Morgunblaðið - 06.07.1993, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚLÍ 1993
Kaupum íslenskt
eftír Ernu
Hauksdóttur
Inngangur
Um þessar mundir horfist ís-
lenska þjóðin í augu við þá stað-
reynd að stöðnun hefur verið í at-
vinnu- og efnahagslífi í nokkur ár
og er engra stökkbreytinga að
vænta næstu árin, þvert á móti mun
ástandið stórversna ef ekkert verð-
ur að gert. Stórfelldur niðurskurður
þorskkvóta er ekki eina vandamál-
ið, heldur hitt að helstu viðskipta-
þjóðir okkar eru einnig að ganga í
gegnum efnahagslægð og þaðan
því lítillar aukningar viðskipta að
vænta.
Það þýðir ekki að agnúast út í
fiskifræðinga eða stjórnmálamenn.
Þeir stjórnmálamenn sem þykjast
hafa skyndilausnir á efnahags-
kreppum hvetju sinni eru örugglega
í stjórnarandstöðu. Það þýðir ekki
að vonast eftir kraftaverkum að
utan, það hefur hver og einn nóg
með sig, en þá er rétt að spyrja
hvað getum við íslendingar gert
sjálfir til að skapa fleiri störf hér á
landi og auka þjóðartekjur? Við
getum keypt íslenskar vörur í versl-
unum og gefíð landinu okkar meiri
gaum þegar við ráðgerum sum-
arfrí. Seint verða menn lattir til að
skoða sig um í heiminum, en það
er ótrúlega algengt að fullorðnir
Islendingar hafí nánast ekkert séð
af landinu og eyði hveijum sumar-
leyfisdegi erlendis. Það er ennfrem-
ur athyglisvert að þeir sem byija
að ferðast um landið halda því yfír-
leitt áfram.
Er dýrt að ferðast um ísland?
Það er deginum ljósara að ísland
verður seint talið með ódýrustu
löndum ef eingöngu er talinn sa
kostnaður sem felst í matvöru, gist-
ingu og bensíni. Ekki frekar en
aðrar norrænar velferðarþjóðir.
Aftur á móti getum við ókeypis
andað að okkur hreinu lofti, drukk-
ið hreint vatn og verið nokkuð viss
um að heilbrigðisástand veitinga-
húsa og annarra ferðaþjónustufyr-
irtækja sé í góðu lagi.
Hægt er að velja um hátt í tvö
hundruð mismunandi gististaði um
land allt og er verðlag því við allra
hæfí. Þar að auki bjóða fjölmargir
bændur gistingu og víða eru mjög
góð tjaldstæði. í nágrenni gististað-
anna eru í flestum tilfellum
skemmtilegar gönguleiðir, stuttar
„Með því að stíga nokk-
ur skref í þessa átt
minnkum við atvinnu-
leysið í landinu, aukum
þjóðartekjur og kom-
umst fljótar út úr þeirri
kreppu sem við erum í
sem stendur.“
sem langar, nánast alls staðar er
hægt að kaupa veiðileyfí í ám og
vötnum og víðast hvar hægt að
fara í sjóstangaveiði þar sem bæir
liggja að sjó. Golfvellir eru orðnir
algengir um land allt og sums stað-
ar eru skipulagðar skoðunarferðir
inn í hálendið og upp á jöklana. Það
er sífellt verið að bjóða fjölbreyttari
afþreyingu.
Mörg hótel bjóða upp á margs
konar afslátt fyrir fjölskyldufólk og
ennfremur afslátt ef gist er meira
en eina nótt í viðkomandi hóteli/
hótelkeðju. Margir gististaðir bjóða
svefnpokagistingu bæði í skólastof-
um og einkaherbergjum, svo það
ættu allir að geta fundið gistingu
við hæfí.
eftír Huldu
Finnbogadóttur
Þessi orð, „upphaf nýrrar sókn-
ar“ voru lokaorð Jóhönnu Sigurð-
ardóttur, félagsmálaráðherra, þeg-
ar hún neyddist til að segja af sér
sem varaformaður Alþýðuflokksins
á dögunum.
Það er illt til þess að vita að fram-
koma formanns Alþýðuflokksins við
varaformann flokksins skuli hafa
verið slík að varaformaður getur
ekki sjálfsvirðingar sinnar vegna
þolað lengur við og verður að grípa
til þessa ráðs sem alþjóð er nú kunn-
ugt um.
Þegar formaður flokksins, Jón
Baldvin Hannibalsson, kom síðar í
beina útsendingu í fréttatípia sjón-
varpsins til þess, að öllum líkindum,
að bera af sér sakir, tókst honum
ekki betur til en svo, að hann lítils-
virti alla íslensku kvenþjóðina. Með
tali sínu um að Jóhanna Sigurðar-
Tilboðsréttir SVG
Yfír 60 félagsmenn Sambands
veitinga- og gistihúsa út um land
allt bjóða upp á svokallaða tilboðs-
rétti SVG (tourist menu) og gilda
þeir allt árið. Um er að ræða tvírétt-
aða staðgóða máltíð ásamt kaffi og
sett á þessar máltíðir ákveðið há-
marksverð, sem er mun lægra í
hádeginu en á kvöldin. Börn allt
að 5 ára aldri borða frítt og börn
frá 6-12 ára greiða aðeins 50%.
Veitingahúsin ráða því sjálf hvaða
réttir eru boðnir hveiju sinni, en
flest bjóða bæði fisk- og kjötrétti.
Með þessu móti koma veitingahúsin
til móts við fjölskyldufólk sem oft
og tíðum er hrætt við að ganga inn
á betri veitingahús með börnin.
Þegar allt kemur til alls er ekki
dýrara fyrir fjölskylduna að borða
slíka staðgóða máltíð á hóteli/veit-
ingahúsi heldur en að smákaupa
snarl handa öllum hópnum á ferða-
laginu. Þar að auki hafa veitinga-
hús um land allt aukið framboð sitt
af ódýrari réttum til að koma til
móts við alls konar pyngjur.
Af hverju ísland?
Fjölmargir erlendir ferðamenn
ferðast til Islands og annarra Norð-
dóttir hafi í gegnum árin komið sér
undan að taka mikilsverðar ákvarð-
anir og viljað helga sig málefnum
síns ráðuneytis, skaut hann yfir
markið. Hann kórónaði síðan
skömmina með því að segja að Jó-
hanna hafi farið í „fýlu“ vegna
þess að „vinkona hennar" varð ekki
ráðherra!
Þessi orð Jóns Baldvins eiga seint
eftir að gleymast. Hann lagði þarna
að jöfnu störf þessara tveggja al-
þingiskvenna Jóhönnu og Rann-
veigar Guðmundsdóttur og einhvers
kerlingaklúbbs, kjaftasnakks vin-
áttu. Þarna gekk Jón Baldvin einum
of langt í lítilsvirðingu sinni á störf-
um þeirra kvenna sem hafa helgað
sig stjórnmálum.
Ef þetta er álit Jóns Baldvins
Hannibalssonar á störfum þessara
kvenna á alþingi og í ríkisstjóm,
þá er ekki von að öðrum konum
vegni vel á þessum vettvangi.
Það er haft eftir formanninum
að hann hafi í sinni skólameistara-
Erna Hauksdóttir.
urlanda þrátt fyrir hærra verðlag
en gengur og gerist í suðrænum
löndum. Síauknar rannsóknir á
skaðsemi sólar og mengunar valda
því að sérstaklega menntafólk frá
útlöndum kýs að borga fyrir hreint
loft, hreint vatn, ómengaðan mat
og víðáttu svo ekki sé talað um
öryggi.
Talið er að 10 þúsund manns
hafi atvinnu af ferðaþjónustu hér á
landi, sumir að vísu eingöngu yfir
sumartímann, en það er mikilvægt
„Þetta kennir okkur að
það þýðir ekki lengur
að bíða eftir að vera
metnar að verðleikum.
Við erum metnar eftir
kyni. — Við erum metn-
ar annars flokks. Þetta
kennir okkur að standa
enn betur saman.“
tíð haft þann háttinn á að gera
kjaftfora stráka að leiðtogum til að
þagga niður í þeim. Ef þessi aðferð
er enn notuð þá er hægt að skilja
betur hvað liggur að baki ráð-
herravali hans.
Um alla Evrópu er nú talað um
að ekki fáist lengur hæft fólk til
að taka þátt í stjórnmálum. Stjórn-
Gunnar G. Schram
stöfum: „Frumvarpi þessu er ætlað
að ná til allra dýra ...“
I greinargerð er meira að segja
gert ráð fyrir því að hömlur séu á
menn lagðar af mannúðarsjónar-
miðum þegar þeir umgangast mein-
dýr, svo sem villta refi, minka og
rottur. Þar segir að ekki megi selja
mönnum sjálfdæmi í umgengni við
meindýr, heldur verði þar einnig
að gæta vissra lágmarkskrafna.
Hvítabirnir hafa aldrei verið taldir
að skólafólkið fái vinnu á sumrin.
A það hefur verið bent að gjaldeyr-
istekjur okkar af einum ferðamanni
jafngildi gjaldeyristekjum af einu
þorsktonni. Ennfremur hefur verið
bent á að það eru engin takmörk á
ferðamannakvótanum heldur bend-
ir allt til þess að ferðaþjónusta í
veröldinni muni aukast. A íslandi
er offramboð gististaða og veitinga-
húsa svo það er til mikils að vinna
að viðskiptavinum ijölgi, jafnt ís-
lenskum sem erlendum.
Eigum við ekki að taka svolítið
meiri tíma af sumarleyfinu okkar
en við höfum gert og ferðast um
landið? Eigum við ekki að auka
kaup okkar á íslenskum vörum í
verslunum? Eigum við ekki að
hætta að eyða milljörðum í erlend-
um verslunum þegar hægt er orðið
að kaupa flest á svipuðu verði hér
á landi? Mismunurinn á verðlagi
bæði í verslunum og á veitingahús-
um hér á landi og erlendis er alltaf
að minnka og er víða enginn og
má þá sérstaklega nefna betri versl-
anir og veitingahús.
Með því að stíga nokkur skref í
þessa átt minnkum við atvinnuleys-
ið í landinu, aukum þjóðartekjur og
komumst fljótar út úr þeirri kreppu
sem við erum í sem stendur. Ef við
gerum þetta ekki sjálf þá gerir það
enginn annar fyrir okkur.
Höfundur er framkvæmdasljóri
Sambands veitinga- og gistihúsa
málamenn okkar tíma séu ekki
sömu traustu, heiðarlegu og virð-
ingarverðu mennirnir og áður voru
við stjórnvölinn. í ljósi atburða síð-
ustu vikna skilja menn ef til vill
hvers vegna.
Vinnusemi, hugsjónir og heiðar-
leiki gagnvart kjósendum eru einsk-
is metnir eiginleikar, en kyn, aug-
lýsingamennska og yfirgangur látið
ráða ferðinni á vali manna í forystu-
hlutverk.
Eins og áður sagði voru lokaorð
Jóhönnu í margumtöluðu sjónvarps-
viðtali, að ef til vill ættu þessi þátta-
skil í starfi Alþýðuflokksins eftir
að verða upphaf nýrrar sóknar.
Ég er þess fullviss að starf þess-
ara tveggja kvenna, Jóhönnu og
Rannveigar, eiga í framtíðinni eftir
að hvetja frekar en að letja íslensk-
ar konur til pólitískra starfa.
Þor þeirra og kjarkur, þegar ára-
tuga gagnheil störf þeirra eru van-
virt, þegar formaður þeirra talar
niður til þeirra, og um leið til ann-
til meindýra hér á landi og er því
ljóst að kröfu laganna í 9. gr. um
mannúðarlega deyðingu þeirra ber
að virða af fullu.
Við þetta má bæta að þann 7.
maí síðastliðinn samþykkti Alþingi
þingsályktunartillögu um fullgild-
ingu samnings um verndun villtra
planta og dýra og lífsvæða Evrópu.
Er það hinn svonefndi Bernarsamn-
ingur. I viðauka IV við samninginn
eru upp taldar þær dráps- og veiði-
aðferðir sem bannaðar eru þegar
spendýr eiga í hlut. Snörur eru þar
fyrstar taldar, einmitt það dráps-
tæki sem skipstjórnarmenn Guðnýj-
ar töldu sér mestan sóma að grípa
til.
Það mannúðarlausa verk sem
unnið var á miðunum út af Vest-
fjörðum verður vonandi til þess að
hraða lagasetningu um friðun
hvítabjarna og annarra villtra dýra
hér á Iandi. Jafnframt ættum við
íslendingar að sjá sóma okkar í því
að gerast aðilar að alþjóðasamn-
ingnum frá 1973 um vernd hvíta-
bjarna en þar erum við einir utan-
garðs.
Þjóð sem vill láta taka sig alvar-
lega í umhverfismálum hlýtur að
velja þá kostina en hafna þeim hern-
aði gegn lífinu í landinu sem hér
hefur verið átalinn.
Höfundur er forseti lagadeildar
Háskólans og prófessor í
þjóðarrétti.
Hvítabjörn felldur
eftir Gunnar G.
Schram
Það var með undrun og óhugnaði
sem þjóðin fylgdist með fregnum
af því í síðustu viku að skipveijar
á Guðnýju ÍS 266 hefðu snarað
hvítabjöm á sundi og kyrkt hann
síðan til dauðs með vírsnöru utan
á skipshlið. í íj'ölmiðlum hreyktu
bæði skipstjóri og stýrimaður sér
af þessari hetjudáð og skipstjóri gat
þess sérstaklega að tiltölulega létt
verk hefði verið að vega björninn.
Dauðastríð hans hefði ekki tekið
nema á að giska fimm mínútur!
Menn hafa velt því fyrir sér hvað
hafí fengið þessa íslensku sjómenn
til þess að vinna svo lítilmannlegt
verk. Skýringuna hafa skipstjórnar-
menn Guðnýjar raunar sjálfír gefið.
Strax á leiðinni í land tilkynntu
þeir fagnandi um bjamardrápið og
óskuðu eftir tilboðum í hræið, eins
og það var orðað. Skömmu eftir
komuna í höfn skýrði skipstjórinn
frá því að hálf milljón króna hefði
verið boðín í björninn og þar að
auki myndi hann líklega geta selt
„kynfæri dýrsins“ sérstaklega. Fé-
græðgi ein lá því hér að baki, þótt
„Það mannúðarlausa
verk sem unnið var á
miðunum út af Yest-
fjörðum verður von-
andi til þess að hraða
lagasetningu um friðun
hvítabjarna o g annarra
villtra dýra hér á landi.
Jafnframt ættum við
Islendingar að sjá sóma
okkar í því að gerast
aðilar að alþjóðasamn-
ingnum frá 1973 um
vernd hvítabjarna en
þar erum við einir utan-
garðs.“
skipstjóri hafi síðar reynt að afsaka
drápið með þvl að dýrið hafi verið
orðið örmagna og myndi sennilega
hafa drukknað!
Sér til afsökunar hafa skipstjórn-
armenn það að hvítabirnir eru ekki
friðaðir á íslandi eins og í öllum
öðrum nágrannalöndum okkar sem
liggja að heimskautsbaug. Um veiði
þeirra gildir enn úrelt konungstil-
skipun frá árinu 1849. Á síðasta
þingi var reynt að bæta úr þeirri
ósvinnu að íslendingar heimila enn
dráp hvítabjarnar þegar þeir eru á
sundi eða ís. Vegna tímaskorts
frestaðist samþykkt frumvarpsins
til haustsins. Af þeim sökum er
dráp hvítabjarna ekki enn augljóst
lögbrot hér á landi.
Á hitt er að líta að aðfarirnar
við að vega björninn geta verið slík-
ar að þær séu skýlaust brot á ís-
lenskum lögum. Allt bendir til þess
að svo hafi verið í þessu tilviki.
í gildandi lögum um dýravernd
frá 1957 segir svo í 9. grein: „Þeg-
ar dýr eru deydd ber að gæta þess,
að deyðing fari fram með jafnhröð-
um og sársaukalitlum hætti og frek-
ast er völ á.“
Vandséð er hvernig þær aðfarir
skipstjómarmanna að bregða vír-
snöru um háls bjarnarins og herða
að þar til hann lést allnokkru síðar
samræmast þessu ákvæði laganna.
Detti einhverjum í hug að halda því
fram að dýraverndunarlögin gildi
eingöngu um húsdýr þá er það
rangt. I greinargerð með lagafrum-
varpinu um dýravemd segir skýrum
UPPHAF NÝRRAR SÓKNAR!
c
I
i
t
t
i
I
i
i
i
i
i
I