingu hans lýkur 27. feb.
Ljóðasöngvar Margrétar og Krístíns
Margrét Bóasdóttir, sópransöngkona, og Kristinn Örn Krist-
insson, píanóleikari, halda fimm ljóðatónleika á Norðurlandi
og í Reykjavík í febrúarmánuði. A efnisskránni eru verk eft-
ir m.a. Jón Laxdal, Schubert, Schumann, Mendelssohn, Hugo
Wolf og þingeysk tónskáld.
Fyrstu tónleikarnir eru í Safna-
húsi Húsavíkur í kvöld föstudaginn
12.'febrúar kl. 20.30, aðrir á rnorg-
un, laugardaginn 13. feb. kl. 17.00
í Safnaðarheimili Akureyrarkirkju,
og hinir þriðju verða haldnir að
Breiðumýri í Reykjadal, Suður-Þin-
geyjarsýslu sunnudaginn 12. febr-
úar kl. 16.00. Fjórðu tónleikarnir
verða síðan laugardaginn 20. febr-
úar í Listasafni Sigurjóns Ólafsson-
ar og hefjast kl. 17.00, og þeir
fimmtu þriðjudaginn 23. febrúar
kl. 20.30, einnig í Listasafni Sigur-
jóns Ólafssonar. Á efnisskrá tón-
leikanna eru Ijóðasöngvar um konur
og ástina: Lagaflokkurinn „Helga
fagra“ eftir Jón Laxdal, ljóð Suleiku
og Philine úr kvæðasafni Goethes
við tónverk Schuberts, Schumanns,
Mendelssohns og Hugos Wolf,
söngvar um Maríu Guðsmóður eftir
Áskel Jónsson og Karl O. Runólfs-
son, auk laga eftir þingeysk tón-
skáld.
ÚTSALAN í FULLUM GANGI
Ath: Tökum upp nýjarvörur á hverjum degi.
Toppáórinn
VELTUSUNDI • SÍMI 21212