Morgunblaðið - 02.09.1993, Page 46

46
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1993
<
FlLAHOSIÐ
n
þeir cLkváSu þfi/í i/Jcri VinnasLyS."
Ast er...
að horfa saman á sólsetrið
TM Rog. U.S Pat Otf.—all rights reserved
• 1993 Los Angeles Times Syndicate
Þú hefur greinilega misskil-
ið mig þegar ég bað um
hærri launaávísun.
Ég er ekki viss, en ég held
að þetta sé sandkvika.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Hugleiðing um ferðamál
Frá Margréti Margeirsdóttur:
Nýlega átti ég þess kost að ferð-
ast með hestum yfir hálendið um
Kjalveg, norður í Skagafjörð. Ekki
er þó ætlunin að gera skil þeirri stór-
kostlegu ferð í þetta sinn, heldur
minnast á nokkur atriði sem blasa
við augum ferðamannsins eða
kannski réttara sagt vantar að blasi
við þegar ferðalangar leggja leið sína
um öræfí landsins. Þarna á ég við
hversu mikið virðist skorta á að leið-
ir um hálendið séu merktar skil-
merkilega með vegvísum þar sem
staðanöfn áningarstaða og vega-
lengdir væru greinilega merktar með
áberandi skiltum. Islenskir ferða-
menn hafa hingað til bjargað sér
mest eftir eigin ratvísi, hinsvegar
hlýtur að gilda annað um útlending-
ana sem koma hingað gagngert til
að ferðast um hálendið. I hestaferð-
inni sem ég gat um í upphafí urðu
á vegi okkar fjölmargir útlendir
ferðamenn sem voru að berjast yfir
hálendið á hjólum eða gangandi með
pjönkur sínar. Mér eru sérlega minn-
isstæðir nokkrir slíkir á leiðinni frá
Hvítámesi til Hveravalla. Það var
kalt og hvasst enda stóð vindur af
norðri. Útlendingarnir voru bláir af
kulda og loppnir á höndum að rýna
í vegakortin sín, skimandi í allar átt-
ir til að reyna að átta sig á hvar
þeir voru staddir. Nokkrum þeirra
mættum við oftar en einu sinni og
höfðu þeir þá villst af leið, enda fá
eða engin kennimerki fyrir ókunnuga
að fara eftir.
Ekki veit ég hveijum ber að bæta
þarna úr en ég held að þetta hljóti
að vera eitt af þeim atriðum sem
þarf að kippa í lag til að auðvelda
ferðamönnum að komast klakklaust
leiðar sinnar um öræfi landsins.
Fyrst ég er byijuð að stinga niður
penna um ferðamál get ég ekki látið
hjá líða að minnast á aðstöðuna á
Hveravöllum. Hveravellir eru eins og
allir vita einn fjölfamasti ferða-
mannastaður á hálendinu yfír sumar-
ið, enda er þar bæði einstök nátt-
úrufegurð og eins hefur staðurinn
sögulegt gildi fyrir okkur, auk þess
sem hann er eins og „vin í eyði-
mörk“. Gistiaðstaða fyrir ferðamenn
er engin, nema svefnpokagláss í
tveimur skálum Ferðafélags Íslands
sem hljóta fyrst og fremst að vera
reistir þama til að þjóna félagsmönn-
um sínum en ekki sem almenn gisti-
aðstaða fyrir allan þann ijölda af
fólki sem ferðast þama um.
Það gefur augaleið að margur
ferðalangurinn sem eygir þennan
stað eftir langa og stranga göngu
eða útiveru á fjallvegum hugsar sér
gott til glóðarinnar að komast í húsa-
skjól á Hveravöllum. Það getur þó
brugðist til beggja vona ef fyrir-
hyggja hefur ekki ráðið för, því að
oft þarf að panta skálapláss með
löngum fyrirvara, ella er engin
trygging fyrir því að svefnpláss fáist.
Margir verða því að liggja í tjöld-
um hvort sem að hitastigið er niður
undir frostmarki eða jafnvel lægra.
í hvorugum skálanum er salernis-
eða snyrtiaðstaða, heldur verður fólk
að hlaupa út góðan spöl hvernig sem
viðrar til að komast á salerni og þvo
sér undir berum himni. Má geta
nærri hversu óþægilegt þetta fyrir-
komulag er ekki síst fyrir fólk sem
ferðast með ung börn.
Til að forðast misskilning vil ég
taka skýrt fram að þetta er ekki
sagt til að gagnrýna þá aðila sem
þó hafa reynt af veikum mætti að
koma þarna upp lágmarksaðstöðu
og vafalaust unnið öll þau verk í sjálf-
boðavinnu eins og flestir gera í
Ferðafélagi íslands. Þvert á móti ber
að virða þá viðleitni og það starf sem
er unnið á þeirra vegum.
í ársskýrslu Ferðafélags íslands
sem birtist í Árbók Ferðafélagsins
1993 koma fram athyglisverðar upp-
lýsingar um fjölda ferðamanna á
Hveravelli árið 1992. Þar segir: „í
skálum gistu 1.723, 1.080 útlending-
ar, en 643 íslendingar. í tjöldum
gistu 3.750, 3.306 útlendingar og
444 íslendingar. Viðdvöl í hópferðum
höfðu 6.041. Gistinætur voru sam-
tals 5.473 en voru 6.263 árið áður.
Fækkunin var í tjaldgistingum en í
skálum gistu 100 fleiri en árið áður.“
Samkvæmt þessum upplýsingum
koma þúsundir ferðamanna á Hvera-
velli ár hvert og þar af eru útlending-
ar í miklum meirihluta.
Þama hlýtur að vera grundvöllur
fyrir framsýna athafnamenn að hefj-
ast handa og koma á fót ferðamanna-
aðstöðu sem sæmir þessum stór-
brotna stað.
En það er með þetta eins og leiða-
merkingarnar sem fyrr var minnst
á, ekki veit ég hverjum ber að bæta
þarna úr, samt hljóta ferðamálayfír-
völd að gera sér grein fyrir að tæp-
lega er hægt öllu lengur að láta eins
og þeim komi þetta ekki við. Eða
notum við kannski sömu aðferð í
ferðamannaþjónustunni einsog með
fé sem er sleppt á afrétt og síðan
er ætlast til að það bjargi sér sjálft
sem það og auðvitað gerir oftast.
Það eiga útlendingarnir kannski
líka að gera þegar loks er búið að
lokka þá til landsins og benda þeim
á hvar öræfín eru. En glansmyndirn-
ar og íslenskur raunveruleiki fara
því miður ekki alltaf saman.
En fyrst að sauðkindin hefur
blandast inn í þessa umræðu get ég
ekki látið hjá líða að geta hennar
nánar. Eitt af því sem blasti við aug-
um þegar við komum á Hveravelli
voru einmitt blessaðar sauðkindurn-
ar sem dreifðu sér um grængresið
þar sem því hafði tekist að festa
rætur á örfáum stöðum, sjálfsagt
vegna jarðhitans frá hverunum.
Kindumar spígsporuðu þama um
milli húsa eins og þær ættu þennan
stað og óneitanlega settu þær dálítið
„heimilislegan" svip á umhverfið.
Hvort þeim litla gróðri sem þarna
er að fínna, tekst að halda velli í
samskiptum við sauðkindina skal
engu spáð um, en óneitanlega hvarfl-
ar að sú hugsun hvort ekki sé nú
kominn tími til að vernda þessi fáu
strá fyrir ágangi búfjár. Tæplega
getur það verið óviðráðanlegt verk-
efni.
Þess skal getið að aðstaða fyrir
hesta er viðunandi á Hveravöllum.
Þar er bæði hesthús, heysala og hólf
fyrir hesta þar sem hestamenn geta
athafnað sig áður en lagt er af stað
á ný. Unga fólkið sem sér um vörslu
húsa og girðinga reynir að gera sitt
besta við erfiðar aðstæður. En maður
veltir því vissulega fyrir sér hvort
þessum fáu starfsmönnum er ekki
ætlað um of.
Mér fínnst það vera skylda okkar
ferðamanna á leið um landið að
benda á það sem betur má fara á
meðan við íslendingar eigum svo
langt í land sem raun ber vitni í ís-
lenskum ferðamálum.
MARGRÉT MARGEIRSDÓTTIR,
Dragavegi 7,
Reykjavík.
Víkveiji skrifar
Um miðjan mánuðinn veitti
Reykjavíkurborg fyrirtækjum
og einstaklingum viðurkenningar
fyrir falleg hús og lóðir. Víkveiji er
þeirrar skoðunar að þessar viður-
kenningar borgarinnar ýti undir
snyrtimennsku og gott viðhald húsa
og lóða. Á undanförnum árum hafa
til að mynda lóðir margra fyrirtækja
í borginni tekið stakkaskiptum. Æ
fleiri fyrirtæki og stofnanir leggja
áherzlu á að ganga frá lóðinni, jafn-
vel áður en flutt er inn í nýbygg-
ingu. Hins vegar er ennþá pottur
brotinn hjá mörgum fyrirtækjum,
ekki sízt í eldri iðnaðarhverfum
borgarinnar. Holótt og ómalbikuð
bílastæði og drasl af ýmsu tagi eru
enn umhverfi sumra iðnfyrirtækja.
Borgaryfirvöld mættu gjarnan
ganga harðar fram í að uppræta
sóðaskap af þessu tagi, jafnframt
því sem þau ýta á jákvæðan hátt
undir snyrtimennsku.
XXX
A
Aseinni árum hafa borgaryfirvöld
veitt sérstök verðlaun fyrir
gott viðhald eða vel heppnaða við-
gerð á gömlum húsum í borginni. Æ
fleiri átta sig nú á verðmæti þess
menningararfs, sem er fólginn í
gömlum húsum og varðveizlu þeirra.
Borgin hefur gengið á undan með
góðu fordæmi í þessum efnum og
gerir það vonandi áfram. Víkveiji
saknar þó fregna af hugmynd, sem
skaut upp kollinum hjá borgaryfir-
völdum fyrir einu eða tveimur árum;
að breyta framhlið hússins, sem
stendur á milli Hótel Borgar og
Reykjavíkurapóteks við Austurvöll.
Eins og Reykvíkingar vita er plast-
og glerframhliðin á þessu húsi eins
og æxli milli þessara gömlu, fallegu
húsa. Hins vegar er til teikning eft-
ir Guðjón Samúelsson, arkitekt eldri
húsanna, að byggingu, sem sannar-
lega yrði til meiri prýði á þessum
stað.
xxx
Meira um húsvernd. Mynd af
Kálfatjamarkirkju á Vatns-
leysuströnd, sem birtist í Morgun-
blaðinu á þriðjudag, minnti Víkveija
á að þar mætti einnig gera átak til
að koma gömlu húsi í upprunalegt
horf. Viðhald þessarar aldargömlu
kirkju er um flest til fyrirmyndar,
bæði innan og utan, og Víkveija
fínnst hún með fegurstu guðshúsum
á landinu. Það spillir þó fyrir, að
turninn hefur aldrei verið endur-
byggður í upprunalegri mynd eftir
að turnspíran skemmdist af raka og
var tekin ofan árið 1935. Turnþakið,
sem þá var sett á kirkjuna, er held-
ur kollhúfulegt í samanburði við
spíruna gömlu, sam var áttstrend
og öllu meira í stíl við annað útlit
kirkjunnar. Víkveiji las í afmælisriti
Kálfatjarnarkirkju að nýjar teikn-
ingar væru til af turninum. Væri
nú ekki ráð að byggja eftir þeim og
varðveita þannig kirkjuna í sem upp-
runalegastri mynd?
xxx
Ungur vinur Víkveija, sem kem-
ur úr framsóknarfjölskyldu og
sér þess vegna Tímann, benti Vík-
veija á að sama ræman af mynda-
sögunni um Hvell-Geira hefði birzt
í blaðinu fjóra útgáfudaga í röð.
Tímamenn hljóta að kippa þessu í
lag áður en blaðið verður stórfélags-
hyggjublað undir nýjum ritstjóra og
merkjum Mótvægis.