Morgunblaðið - 15.04.1993, Page 1

72 SIÐUR B/C
84. tbl. 81. árg. FIMMTUDAGUR 15. APRÍL 1993 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Endurreisnar- o g þróunarbanki Evrópu gagnrýndur
Rekstrarkostnaður er
tvöföld útlán bankans
íslendingar hafa greitt 80 milljónir af 228 milljóna framlagi sínu
Breskar hagtölur
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaösins.
ENDURREISNAR- og þróunarbanki Evrópu, öðru nafni Evrópubank-
inn, sem stofnaður var af iðnríkjunum til að stuðla að efnahags-
legri uppbyggingu í kommúnistaríkjunum fyrrverandi og íslending-
ar eiga aðild að, er sakaður um taumlaus sérgæði. Af 750 milljarða
króna stofnfé Evrópubankans er hlutiir íslands 0,1%, eða 750 milljón-
ir króna. 30% hlutafjárins, eða um 228 milljónir, ber íslendingum
að leggja fram í jöfnum árlegum greiðslum á árunum 1991-95.
Samkvæmt upplýsingum dagblaðsins Financial Times hafði bankinn
um síðustu áramót ráðstafað sem svarar 10,1 milljarði íslenskra
króna til uppbyggingar í Mið- og Austur-Evrópu frá því hann hóf
starfsemi i apríl 1991. A sama tíma eyddi bankinn hins vegar jafn-
virði um 20 milljarða íslenskra króna til eigin þarfa. Þar ber hæst
kostnað við húsnæði bankans i London, rúmlega fimm milljarðar
íslenskra króna, og risnu- og rekstrarkostnað.
Forseti . bankans, Frakkinn
Jacques Attali, er sagður hafa meiri
áhuga á að láta bera á sér og bank-
anum í félagslífi vestrænna stór-
borga en að leggja sig fram við að
sá fræjum fijálsrar samkeppni og
fjármagnshyggju í kommúnistaríkj-
unum fyrrverandi. Jólaboð bankans
fyrir 650 starfsmenn og velunnara
kostaði fímm milljónir króna. Sam-
kvæmt frásögn breska blaðsins In-
dependent hefur bankinn greitt 60
milljónir króna vegna ferðalaga
Attali með einkaþotum en sjálfur
hefur hann sem svarar 15 milljónum
íslenskra króna í árslaun. Attali,
sem áður var sérlegur ráðgjafi
Francois Mitterrands Frakklands-
forseta, var einn helsti frumkvöðull-
inn að stofnun bankans fyrir þrem-
ur árum. Bankinn kom í staðinn
fyrir nýja Marshall-áætlun fyrir
Efnahags-
lífið er á
batavegi
London. Reuter.
BRESKA hagstofan skýrði í
gær frá því að iðnaðarfram-
leiðsla hefði aukist um 1,6% í
febrúarmánuði og verksmiðju-
framleiðsla um 1,2%. Þetta er
mun meiri aukning en spáð
hafði verið af hagfræðingum
og talin skýr vísbending um að
breskt efnahagslíf sé komið á
bataveg eftir langa kreppu.
Norman Lam-
ont, fjármálaráð-
herra Bretlands,
sagði þetta vera
„frábærar frétt-
ir“. Að auki voru
í gær birtar end-
urskoðaðar tölur
um framleiðslu-
aukningu í jan-
úarmánuði og
kom í ljós að
aukningin hafði verið vanmetin í
fyrri tölum. Jókst verksmiðjufram-
leiðsla um 1,3% í janúar en ekki
0,8% líkt og fyrri áætlun sagði til
Lamont
um.
kommúnistaríkin fyrrverandi.
Bankinn er stofnaður að frum-
kvæði Evrópub'andalagsins og er
að meirihluta í eigu bandalagsins
og fjárfestingabanka þess. Öðrum
ríkjum var einnig boðin aðild að
bankanum og eiga Bandaríkin 10%
og önnur ríki, þ. á m. ísland, minna.
íslenska ríkisstjórnin ákvað að
þiggja boð um aðild í desember
árið 1989 en alþjóðasamningur um
stofnun bankans var undirritaður í
maí 1990. Næsti aðalfundur bank-
ans verður í London eftir hálfan
mánuð.
Svo sem að framan segir ber
íslendingum að leggja fram 30%
af hlutafé sínu á tímabilinu
1991-95, eða röskar 40 milljónir á
ári. Afganginn getur bankinn inn-
heimt, þ.e. um 500 milljónir, ef
hann þarf á auknu fé að halda.
Samkvæmt upplýsingum Finns
Sveinbjörnssonar hjá viðskiptaráðu-
neytinu hafa þegar verið greiddar
rúmlega 80 milljónir króna til bank-
ans, þ.e. vegna áranna 1991 og
1992. Síðar í vor verða 40 milljónir
til viðbótar borgaðar.
Talsmenn bankans hafa vísað
gagnrýninni á bug og í yfirlýsingu
þeirra segir að bankinn sé hreykinn
af þeim árangri sem náðst hafi í
Mið- og Austur-Evrópu við erfiðar
aðstæður.
Sjá einnig bls. B3.
Reuter
Vígreifur valdaræningi
ANATÓLÍ Lúkjanov, fyrrverandi forseti þings Sovétríkjanna gömlu,
gerir hér sigurmerkið með tveim fingrum er hann brýtur sér leið
um þröng stuðningsmanna í gær á leið til húsakynna herdómstóls
í Moskvu. Lúkjanov var æskuvinur Míkhaíls Gorbatsjovs er gegndi
embætti Sovétforseta síðastur manna. Margir telja að þingforsetinn
hafi verið aðalmaðurinn að baki valdaráninu misheppnaða í ágúst
1991. Hann verður ákærður fyrir landráð og á yfir höfði sér líflátsdóm.
Sjá einnig bls. 18.
Bandaríkjastjórn freistar þess að auka þrýstinginn á Serba
Hóta að aflétta vopna-
sölubanninu á Bosníu
Sanýevo, Zagreb. Reuter.
SEX óbreyttir borgarar særðust þegar tvær fallbyssukúlur féllu á
miðbæ múslímska bæjarins Srebrenica í Bosníu síðdegis í gær. A
þriðjudag létust átta manns og nokkrir tugir særðust í sprengjuárás
á Srebrenica. Á mánudag féllu 56 í sprengjuárás á bæinn. Sérstakur
sendimaður Bandaríkjastjórnar segir, að fallist Serbar ekki á friðar-
samninga innan skamms muni hún beita sér fyrir, að banninu við
sölu vopna til Bosníu verði aflétt.
Ómjúk lending
Reuter
BREIÐÞOTU af gerðinni Douglas DC-10 frá banda-
ríska flugfélaginu American Airlines hlekktist á í
lendingu og rann af flugbrautinni á alþjóðaflugvellin-
um í Dallas-Fort Worth í gær. Fjórir farþegar slösuð-
ust í óhappinu en mikil rigning var þegar það átti
sér stað og olli bleytan því að þotan varð stjórnlaus.
John MacMillan, talsmaður
Flóttamannastofnunar Sameinuðu
þjóðanna í Sarajevo, sagði í gær,
að Serbar hefðu hafið stórskotaliðs-
árás á Srebrenica eftir miðjan dag
á þriðjudag og væri vitað um átta
fallna og 20-30 særða. í gærkvöldi
bárust svo fregnir af enn einni árás-
inni á bæinn.
Friðaráætlun í hættu
Ríkisstjórn Bosníu sagði í yfirlýs-
ingu í gær að ef Srebrenica félli í
hendur Serba væri friðaráætlun
Sameinuðu þjóðanna fyrir fyrrver-
andi Júgóslavíu úr sögunni.
Reginald Bartholomew, sérstakur
sendimaður Bandaríkjastjórnar í
Júgóslavíu, sagði í gær, að ekki
væri hægt að bíða endalaust eftir
að Serbar féllust á fyrirliggjandi
drög að friðarsamningum í Bosníu.
Þess vegna ætlaði Bandaríkjastjórn
að beita sér „mjög fljótlega" fyrir
afnámi vopnasölubannsins á Bosníu.
Lýsti hann yfir þessu áður en hann
fór til viðræðna við Slobodan Milo-
sevic Serbíuforseta í Belgrad en
búist var við, að hann ræddi einnig
við leiðtoga Bosníu-Serba.
Færeysku
frystihúsin
verða seld
Þórshöfn. Frá Grækaris D. Magnus-
sen, fréttaritara Morgunblaðsins.
RICHARD Mikkelsen, for-
maður fjárfestingarsjóðs,
sem stofnsettur var í tengsl-
um við efnahagsaðstoð Dana
til Færeyinga á síðasta ári,
sagði í viðtali við blaðið
Dimmalætting í gær að flest
ef ekki öll frystihús í Færeyj-
um yrðu seld.
Færeyska landstjórnin lýsti
því yfir á fundi með dönsku
ríkisstjórninni rétt fyrir páska
að hún væri andvíg áformum
fjárfestingarsjóðsins um að
selja frystihúsin.
Mikkelsen sagði í viðtalinu
að viðræður við banka og fjár-
mögnunarfyrirtæki vegna
kaupanna væru nú á lokastigi.
Sagðist hann eiga von á að flest
frystihús í Færeyjum yrðu
keypt af einu móðurfyrirtæki í
eigu bankanna sem myndi setja
þeim frystihúsum, sem opnuð
verða á ný, starfsreglur en ekki
taka við daglegum rekstri.
Hann tók sérstaklega fram að
áformin næðu einungis til
frystihúsa en ekki fiskiskipa.