Morgunblaðið - 20.03.1993, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. MARZ 1993
32
Sigríður J. Ragnar
Sigríður J. Ragnar kennari lést á
heimili sínu, Smiðjugötu 5, ísafirði,
10. mars sl.
Hún fæddist á Gautlöndum í
Mývatnssveit 26. júlí 1922. Sigríður
flyst til ísaijarðar árið 1948 ásamt
eiginmanni sínum, Ragnari H.
Ragnar, sem ráðinn var til að setja
á stofn Tónlistarskóla Ísaíjarðar.
Ævistarf hennar var kennsla í
tónlistarskóla, grunnskóla eða lífs-
ins skóla, allir fóru af hennar fundi
fróðari en þeir komu.
Með tónfræðinemendum heima í
borðstofu. Með börnum í grunnskól-
anum þar sem námsefnið nær langt
út yfir skólabækurnar. Með kvenna-
listakonum í stofunni sinni á kafi í
jfpólitík. Með stjóm tónlistarfélagsins
að skipuleggja tónleika og taka á
móti listamönnum. í eldhúsinu að
baka vöfflur, þær bestu. Með kenn-
urum tónlistarskólans að undirbúa
nemendatónleika. Með Sunnukórn-
um að syngja á ítölsku, ungversku
og íslensk ættjarðarlög. Með inn-
lendum og erlendum listamönnum.
Með fullt hús af gestum, með fullt
hús af nemendum tónlistarskólans.
Víðlesin, fróð og kát, fordómalaus.
Þannig minnist ég hennar.
En best er að hafa átt þess kost
að tala við hana eina, einn sumar-
dag í sólskini úti í garði. Tala um
blómin, náttúruna, fá að létta á
hjarta sínu, þiggja góð ráð. Hlæja.
| Hlusta á hana segja frá æskuslóðum
sínum fyrir norðan, æskuheimili sem
ávallt var í nánd þó að ástfóstri
væri tekið við aðra sveit og ævi-
starfí skilað þar. Og maður fer heim
miklu ríkari en áður.
Blessuð sé minning hennar.
Bára Einarsdóttir.
Undanfarið hef ég verið með hug-
ann heima á ísafírði, hjá okkar allra
besta og traustasta heimilisvini í
® tugi ára, Sigríði J._ Ragnar, þeirri
dásamlegu konu. Isfírðingar voru
svo lánsamir að fá þau heiðurshjón
Sigríði og Ragnar H. Ragnar til að
flytjast frá Vesturheimi heim á ísa-
fjörð til að taka við nýstofnuðum
tónlistarskóla þar í bæ. Með þeim
hjónum kom eldri dóttir þeirra,
Anna Áslaug. Síðar bættist við önn-
ur dóttir, Sigríður, og sonurinn
Hjálmar Helgi. Öll hafa þau stofnað
eigin heimili og eru bamabömin
fímm. Systkinin em öll mikið tónlist-
arfólk eins og þau eiga kyn til.
Þau hjón tóku við tónlistarskól-
anum og gerðu hann að einum þeim
besta hér á landi, eins og sést best
á því hversu margir nemendur það-
ían hafa komist vel áfram. í skólan-
um var sérstaklega góður agi sem
og uppeldisáhrif. Þar vom allir nem-
endumir látnir spila á tónleikum
þrisvar á vetri. Fyrst jólatónleikar,
síðan miðsvetrar- og síðast vortón-
leikar. Vom þá allir nemendur látn-
ir spila á sviði Alþýðuhússins. Þetta
gerði bömin upplitsdjarfari. Ekki
er mér kunnugt um hvort aðrir skól-
ar hafí verið búnir að taka upp þann
sið fyrir fjörutíu ámm, þó að það
sé algengt í dag.
Heimili þeirra Siggu og Ragnars
var heimili allra nemenda skólans.
Þar fór fram kennsla alla daga. Svo
vom á hveijum sunnudegi samæf-
£
Tökum að okkur
erfidrykkjur í
ný uppgerðum
Gyllta salnum.
Hlaðborð og
nýlagað kaffi
kr. 790,-
HótelBorg
sími 11440.
ingar fyrir alla nemendurna, öllum
var tekið opnum örmum. Faðmur
Siggu var stór og hlýr. Hún vildi
veg allra nemenda sem mestan og
gladdist yfír hveijum einasta sem
spjaraði sig.
Þetta var ekki lítið álag á heimil-
ið, en það var fleira, t.d. bauð hún
fyrir hver jól öllum kórfélögum til
veislu.
Ekki má heldur gleyma öllum
þeim listamönnum sem þau hjón
fengu heim á Isafjörð, margir hveij-
ir heimsfrægir sem gáfu okkur
mikla upplifun. Eftir tónleika var
svo sest að veisluborði þar heima.
Ef ég þurfti að bregða mér af
bæ var yngri dóttir mín fljót að flytja
heim til þeirra hjóna, en þar var líka
Sigga litla, besta vinkonan. Þar var
dekrað við hana svo að ég þurfti
ekkert að flýta mér.
Það var með ólíkindum hvað
Sigga komst yfír. Hún kenndi í
bamaskólanum, var lífið og sálin í
tónlistarskólanum og söng í Sunnu-
og kirkjukórnum; tók á móti fyölda
gesta eins og ekkert væri sjálfsagð-
ara, saumaði á sig og á börnin og
hafði aldrei húshjálp. Hún kvartaði
þó aldrei, ekki einu þegar hún veikt-
ist í fyrra. Hún ætlaði sér að sigra,
enda á góðum aldri.
Það var einu sinni í haust að hún
leit inn til mín, svo lifandi og hress.
Því kvöldi gleymi ég aldrei. Hún var
svo yndislega skemmtileg, var að
segja mér frá afmælinu sínu og
hvernig allir vildu allt fyrir hana
gera. Hún átti ekki nógu stór orð
til að hrósa öllum þeim sem gerðu
daginn ógleymanlegan og var snort-
in yfír þessari góðsemi. En átti hún
þetta ekki skilið?
Sigga er án efa ástsælasta kona
sem Isafjörður hefur nokkru sinni
átt; svo hispurslaus og yndislega
góð við alla. Og ekki bara þar held-
ur líka hjá frændfólki fyrir norðan,
vítt og breitt um landið og langt
út fyrir landsteinana náðu vinsældir
hennar.
Það er því engin furða þótt dimmt
sé yfír góða, gamla bænum okkar,
Isafírði, og drungalegt, við að sjá á
bak slíkri konu. En það er víðar
dimmt yfír og dimmast hjá þeim sem
þekktu hana best. Hún var sú gest-
risnasta kona sem við höfum kynnst.
Ekki bara við mig og mína, heldur
voru allir svo innilega velkomnir hjá
þeim hjónum báðum.
Já, minningamar era svo margar
og fallegar. En það var ekki nóg
að biðja og óska að allt snerist á
betri veg, þótt vonin væri enn til
staðar eftir elskulega jólakveðju frá
Siggu. Ragnar, eiginmaður hennar,
lést fyrir rúmum fimm áram og var
hans sárt saknað. Heimili þeirra var
öllum öðram ólíkt. Ragnar var haf-
sjór af fróðleik og eftir því skemmti-
legur. Þau hjónin vora svo samval-
in. Slíkir öðlingar gleymast aldrei.
Elsku bömum þeirra, sem mest
hafa misst, svo og barnabörnunum
fímm, systkinum Siggu og tengda-
fólki, vottum ég og dætur mínar
einlægustu samúð. Hjartans þakkir
fyrir allt.
J.B.I.
Við fráfall Sigríðar Ragnar
bregður ísafjörður litum. Þá er lok-
ið einstæðum kafla í menningarsögu
bæjarins. Sú saga hófst á árinu
1948, er þau Ragnar H. Ragnar
vora kvödd til Ísaíjarðar í þágu tón-
listarinnar, sem þau helguðu líf sitt
af fölskvalausum trúnaði. Hann tók
Sérfræðingar
í blóinaskrcyliiiguin
við »11 tækilæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 19090
við starfí skólastjóra í nýstofnuðum
Tónlistarskóla ísafjarðar og síðar
við margháttuðum öðrum störfum
á þeim vettvangi. Hún gekk ekki
feti skemur fram í þeirri baráttu,
sem þá hófst. Saman lögðu þau lífs-
hamingju sína að veði og voru svo
samvalin, að afrek annars var afrek
beggja.
Sigríður Ragnar var af traustu
þingeysku bergi brotin. Hún var
fædd á Gautlöndum í Mývatnssveit
26. júlí 1922, dóttir hjónanna Önnu
Jakobsdóttur frá Narfastöðum í
Reykjadal og Jóns Gauta bónda og
oddvita Péturssonar ráðherra Jóns-
sonar. Á Gautlöndum var löngum
rómað menningarheimili, eins og
alkunnugt er. Um það var sagt, að
allir hefðu þar virt í einu sæmd sína
og sóma heimilisins, bæði húsráð-
endur og vinnuhjú. Þeir, sem þekktu
heimili þeirra Sigríðar og Ragnars
að Smiðjugötu 5 á ísafírði, geta
gert sér í hugarlund, að ekki hafi
tilviljun ein ráðið sköpum í þeim
ranni.
Heimili Sigríðar og Ragnars H.
Ragnar varð mörgum sem besti
háskóli. Þangað sótti fólk á öllum
aldri ómælda lífsfyllingu. Þarna var
hinn raunveralegi samastaður Tón-
listarskólans í hartnær fjóra ára-
tugi. Þar var nemendum mætt með
virðingu og hlýju og þeim öllum
kennt „eins og þeir væra séní“, svo
sem Ragnar komst að orði í útvarps-
viðtali fyrir mörgum áram. Hver
viðburður í tónlistarmenningu bæj-
arins varð að hátíð á þessu heimili.
Menn hafa sagt og haft fyrir satt,
að þar hafi alla þá tíð, er þau lifðu
bæði Sigríður og Ragnar, staðið
óslitinn mannfagnaður í hinni sönnu
merkingu þess orðs. Þar stóð hús-
bóndinn í stafni með eld og reisn í
fasi. Húsfreyjan átti þar ekki lakari
hlut. Hún stýrði fleyi þeirra af skör-
ungsskap og var eins og hann fræð-
ari af lífí og sál. Börn þeirra þijú,
Anna Áslaug, Sigríður og Hjálmar,
sem einnig hafa helgað tónlistinni
líf sitt og starf, bera órækan vott
um trausta heimanfylgju.
Sigríður Ragnar var að mörgu
leyti einstök kona, stór í sniðum,
ráðsnjöll og atorkusöm. Hún var
kona, sem kunni að lifa, veita og
njóta. Um fáa hefur mér fundist
betur að eiga skilgreining Jónasar
Hallgrímssonar á langlífí: Lífs-
nautnin fijóva, alefling andans og
athöfn þörf. Hugur hennar var leit-
andi en hún lét ekki þar við sitja.
Hugsjónir loguðu en athöfn fylgdi
orðum. Hún vildi knýja á og leita
fram en gaf um Ieið gaum að hinu
smáa og fagra í rúmhelgri önn dags-
ins. Hún lét sér í einlægni annt um
það, sem máli skiptir í lífínu.
Við Inga Ásta eigum Sigríði mik-
ið upp að unna og þeim Ragnari
báðum. Heimili þeirra stóð okkur
ppið öll þau ár, sem við bjuggum á
ísafirði. Þar nutum við vináttu
þeirra og mannbætandi alúðar. Þar
fengu drengirnir okkar styrkari stoð
í tilverana með ömmu Siggu á eina
hlið. Við eram þakklát fyrir þann
ríkulega þátt, sem þau áttu í því
að tryggja ísafírði sérstakan sess í
hugum okkar og sona okkar um
ókomna daga.
Pétur Kr. Hafstein.
í dag fer fram frá ísafjarðarkap-
ellu útför Sigríðar J. Ragnars. Þá
er fallin frá einn mesti máttarstólpi
kórsins okkar. Skyndilega verður
skarð sem erfitt verður að fylla.
Þannig er einmitt nú hjá okkur í
Sunnukórnum á ísafírði, þegar einn
besti af okkar félögum, hún Sigga
okkar, er horfin yfír móðuna miklu.
Ég ætla ekki að rekja ævi Sigríð-
ar, það veit ég að einhver annar
gerir sem þekkir betur til. Ég vil
aðeins rita nokkur fátækleg þakk-
arorð sem hún á svo sannarlega
skilið frá okkur Sunnukórsfélögum.
Sigríður starfaði í áratugi með kórn-
um og studdi kórfélaga með ráðum
og dáð og var ávallt vakin og sofin
með okkur félögunum. Hún vildi veg
kórsins sem mestan. Merkilegt hvað
hún Sigga hafði alltaf tíma til alls,
svo önnum kafín sem hún var. Henni
féll aldrei verk úr hendi, meðan við
nutum stuðnings þeirra heiðurs-
hjóna, hennar og Ragnars H. Ragn-
ar, okkar ástkæra söngstjóra til
íjölda ára. Þau voru máttarstólpar
kórsins í áratugi, en nú eru þau
bæði horfín af sjónarsviðinu og erf-
itt verður að fylla upp í það tóma-
rúm sem hefur myndast vegna frá-
falls þeirra beggja. Blessuð sé minn-
ing þeirra.
Það eru ljúfar minningar sem
koma upp í hugarin þegar við hugs-
um til Siggu okkar. Það er svo
margt að minnast á í starfí kórsins
með Siggu. Mig langar þó aðeins
að minnast á eitt sem er nærtækt
atvik. Sunnukórinn fór I söngför til
Norðurlands fyrir tveimum áram og
farið var um bernskubyggðir Siggu.
Sigga sagði mér að því miður gæti
hún ekki farið með okkur í þessa
ferð, þar sem hún þyrfti að vera í
Reykjavík á sama tíma, þó að löng-
unin væri mikil að vera með okkur.
Norður fóram við án Siggu og okk-
ur fannst vanta svo mikið þegar
hana vantaði. Þetta var svipað og
barnahóp vantaði móður sína. Já,
hún var okkur eins og móðir. Á
öðram degi voram við á Akureyri,
og allt í einu var Sigga meðal okk-
ar. Við gátum tekið gleði okkar aft-
ur. Hún hafði búið svo um hnútana
að hún gæti verið með okkur.
Ogleymanlegar eru þær stundir sem
við áttum með henni í ferðinni og
allur sá fróðleikur sem hún miðlaði
okkur.
Ógleymanleg er ferðin sem við
fóram kringum Mývatn og Skjól-
brekku með Siggu og bróður hennar
Böðvar sem leiðsögumenn. Þessi
ferð var alveg sérstök og gleymist
seint. Svona var Sigga alltaf tilbúin
að hjálpa og miðla þeirri þekkingu
sem þún hafði. En þó að hún sé
horfín frá okkur, vitum við að hún
vakir yfir okkur.
Við Sunnukórsfélagar þökkum
Siggu samverana og samstarfið í
öll þessi ár er hún starfaði með
okkur. Við vottum bömum hennar
og ættingjum innilega samúð og
sendum hlýjar kveðjur.
F.h. Sunnukórsins á ísafirði,
Reynir Ingason.
Flautuleikarinn, sem franski mál-
arinn Manet málaði, hlustaði upp á
vegg á allar samæfíngar í Smiðju-
götu 5 því að húsið var að hluta til
I útlöndum. Þau okkar sem komu á
þessar samæfingar en urðu ekki
músíkantar lærðu heilmikið um ann-
að en músík í þessu húsi. Hluti
námsefnisins var forgangsröðun líf-
snauðsynja. Þar vora músík, bækur
og myndir ofar á lista en I öðram
húsum bæjarins og eins og lífíð í
þessu húsi væri sterkara en víða
annars staðar.
Þótt ég kynntist einungis Sigríði
sem nemandi í tónfræði í nokkra
vetur sem unglingur var eins og ég
væri að hitta gamla vinkonu og jafn-
öldra í hvert skipti sem ég Hitti
hana síðan. Hún var alltaf jafn
skemmtileg, sjarmerandi og orku-
mikil og landlægur bölmóður fjarri
henni.
Fyrir nokkram áram þegar ég
var að tala við hana um myndir og
íslenska náttúra fór hún með nokkr-
ar línur úr Áföngum Jóns Helgason-
ar (utanað að sjálfsögðu):
Séð hef ég skrautleg suðræn blóm
sólvermd í hlýjum garði;
áburð og ljós og aðra virkt
enginn til þeirra sparði;
mér var þó löngum meir í hug
melgrasskúfurinn harði.
og ég hugsaði um þesar línur þegar
ég frétti að Sigríður væri horfín.
Ef líkja má fólkinu fyrir vestan við
jurtir, og þá helst harðgeran mel-
grasskúfínn, þá vora þau Sigríður
og Ragnar einkennileg blóm. Þau
vora harðgerð að því leyti að vinnu-
harka þeirra var mikil, en jafnframt
bára þau með sér angan útlanda
og heimsmenningarinnar. Sam-
ferðamönnum þeirra á Isafírði hefði
tilveran verið svo heilmiklu lit-
lausari án þeirra. Ég er þakklát
fyrir að hafa fengið að kynnast
þeim.
Svala Sigurleifsdóttir.
Þeim, sem voru svo heppnir að
kynnast og mótast af Siggu og
Ragnari þegar þau vora á fullu að
byggja upp margfrægt skólahald
sitt á ísafirði á 6. og 7. áratugnum,
gengur illa að minnast annars þeirra
án hins. Þau mynduðu teymi. Það
sem varð, hefði orðið einhvern veg-
inn allt öðru vísi, nema vegna þess
að einmitt þau tvö unnu verkið sam-
an.
Þótt okkur sem í dag störfum að
tónlistarfræðslu þyki stundum
þungt fyrir fæti, vora þetta tímar
sem ómæld orka fór í að sannfæra
fólk um að eitthvert vit væri í að
veija fé til tónlistarfræðslu barna.
Kaup á einu píanói gat vafist lengi
fyrir heilli bæjarstjórn og almenn-
ingur var hreint ekki of viss um,
hvort börn gætu yfirleitt lært að
spila að nokkru gagni, þannig að
sú mennt væri ómaksins verð. Enn
síður var sú hugsun fædd hérlendis,
að viðfangsefnið kynni að hafa þro-
skagildi langt umfram fingrafímina
við hljómborðið.
Að segja að þau hafi „verið á
fullu" er ekki orðfæri í ströngum
minningargreinastíl, en nær þó
nokkurn veginn því óformlega and-
rúmi, andlega fjöri og lífskrafti, sem
ríkti í kringum þessar óvenjulegu
manneskjur og smitaði þá sem
minna höfðu af slíku frá náttúrunn-
ar hendi. Eiginleikar eins og hlýja
og alþýðleiki era þó miklu ofar í
huga, þegar Siggu er minnst, heldur
en annríki og stress. Hún var ein
af þeim góðu manneskjum á ísafirði,
sem ég átti griðastað hjá, er sá
ógnvaldur heijaði í minni eigin fjöl-
skyldu, sem nú hefur lagt hana
sjálfa að velli. Sigríður J. Ragnar
var merkisberi menningar og
mennta án minnsta votts af hroka
og yfirlæti, vegna þess að hún var
það sem hún boðaði, vandvirk elju-
manneskja og skemmtileg í tilbót.
Því þurfti hún hvorki að setja sig í
stellingar né breyta um tungutak,
hvort sem umræðuefnið var hús-
haid, stjórnmál eða list.
í skóla Ragnars og Siggu ríkti
það grandvallarviðhorf, að öll eðlileg
börn væra nógu músíkölsk til að
geta komið fram og skilað vel unnu
verki, væri þess gætt að verkefnið
væri vð hæfí hvers og eins. Nærri
má geta að brösótt hefur verið að
framkvæma slíka stefnu oftsinnis á
hveiju skólaári, einkum á meðan
skólinn var svo til eingöngu píanó-
skóli. Málamiðlun milli góðrar upp-
eldisstefnu og makræðis mannfólks-
ins kom þó ekki til greina, allir
skyldu taka á honum stóra sínum.
Þeir nemendur, sem enn áttu í erfið-
leikum með lögin sín á aðalæfíngu
í Alþýðuhúsinu fyrir tónleika skól-
ans að kvöldi, voru gjarnan sendir
heim í stofu til Siggu í Smiðjugöt-
unni, sem tók þeim opnum örmum
og beitti hinum þrautreyndu megin-
reglum við leikniþjálfun, endurtekn-
ingu, uppörvun og vongleði. Þau
meðul hrifu oftast og allt fór vel,
þótt ekki mætti tæpara standa
kapphlaupið við tímann.
Við Sigga áttum það sameigin-
legt að starfa bæði sem tónlistar-
skólakennarar og kennarar í al-
menna skólakerfínu. Ég hef verið
talsmaður þess að sameina þá tón-
listarfræðslu byijenda sem nú fer
fram í tónlistarskólum, almennings-
fræðslu í almenna skólakerfinu. Það
kom mér nokkuð á óvart að þessi
boðskapur minn lagðist ekki vel í
alþýðufræðarann Sigríði J. Ragnar,
sem vildi halda þessu tvennu að-
skildu. Tvívegis tókumst við á um
þetta, í góðu. Eftir að hafa sjálfur
orðið fyrir niðurskurðarhníf skóla-
manna, sem enn hafa ekki áttað sig
á að í tónlist lærir fólk meira en
tónlist, munu varnaðarorð Siggu fá
mig til að hugsa tvisvar.
Starf Sigríðar og Ragnars á
fsafírði breytti ýmsu um mannlíf
þar og lífsstefnu ýmissa ungmenna,
þ. á m. þess sem þetta ritar. Þeim
sem fengu að sitja við það andlega
og líkamlega veisluborð, sem stóð í
Smiðjugötu 5 í nær fjóra áratugi,
hlýtur að finnast sem ákveðið tíma-
skeið sé á enda runnið nú, að þeim
báðum gengnum. Við það borð
rannu gjarnan saman dagur og nótt,
starf og skemmtun, gaman og al-
vara. Fyrir þær stundir þakka ég.
Þórir Þórisson
tónlistarkennari.
Fleiri minningargreinar um
Sigríði J. Ragnar bíða birt-
ingar og munu birtast á
næstu dögum.